Türkiye’de ücretsiz izin gerçeği

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın hazırladığı raporda, ücretsiz izinde bulunan işçilerin yüzde 35’inin işyerine çağırıldığı belirtildi. Ücretsiz izin uygulaması nedeniyle iş ve gelir kaybına uğrayan çalışanların sayısı ağustos 2020 itibarıyla 1 milyon 976 bin olarak açıklandı.

 

Ağbaba, ‘Türkiye’de Ücretsiz İzin Gerçeği’ başlıklı rapor hazırladı. Raporda, Covid-19 salgını sürecinde işverene işçilerin onayı alınmaksızın ücretsiz izne çıkarma hakkı verilmesiyle işçilerin büyük hak kaybı yaşadığı ve çalışanların ‘açlığa mahkum edildiği’ belirtildi.

ÇOĞUNLUĞU GELIRI YARI YARIYA AZALDI

Ücretsiz izne çıkartılan 500 kişiyle yapılan ankete göre hazırlanan raporda, bu kişilerden çocuklu ve tek gelirle geçinen hanelerin yaşam koşullarının bu süreçte ağırlaştığı belirtildi.

Ücretsiz izin bir cana mal oldu: Yerine birinin alındığı öğrenince kalp krizi geçirdi

Ücretsiz izne çıkartılan işçilerin yüzde 47’sinin asgari ücretin yarısı kadar, yüzde 13’ünün ise asgari ücretten daha fazla gelir kaybına uğradığı belirtilen raporda, artan enflasyonla, çalışanlara ödenen günlük nakdi ücret desteğinin ‘devede kulak kaldığı’ kaydedildi.

İSTİFA BASKISI

İşçilerin gelir kaybının asgari ücretten daha fazla olduğu belirtilen raporda şunlar kaydedildi: “Salgın sürecinde işçilerin kıdem ve ihbar hakkı da tehlikeye girmiş, milyonlarca işçinin haklı fesih hakkı elinden alınmıştır. Bu süreçte işçilerin yüzde 27’si işveren tarafından zorla istifa baskısına maruz kaldı. İşçilerin yüzde 35’i ücretsiz izinde olmasına rağmen işveren tarafından işyerine gelmeye zorlandı. İktidar milyonlarca işçiye ve bakmakla yükümlü olduğu ailelerine karşı açıkça suç işlemiştir ve işlemeye de devam etmektedir.”

Ankete katılan, ücretsiz izne ayrılmış 500 kişinin yüzde 77’sinin hizmet, yüzde 12’sinin sanayi, yüzde 11’inin ise inşaat sektöründe olduğu kaydedilen raporda, uygulamanın en çok hizmet sektörünü etkilediği belirtildi.

‘NORMAL MAAŞ VERİLMELİ’

Ağbaba, rapora ilişkin değerlendirmesinde, ücretsiz izin uygulamasının insan haklarına aykırı olduğunu öne sürdü ve buna bir an önce son verilmesi gerektiğini ifade etti.

Ücretsiz izin, işçi için felakettir

Ağbaba, şunları kaydetti: “Nisan ayından bu yana uzatılan uygulama en son Cumhurbaşkanlığı kararı ile 17 Eylül tarihinden 17 Kasım’a kadar uzatıldı. Bu durumda, işçilerin Haziran 2021’e kadar ücretsiz izne gönderilmesinin önünde herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.

Bakanlığın son verisine göre Türkiye’de şu an 1 milyon 976 bin kişi ücretsiz izne çıkartılmıştır ve ilerleyen dönemlerde bu sayının daha da artma olasılığı vardır. Yaklaşık 2 milyon ücretsiz izne çıkartılan işçinin her birinin en az 1 kişiye bakma mecburiyeti olduğunu düşündüğümüzde bu sayı 4 milyona çıkmaktadır. Bir başka deyişle birlikte nisan ayından itibaren en az 4 milyon yurttaş açlıkla baş başa hayatta kalma mücadelesi vermektedir. Bu uygulama ne Anayasa’nın sosyal devlet ilkesi, ne insan hakları evrensel ilkeleri ne de işçi haklarıyla bağdaşmaktadır. İnsanlık onuruna yaraşmayan bu uygulamadan derhal vazgeçilmeli, gerçek bir işten çıkarma yasağı uygulanmalı ve işçilerin normal çalışma ücretlerinde elde ettikleri gelir devlet tarafından güvence altına alınmalıdır. Yine bu dönemde emeklilik primleri de dahil olmak üzere ücretsiz izne çıkartılan işçileri uzun dönemli sigorta primleri devlet tarafından karşılanmalıdır.”