Gallup araştırma şirketinin 142 ülkeden 147.000 kişiyle görüşerek yaptığı Küresel Duygular (Global Emotions) Raporu 2023 yayınlandı. Ülkemizde pek yankı uyandırmadı ama önemli bir rapor aslında! Rapor 2006’dan bu yana 17 yıldır yayınlanıyor.

RAPORUN YÖNTEMİ

Raporda iki öbek soru var:

1. Negatif Deneyim İndeksi Puanı soruları

A1. Fiziksel ağrı

A2. Endişe

A3. Üzüntü

A4. Stres

A5. Kızgınlık

1. Pozitif Deneyim İndeksi Puanı soruları

B1. İyi dinlenme

B2. Saygı gösterilmek

B3. Tebessüm veya gülmek

B4. Keyif almak

B5. İlginç bir şey öğrenmek veya yapmak

Bu sorular hakkında deneklerin bir gün önceki günlük deneyimleri Evet / Hayır olarak sorgulanıyor. Sorulara telefonla veya yüzyüze görüşmeyle alınan yanıtlardan yararlanılarak 0 ile 100 arası bir ülke indeks değeri hesaplanıyor. Güvenirlik katsayısı yüzde 95 olarak belirlenmiş. Örnekleme hataları aralığı ise yüzde 1,6 ile yüzde 5,6 arasında olmuş.

POZİTİF DENEYİM İNDEKSİNDEKİ (PDİ) GELİŞME

PDİ küreselde 2021’e göre yükselerek yüzde 70 değerine ulaşmış. Yani her 10 kişiden 7’si olumlu deneyim yaşamış. Alt sorulara bakıldığında ise sonuçlar şöyle: İyi dinlenme (yüzde 71), saygı gösterilmek (yüzde 87), tebessüm veya gülmek (yüzde 73), keyif almak (yüzde 72), ilginç bir şey öğrenmek veya yapmak (yüzde 50). İlk dört soru geçen yıla göre birer ikişer puan yükselmişse de sonuncusu yerinde saymış.

PDİ sonuçlarına ülkeler temelinde bakıldığında 2017’den beri en düşük puanı alan Afganistan (2023: yüzde 34) onunla birlikte düşük puan alan ülkeler Lübnan (46), Sürpriz ülke (45), Bengladeş (50), Kuzey Kıbrıs (51), Sierra Leone (54), Litvania (55), Yemen (56), Etyopya (56), Tunus (57), Sırbistan (57), Nepal (57) ; en yüksek ülkeler ise yüzde 85 ile Endonezya, Meksika, Paraguay, Filipinler ve Vietnam.

PDİ çizelgesinde Latin Amerika ve Güney Asya ülkeleri boy göstermiş. 2022 küresel sıralamalarında bu iki bölgenin dışında bir ülke pek gözükmüyor.

İyi dinlenme konusundaki puan küreselde yüzde 69’dan yüzde 71’e çıkarken, kimi ülkeler iki basamaklı artışlar sağlamışlar. Örnekse, Lübnan (24 puan), Meksika (11 puan), Rusya (10 puan)!

 NEGATİF DENEYİM İNDEKSİNDEKİ (NDİ) GELİŞME

NDİ küreselde geçen yılla aynı düzeyde kalmış: yüzde 33! Yani her 10 kişiden 4’ü olumsuz deneyim yaşamış! Alt sorulara bakıldığında ise durum şöyle: Endişe (yüzde 41), üzüntü (yüzde 27), stres ( yüzde 40), kızgınlık (yüzde 23), fiziksel ağrı (yüzde 32). İlk üçü aynı yüksek düzeylerini korurken birer puan düşmüşler. Kızgınlık aynı düzeyde kalırken, fiziksel ağrı-acı bir puan artmış. Dünyanın üçte biri gündelik olarak ağrı çekiyor. Ağrı puanı en yüksek Sierra Leone’de (yüzde 77) ve en düşük Vietnam’da (yüzde 8)! Ağrı puanı en çok düşen ülke Polonya (yüzde 22’den 12’ye)!

NDİ sonuçlarına ülke temelinde bakıldığında en yüksek Afganistan ve Sierra Leone (yüzde 58), ardından Çad (53), Irak (53), Gine (49), Liberya (49), Lübnan (48), Ermenistan (47), Kongo Demokratik Cumhuriyeti (47), Kuzey Kıbrıs (47), Uganda (47) geliyor. En düşük Vietnam (yüzde 11). Vietnam bu listenin sonunda ilk kez görünmüş. Vietnam’ın ardından Tayvan (14), Polonya (15), Litvanya (15), Kazakistan (15), Letonya (17), Kırgızistan (18), Kuveyt (19), İsrail (19), İsveç (20), Moğolistan (20), Malezya (20), Kosova (20), Estonya (20), Bulgaristan (20).

YA TÜRKİYE ?

Ülkemiz AKP iktidarında Pozitif Deneyim İndeksi sonuçlarına da bakalım. Yukarıda PDİ paragrafındaki sürpriz ülke Türkiye idi. Onu açıklamayı sona sakladık. Türkiye’nin puanı yüzde 45! Yani ülkemizdeki iktidar her 10 kişiden 5-6 kişiye pozitif duygular içerisinde yaşamak olanağı vermiyor! NDİ sonuçlarına göre de en olumsuz çeyrekte yer alıyoruz. Herhalde bu nedenle olsa gerek Dünya Mutluluk Raporu’nda da 146 ülke arasında ülkemiz 4,95 puan ile 102. sırada! Bütün araştırmalar aynı şeye işaret ediyor: AKP iktidarında Türkiye halkı çoğunluğu mutsuz ve pozitif duygular yaşayamıyor!

Not: Konuyu kültürel ve siyasal planda tartışmak için iki kaynak kitap öneriyorum: Fethi Açıkel, Kutsal Mazlumluktan Makyavelist Despotizme, İletişim Yayınları, 2023) ve Merdan Yanardağ, İslamo Faşizm, Kırmızı Kedi Yayınları, 2023)