Lugansk’ta bir süredir ergen bir kız konuşuluyor. Henüz on dört yaşını bile doldurmamış bir kız o. İsmi Faina Vladimirovna (Vladimir kızı) Sayankova. Erken şöhretinin iki nedeni var. Birincisi, bu yaşta hatta birkaç senedir Lugansk Halk Cumhuriyeti’nin (LHC) en genç yazarı olması. İkincisi ise Ukrayna’nın ünlü “Mirotvorets” adlı; kendilerince ülkeye ihanet ettiklerini, hain olarak gördükleri ve genel olarak Ukrayna’nın düşmanı olarak saydıkları kişileri güya deşifre ettikleri internet sitesinde ona da bir yer ayrılmış olması. Faina, Ukrayna Yönetimi sayesinde buraya sokulan en genç kişilerden birisi olma sıfatına da sahip olmuş. Bir tanıdığımın bizleri gıyabımızda tanıştırması sonucu bir süre haberleşiyor ve sonra da Lugansk merkezinde bir kahvede buluşuyoruz. Yanında kendisinden birkaç yaş büyük erkek kardeşini de görünce, “kız kardeşinin korumalığını yapıyorsun herhalde” diye takılıyorum. Yarı şaka – yarı ciddi onaylıyor. Ukrayna İktidarı tarafından resmen hedef ilan edilen çok genç bir kızın,  günümüz şartlarında güvenlik endişesi duyması tabii ki son derece olağan.

SUÇU YAZARLIK YARIŞMASINA KATILMAK

Faina sitede kendisinin de bir profili olduğunu ilk kez sosyal ağlar vasıtasıyla öğrenmiş. İlk olarak, adı geçen kötü şöhretli sitede kendisiyle ilgili neler yazdığını soruyorum ona. Öncelikle, katıldığı bir takım sosyal – kültürel etkinlikler yazılıymış “ilk suçu delili”  olaraktan. Ne tür faaliyetlermiş bunlar peki?.. “Donbass’ın Yıldızları” isminde, üç kere düzenlenmiş sıradan bir gençlik festivaliymiş birincisi. “O festivalde katılımcı olmak dışında ne yaptın peki?” diye sorduğumda “Aleksandr Kontoroviç adlı Rus yazarın düzenlediği Master Klass’a katıldığını” belirtiyor. “Ya onun dışında?..” “Bir de konuşma yaptım, Kontoroviç’in ilgili toplantısında. Kendi yazarlığımdan, yazarlık faaliyetlerimden, nasıl, neler ve ne için yazdığıma dair konuştum”. “Adı geçen Ukrayna sayfasına konulmana neden gösterilen ne tür bilgiler vardı başka?” “Ha bir de Rusya’da bir takım yazarlık yarışmalarına katıldığım yazılıydı”. Ne gibi yazarlık yarışmaları diye merak ettiğimde yanıtı: “Yazdığım piyesleri sunduğum, gönderdiğim yarışmalardı”. Bu müsabakalara on ila on üç yaşları arasında iştirak ettiğini öğrenince şaşkınlığımı gizleyemiyorum haliyle.

ON İKİ YAŞINDA ÖDÜL ALDI

Lugansk’ın en genç yazarına bulunduğu bu yarışmalarda ödül alıp almadığı sorusunu yöneltiyorum. 2020 yılında organize edilen Rusya’daki yazarlık yarışmasında yüz kişi arasından özel ödüle layık görüldüğünü söylüyor. Buları konuşadururken genel olarak neler yazageldiğini merak etmeden duramıyorum. “10 yaşımdan itibaren önce hayvanlar üzerine bir - iki sayfalık kısa kısa öyküler yazmaya başladım. Sonra ise piyes ve essaylere geçtim. Essayler ise genel olarak savaş üzerindeydi. Yani Donbass Savaşı’nı ben bir çocuk olarak nasıl geçirdiğime dair.” On bir – on iki yaşlarında bir kız çocuğunun piyes yazması konusu özel olarak ilgimi çekiyor tabiatıyla: “Piyesleri ne zaman yazmaya başladın, ne üzerineydi onlar ve şu ana kadar ne kadar yazdın?” “İki yıl kadar önce yazdım ilk piyesimi, birisi bir kirpi üzerineydi, bir sonraki ise aile içi ilişkiler üstüne. Bunların şu ana değin herhangi bir yerde sahneye konup konmadığını soruyorum. Gönlünden elbette Lugansk başta olmak üzere bir takım tiyatrolarda oynanmasının geçtiğini saklamıyorsa da henüz kısmet olmamış…

ON ÜÇ YAŞINDA YAZARLAR BİRLİĞİ ÜYESİ

“Faina LHC Yazarlar Birliği”ne ne zaman kabul edildin, nasıl gerçekleşti o yaştaki üyelik sürecin?” “Gleb Babrov’a yazdım doğrudan internet üzerinden.” (Benim de yıllar önce kendisiyle özel bir söyleşi gerçekleştirdiğim, aynı zamanda Afganistan savaş gazisi olan LHC Yazarlar Birliği Başkanı Babrov’dan bahsediyor.) Gleb’e tam olarak ne yazdığıyla ilgileniyorum. Yanıtı: “Kendisine hâlihazırda birkaç öykü yazdığımı bildirdim. Bu arada, o zamana değin herhangi bir yerde yayınlanmamıştı bunlar”. “Mirotvorets” adlı sayfada profilinin oluşturulması 2021 sonbaharında gerçekleşmiş. Ardından gelişen olayları gene onun sözleriyle okuyalım: “Bir takım sosyal ağlarda konuya ilişkin postlar kaleme alınmaya başlandı. Bunun yanı sıra , sonradan benim dışımda benzer akıbete uğrayan başka çocuklar da olduğunu da öğrendim.” “Çocuklar derken?..” “Donetsk Halk Cumhuriyeti’nden benden birkaç yaş büyük birkaç çocuk” E tabii olur olmaz o çocukların “malum suçlarına” merak kesiliyorum. Ukrayna’nın klişe tanımlaması ile “Rus agresyonuna (saldırganlığına) katılmışlar”. “Ya sonrası, sonra ne yaptın peki?” diye devam ediyorum ben.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE UNICEF'E MEKTUP

