Dünyada fiyatlar tepetaklak düşüyor Türkiye’de füze hızında yükseliyor
Yayın tarihi: 10 Nisan 2023 Pazartesi 9:34 am - Güncelleme: 10 Nisan 2023 Pazartesi 9:34 amDünya genelinde gıda fiyatlarının düşüşü devam ederken Türkiye’de artmaya devam etti. TÜİK’in verilerine göre bile Türkiye’de gıda fiyatları kesintisiz olarak 31 aydır arttı. Son bir yılda en fazla artan ürün süt ve süt ürünleri oldu.
Dünya gazetesinden Naki Bakır, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO), Mart ayı Goda Fiyat Endeksi, sonuçlarını yorumladı. Bakır, rapora göre Türkiye’de gıda fiyatlarının 31 aydır artarken dünyada da kesintisiz olarak 12 aydır düştüğüne dikkat çekti.
TÜİK’in verilerini değerlendiren FAO’nun sonuçlarına göre; Türkiye’de gıda fiyatlarının son bir yılda yüzde 67,7 artarken dünya genelinde yüzde 20,5 ucuzladı. Türkiye’de 2020’den beri gıda fiyatı artışı da yüzde 234,5’e ulaştı. Bakır’ın yazısı şöyle:
“Türkiye, gıda fiyatlarında son bir yıllık dönemde dünya ile tamamen ayrıştı. Dünyada bir yıldır gerileyen gıda fiyatlarının, Türkiye’de ise artmaya devam etmesi nedeniyle aradaki makas tümden açıldı. Mart ayı ile birlikte dünya gıda fiyatlarında kesintisiz düşüş süreci 12 aya, Türkiye’de ise kesintisiz artış 31 aya ulaştı.
Covid 19 pandemisinin etkisiyle 2021’in son çeyreğinden itibaren yükselen ve daha sonra Rusya-Ukrayna savaşıyla ivmelenen gıda fiyatları Mart 2022’de tepe noktaya ulaşmış; sevk ve tedarik sıkıntılarının önemli oranda ortadan kalkmasıyla gıda fiyatları izleyen dönemde dünya genelinde düşüşe geçmişti.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), uluslararası gıda emtia fiyatlarının göstergesi niteliğindeki Gıda Fiyat Endeksi’nin mart ayı sonuçlarını açıkladı. FAO Gıda Fiyat Endeksi, martta ortalama 126,9 oldu ve şubat ayına göre yüzde 2,2 oranında bir düşüş kaydetti. Dünyada yaygın olarak ticareti yapılan gıda emtialarının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimlerinin izlendiği Endekste kesintisiz gerileme süreci mart ile birlikte 12 ayı buldu. Endekste, pandemi sonrası 159,7 ile en yüksek düzeye çıktığı Mart 2022’deki düzeyine göre toplam gerileme yüzde 20,5’e ulaştı. Başka deyişle dünyada gıda fiyatları son bir yılda yüzde 20,5 ucuzladı.
Dünyadaki trendin tersine Türkiye’de ise gıda fiyatları pandemiden bu yana yükselişini kesintisiz sürdürüyor. TÜİK’in açıkladığı mart ayı enflasyon verilerine göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kapsamında gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 3,84’le en fazla fiyat artışı yaşanan ana harcama grupları arasında yer aldı. Türkiye’de TÜFE bazında genel enflasyonun yüzde 12,5 olduğu ocak-mart döneminde gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubundaki fiyat artışı ise yüzde 18,9’a ulaştı.
Küresel ekonomide olumsuz koşulların önemli oranda aşılması ile dünya gıda fiyatlarının zirveden döndüğü Mart 2022’den bu yana (son bir yılda) Türkiye’de gıda fiyatlarında yaşanan kümülatif artışın yüzde 67,9 olduğu dikkati çekti. Son bir yıldaki gıda enflasyonu, TÜFE bazında yüzde 50,5 olan genel enflasyonun 17,4 puan üzerinde gerçekleşti.
Türkiye’de gıda fiyatlarında Eylül 2020’den bu yana devam kesintisiz artış süreci Mart 2023 itibariyle 31 aya, bu dönemdeki kümülatif fiyat artışı da yüzde 234,5’e ulaştı.,
“ET FİYATLARI YÜZDE 91,6 ARTTI”
Balık, yüzde 4,5’le martta aylık bazda en fazla pahalanan ürün oldu. Mart ayında maden suyu, alkolsüz içecekler, meyve ve sebze suları yüzde 4,2, şeker, reçel, bal, çikolata ve şekerlemeler yüzde 3,5, ekmek ve tahıllar yüzde 2,3, süt, peynir ve yumurta yüzde 1,4, meyveler yüzde 1,1 fiyat artışı kaydederken yağlardaki yüzde 1,2, sebzelerdeki yüzde 2,6’lık ucuzlama genel artışı aşağı çekti.
SON BİR YILIN ŞAMPİYONU SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ
Aylık ve ilk üç aylık bazda en yüksek fiyat artışı ette yaşanırken, son bir yılda en fazla pahalanan ise yüzde 98,3’le süt ve süt ürünleri oldu. Son bir yılda Türkiye’de maden suyu, alkolsüz içecekler, meyve ve sebze suları yüzde 91,8, kahve, çay ve kakao yüzde 68,1, şeker, reçel, bal, çikolata ve şekerlemeler yüzde 66,8, ekmek ve tahıllar yüzde 60,5’le en çok pahalananlar arasında yer aldı.
DÜNYADA ET VE SÜT ÜRÜNLERİ UCUZLADI
FAO Gıda Fiyat Endeksi’ne göre ise dünyada et fiyatları mart ayında sadece yüzde 0,8 arttı. İlk üç aydaki artışı yüzde 0,5’te kalan et fiyatları, bir yıl öncekinin yüzde 5,3 altında gerçekleşti.
Mart ayında dünyada, süt ürünleri yüzde 0,8, tahıllar yüzde 5,5, bitkisel yağlar yüzde 3 ucuzladı. Mart ayında dünyada fiyatı artan gıda ürünü yüzde 1,4’le şeker.
Son bir yılda dünyada en fazla ucuzlayan gıda ürünü yüzde 47,7 ile bitkisel yağlar oldu. Ayrıca tahıllar yüzde 18,5, süt ürünleri yüzde 10,6 ucuzlarken, sadece şeker fiyatlarının yüzde 7,7 ile bir yıl öncekinin üzerinde olduğu belirlendi.