Şirketlerin toplum beklentilerine yanıt verebilmek ve sorumluluk almak için çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY: İngilizce ESG) konularına ilişkin etkilerini açıkladıkları entegre raporları ya da sürdürülebilirlik raporları birbiri ardına yayımlanmaya başlandı. Rapor örnekleri için BIST Sürdürülebilirlik Endeksi şirketlerine bakılabilir. Bir örnek olarak bkz. Arçelik (*)

Bu konuda Kamu Gözetimi Kurumu’nda Sürdürülebilirlik Standartları Dairesi Başkanlığı kurularak etkinliklere başlanmıştı. Bu daire tarafından çevirisi ve düzenlenmesi yapılan Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) 29.12.2023 günlü R.G.’de yayınlandı: “TSRS S1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler” ve “TSRS 2 İklimle İlgili Açıklamalar” .(**)

 

Uygulama konusunda yapılan açıklama ise şöyledir:

1) Zorunlu işletmeler: 29 Aralık 2023 tarih ve 32414 Sayılı Mükerrer Resmî Gazetede yayınlanan Kamu Gözetimi Kurumu Kurul Kararının 3. Maddesinin 1. Fıkrasının a, b, c ve ç bentlerinde sayılan işletme türlerinden olup aktif toplamı 500 Milyon Türk Lirası, yıllık net satış hasılatı 1 Milyar Türk Lirası ve çalışan sayısı 250 kişi ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki raporlama döneminde aşan (kamu ve özel kâr amaçlı) işletmeler zorunlu uygulama kapsamına dâhildir.”

2) Bankalar (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu bünyesinde yer alanlar hariç) herhangi bir eşik değere tabi olmaksızın zorunlu raporlama kapsamındadırlar.

3) Kapsam dışında yer alan işletmeler de gönüllülük esasına göre TSRS’ye uygun raporlama yapabilirler.

Acaba bu konuda çalışma yapan şirketlerin şirket değerine bir etkisi oluyor mu? Buna bakalım. Bir de bu konuda çalışacak KOBİ’lere yol haritası olacak bir kılavuzdan söz edelim.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE İŞLETME DEĞERİ

Muhasebe ve denetim sektöründen EY (Ernst&Young) şirketi, Türkiye iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik hizmetleri birimi Türkiye’den 105 şirketle görüşerek “İklim Değişikliğini Yavaşlatmak Finansal Performansınızı Nasıl Arttırabilir” başlıklı “2023 Sürdürülebilir Değer Çalışması” (***) yürütmüş.

En genel sonuç iklim değişikliği konusunda eyleme geçen şirketlerin finansal performansları artıyormuş. Faydasını düşünmeden bu işlere maliyet gözüyle bakanlara duyurulur!

Raporda şirketlerin ESG (Çevresel – Sosyal – Yönetimim) perspektifini kurum kültürlerine entegre etmelerinin önemi vurgulanıyor.

Ancak bu işlere kafa yoranlar ve eylemleri doyumlayıcı düzeyde mi bakalım. 105 şirketin yüzde 90’ı kamuya açık iklim değişikliği taahhüdünde bulunuyormuş. Bunların ortalama olarak emisyonları yüzde 34 azaltmayı planlıyorlarmış, ancak şimdiye dek sadece yüzde 23 azaltılmış. Anımsayalım: Dünyanın 1,5 derece için emisyon azaltım hedefi yüzde 45! Yüzde 45 veya daha fazla azaltacağız diyenler bu 105’in sadece yüzde 27’siymiş! 105 şirketin sadece yüzde 55’i 2030 yılına dek bir emisyon azaltma taahhüdünde bulunuyormuş! Trajik!

Olgunluk düzeyleri açısından bakarsak, bu araştırmaya katılan şirketlerin çoğu, taahhütlerini aksiyona dönüştürmenin ilk aşamalarında imiş, en fazla ilerleme ise ölçüm ve yönetişim konularında kaydedilmiş.

Raporda bu konuda çalışma yapacak olanlar için 5 maddelik bir öneri kısa çizelgesi de var:

1. İklim değişikliği ile mücadele konusunda koyulan hedefleri gerçekleştirmek için eyleme geçilmesi,
2. Sera gazı emisyonlarının hesaplanmasında veri setlerinin kritik olduğu göz önünde bulundurularak veri takibinin düzenli olarak yapılması,
3. Sektörel ve sektörler arası işbirliğinin geliştirilmesi,
4. Şirketlerin tedarik zinciri kapsamında alt yüklenicilerinin sürdürülebilirlik performanslarının belirlenmesi ve / veya iyileştirilmesi için etkide bulunması,
5. Sürdürülebilirlik odağında uzmanların işe alınması ve yetenek gelişimine yatırım yapılması (burada yeşil yakalılar kast ediliyor elbette!).

SONSÖZ

Rota belli. Yeter ki, fırtınalı (yani permakriz ve polikrize girmiş) bu okyanusta geminizi bu rotada yüzdürmeye niyet edin. Pruvanız neta olsun.

NOTLAR:

(*): Örneğin Arçelik şirketinin sürdürülebilirlik raporu için bkz.:

https://www.arcelikglobal.com/media/7381/arcelik_22_sustainability_report.pdf

https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/1115723

(**): Standartlar için bkz.: https://www.kgk.gov.tr/SustainabilityDetailForm/11455/Raporlama%20Standartlar%C4%B1

(***): Doküman için bkz.: https://www.ey.com/tr_tr/sustainability

Kaynak: TELE1