          Faina’nın bir sonraki adımındaki cesareti gerçekten de takdire şayan çünkü o yaşıyla kalkıp Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne kendi anadilinde kaleme aldığı bir mektup yazmış. Kendisine ne zaman ve tam olarak ne yazdığını soruyorum. Olaydan haberdar olduktan tam bir ay sonra yazdığını söylüyor. Mektupta ise temel olarak, söz konusu listeye alınan kendisi dâhil çocukların sağlıklarının ve güvenliklerinin tehlikede olduğunu, bu sayfada afişe edilmeleriyle yaşamlarının pekâlâ riske edildiğini dile getirmiş. Faina burada da durmaz. Ertesinde bu kez de UNISEF’e dönük benzer içerikte bir mektup yazacaktır. Her iki mektup da bende “yanıt verdiler mi, verdiler ise ne yazdılar?” kaçınılmaz sorusunu sormaya itiyor. İlk cevap UNISEF’ten gelmiş, hatta kendileri Lugansk’ta buluşmayı teklif etmişler ona. Ancak ne manidardır ki bir araya gelmeyi öneren UNISEF’in temsilcileri sözlerinde durmayarak ne Lugansk’a gelirler ne de Faina’ya bir haber verirler. “Peki BM Genel Sekreteri herhangi bir yanıt verdi mi?..” “Bir hafta içinde cevapladılar ve görünüşte benden yana gözüktüler. Kiev’in yaptığı bu hareketin yanlış olduğunu ve buna karşı olduklarını ifade ettiler. Ne var ki somut herhangi bir şey teklif etmediler.” Devamı ise çok daha ilginç… Tüm bu gelişmelerden sonra “Mirotvorets” sitesinin baş editörü Faina’ya ilişkin bir yazı yazmış. Ne yazdığına gelecek olursak… Faina Vladimirovna’nın, Rusya’nın askeri operasyonunu desteklediğini, genel olarak ise kendisinin ‘Kremlin’in bir operasyonu” olduğunu iddia eder ilgili mektubunda. “Bu sansasyonel yazıdan sonrası nasıl geldi peki?..” “Hemen sonrasında Mirotvorets sitesinde benimle ilgili sayfadaki bilgilerde değişiklik yaptılar” diye yanıtlıyor. Tam olarak neleri değiştirdikleri sorusuna cevabı ise şöyle veriyor: “Önce sitedeki alakalı sayfada daha evvel yazan her şeyi değiştirdiler. Sonra da bu sefer benim ‘Rus saldırganlığının bir kurbanı olduğumu, Rus agresyonuna kurban edildiğimi, Rusya’nın dikte ettirdiği propagandayı yaptığımı’ yazacaklardı.” Arkası ise deyim yerindeyse şok edici: Derken annesi de o sayfada yerini almış. Onun birincil “kabahati” Faina’nın anası olması. Öne sürülen diğer nedenler ise: Sınırı kaçak geçtiği, (kastedilen Donbass ile Rusya arasındaki hudut), kanunsuz olarak pasaport aldığı (LHC pasaportu ima ediliyor) ve de “çocuğunu propagandif emelleri uğruna kullanıp manipüle etmesi”dir.

HAİN İLAN EDİLEN ÇOCUKLAR

Henüz on üç yaşındaki Faina’nın savaşımı yukarıda anlatılanlar ise sınırlı kalmaz: “Baskı ile Mücadele Fonu” adlı bir sivil toplum kuruluşunun başkanı Mira Terada ile tanışır gene kendi girişimi ile. Hatta onu önce bir yazar olarak keşfetmiş, söz konusu kuruluşun müdürü olduğunu ise biraz sonra öğrenecektir tesadüfen. Terada ona “Mirotvorets” meselesinde yardımcı olabileceğini söyler. Mira Terada yaptığı kısa araştırma sonrası Ukraynalı sitede “hain” ilan edilen çocuk sayısının tam olarak iki yüz yirmi yediyi bulduğunu saptar. Öte yandan bu sayı yalnızca kendi bulabildikleridir, gerçek sayının ise çok daha fazla olabileceği öngörülebilir. Bu çocukların hemen hemen hepsi de bilindik ülkelerdendirler: Rusya, Belarus, LHC ve DHC. Terada bununla da yetinmez ve adı geçen sitenin küratörlerinin, sponsor ve finansörlerinin tam olarak kimler olduğu sorusuna yanıt aramaya başlar. En son temmuz ayı içerisinde Moskova’da “Mirotvorets” üzerine bir konferans örgütler. “Faina, siz de bu konferansa katıldığınız mı peki?” şeklinde soruyorum. “Evet, hatta orada Terada dışındaki ikinci konuşmayı ben yaptım. Bir nevi bir sunumdu bu.” “Mirotvorets” sitesi de elbette boş durmaz ve sözü edilen etkinliğin hemen sonrasında sayfasında “tüm bunların birer yalandan ibaret olduğu”nu yazmayı ihmal etmez… Faina Sayankova’nın şahsında çok özel bir öyküye tanıklık etmiş bulundum ve binlerce kişiyi hedef göstermesiyle nam salan, bir yerde tetikçilik yapan bir sitenin marifetlerini yeniden ve çok daha derinlemesine öğrenmiş oldum…