Swap piyasası 2001 krizindeki seviyesini 10’a katladı! Bankaların iflası söz konusu

Yayın tarihi: 27 Mart 2019 Çarşamba 12:13 pm - Güncelleme: 27 Mart 2019 Çarşamba 4:03 pm

Londra’daki swap piyasasında Türk Lirası’nın gecelik faizi, yüzde 1000’i aştı. Geçen hafta yüzde 22 seviyesinde olan bu oran katlanarak artmaya devam ediyor. 2001’deki ekonomik krizi sırasında görülen yüzde 71 seviyesinin 10 kat üzerine çıktı.

Yabancı bankaların Türk Lirası elde etmek için kullandığı Londra swap piyasasında, Türk bankalarının yasal dayanaklarının da oldukça altında TL likiditesi sağlamak istemesi neticesinde bu gelişmenin yaşandığı belirtiliyor. Swap nedir

SWAP FAİZİ YÜZDE 1000’E YÜKSELDİ

Londra swap piyasalarında gecelik vadede TL faizi yüzde 500’e yükseldi ardından yükseliş yüzde 1000’e çıktı. Swap piyasasında gecelik vadede TL faizi geçen hafta yüzde 24 seviyesindeyken Türk bankaların bu piyasaya TL sağlama eğilimlerini bu hafta sona erdirmesiyle sert yükselişe geçmişti. Swap piyasasında gecelik vadede TL faizi dün yüzde 330 seviyesine yükseldi. Bugün de yükseliş devam ederken gecelik vadede yüzde 100, haftalık vadede ise yüzde 150 seviyesi görüldü.

‘GENİŞ BANTTA SATIŞA GEÇTİ’

Bir aracı kurum hisse senedi uzmanı, “Swap piyasası üzerinden TL’ye geçen yabancı yatırımcı TL ihtiyacı yüzünden geniş bantta satışa geçti. Benzer şekilde tahvilden de çıkıyorlar, dün yüzde 19 olan iki yıllık tahvilin faizi 20.5’e yükseldi” dedi.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre, ismini açıklamayan bir bankacı Reuters’a yaptığı açıklamada “Swap piyasalarına TL likiditesi vermeme uygulaması uzun süre devam ettirilebilecek bir süreç değil. Seçim sonrasına kadar devam edecek. Yurtdışında TL likiditesi oldukça sıkışmış durumda” dedi.

Aynı bankacı bu tür uygulamaların en fazla 10 — 15 gün süreyle uygulanabileceğini, uzun vadeli tedbirler olmadığını da belirtti.

Ajansa göre BDDK’nın (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) geçen yıl aldığı swap kararı ve Türk bankalarının bu eğilimi, piyasadaki likiditeyi azaltarak TL’nin maliyetini yükseltti.

Bloomberg haber ajansına göre de Türk Lirası pozisyonlarıyla ilgili işlem yapmak isteyen yabancı fonların bunun için bir karşı taraf bulamaması faizlerin yükselmesine neden oldu.

Londra swap piyasasında gecelik Türk Lirası faizi neden yüzde 350’yi aştı?

Dolar yükselişe geçti

Hafta başından bu yana dalgalı bir seyirle ilerleyen dolar TCMB’nin adımları ve swap faizlerindeki yükseliş sonrası güne 5,37’nin hemen altında başlayarak 5,30 seviyelerine kadar gerilese de dolar/TL, şu dakikalarda 5,44 civarında işlem görüyor.

Euro/TL ise 6,00’ın altına geriledikten sonra 6,20 civarında alıcı buluyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) attığı adımlarla Türk lirası dolar karşısında iki günde yüzde 8 seviyesinde değer kazandı. Dün yaklaşık son bir ayın en düşük seviyesi olan 5,3052’ye kadar gerileyen dolar/TL, günü önceki kapanışa göre yüzde 4 azalışla 5,3282’den tamamladı.

Swap faizlerinin 1000’i aşması sonrası dolar yükselişe geçti

Swap nedir?

Finans piyasalarında Swap, iki tarafın faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir.

Swap, kelime anlamı olarak “değiş, tokuş, takas” anlamına gelir. Finans piyasalarında ise; iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olarak farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir.

Swap prosedürü, uzun ve kısa pozisyonlardaki swap değeri için işlem yaptığınız paritedeki karşıt birim cinsinden hesaplanır. Yani EUR/USD paritesine USD; USD/TRY paritesinde TRY cinsinden hesabınıza yansır.

Swap işleminin mantığında, alınan para borç verilirken, satılan para borçlanır. Swap bedelleri ise işlem yaptığınız pozisyonlardaki düşük faizli para birimi ve yüksek faizli para birimi ilişkisine göre artı veya eksi olarak hesabınıza yansımaktadır. Swap maliyetinin bu mantığı ise; iki para biriminden yüksek faizli olanı piyasaya verip, düşük faizli olanı elinizde tutmaya karar vermişseniz, düşük faizli paranın gecelik taşıma maliyetini ödemeyi kabul ettiniz demektir.

Örnek vermek gerekirse, USD/TRY paritesinde alım yani uzun pozisyon oluşturduğunuz zaman, piyasaya Türk lirası verip, karşılığında düşük faizli olan doları aldınız demektir. Bu işlemin yatırımcıya eksi yönlü bir swap bedeli olacaktır. Tersi durumda yani USD/TRY sattığınızda piyasaya dolar verip, karşılığında Türk lirası almayı tercih ettiniz demektir. Düşük faizli para birimini piyasaya verdiğiniz için de artı yönlü bir swap geliri elde edilecektir.

Swap bedeli gecelik işlemektedir ve gün içerisinde açıp kapattığınız işlemlere swap maliyeti, uygulanmamaktadır. Swap maliyeti, aynı gün içerisinde kapatılmayan işlemler için geçerlidir ve merkez bankaları tarafından açıklanan resmi faizler baz alınarak uygulanmaktadır. Swap nedir Swap nedir Swap nedir

Bir örnek daha vermek gerekirse; EUR/USD paritesinde alım pozisyonu açacaksınız. Bu işlemi yaparken dolar varlıkları üzerinden işlem gören parite üzerinden Euro satın almış olursunuz. Yani belli bir miktarda doları ödünç verir ve karşılığında Euro’yu ödünç alırsınız. Bu işlemi aynı gün içinde kapattığınız zaman bir swap bedeli veya maliyeti söz konusu olmaz. Ama aynı gün kapatmadığınız zaman swap adında bir kesinti veya gelir rakamı hesabınıza yansır. Bunun nedeni; forex piyasasında sattığınız para birimi için faiz alır, aldığınız para birimi için pozisyonu kapatıncaya kadar faiz ödersiniz. Bu durum sonucunda da hesabınıza aldığınız faiz ile verdiğiniz faiz arasındaki fark yansıtılır.

EUR/USD işleminde, USD için faiz alırsınız ve EUR için faiz verirsiniz. Amerikan dolarının faizi, Euro’nun faizinden düşük olduğu için swap bedeli, eksi olarak yansır. Eğer tam tersi olsaydı, hesabınıza artı bir şekilde swap bedeli yansıyacaktı. İki faiz arasındaki rakamsal net fark, her iş günü 00:00’dan sonra pozisyonunuza yansır. Gecelik faiz hesaplaşması, bakiyenize yansımış olur.