Fiyatlar arttı, enflasyon düştü… Ekonomistler zamlara dikkat çekti: TÜİK kaçak kullanıyor galiba

Türkiye İstatistik Kurumu eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Enflasyon Temmuz 2017’den bu yana ilk kez tek haneye düştü. Son 1 yıllık enflasyon yüzde 9,26’ya indi. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise, aylık yüzde 0,99 arttı. Ancak üst üste gelen zamların aksine enflasyonun düşmesi ekonomistlerde şüphe yarattı. İşte ekonomistlerin enflasyon değerlendirmesi.

Türkiye İstatistik Kurumu eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Eylülde enflasyon tek haneye düştü. Son 1 yıllık enflasyon yüzde 9,26’ya geldi. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise, aylık yüzde 0,99 arttı.

Aylık en yüksek artış konut grubunda

Aylık en yüksek artış yüzde 2,15 ile konut grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan, giyim ve ayakkabıda yüzde 2,13, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2,09, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 1,79 ve ulaştırmada yüzde 1,61 artış gerçekleşti.

Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 0,60 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde yüzde 0,53 ve haberleşmede yüzde 0,07 düşüş gerçekleşti.

En fazla artış alkol ve tütünde

Yıllık en fazla artış yüzde 43,86 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık yüzde 15,41, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 14,98, lokanta ve oteller yüzde 14,87 ve eğitim yüzde 14,00 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.

Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) aylık yüzde 0,99 arttı

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,95, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,90 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 17,56 artış gerçekleşti.

Eylül 2019’da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

EKONOMİSTLER NE DEDİ?

Ekonomist Dr. Oğuz Demir Twitter hesabından TÜİK’in enflasyon oranını hesapladığı sepetten bir veri aktardı.

TÜİK’in geçtiğimiz yıla göre fiyatlarının en çok düştüğünü söylediği malların isimlerini, TÜİK’in bulduğu geçen yılki fiyatlarını ve bu yılki fiyatlarını resimde görebilirsiniz. Bu malları bu fiyatlarla bulabilenler el kaldırsın! pic.twitter.com/DDn3uAEgc4

— Dr. Oğuz Demir (@droguzdemir) October 3, 2019

Demir’in aktardığı listeye bakıldığında yumurta fiyatının geçen yıla göre yüzde 31, domatesin yüzde 31, şans oyunlarının yüzde 63, LPG dolum ücretinin yüzde 13, sağlık sigortasının yüzde 37 oranında düştüğü görülüyor.

Oğuz Demir liste için “Bu malları bu fiyatlara bulabilenler el kaldırsın” yorumunu yapmış.

MAHFİ EĞİLMEZ: TÜRKİYE BİR YOLUNU BULMUŞ

Ekonomist Mahfi Eğilmez de enflasyon oranını Twitter hesabından değerlendirdi. Eğilmez, “Türkiye fiyatlar artarken enflasyonu düşürmenin bir yolunu bulmuş görünüyor” diye yazdı.

Göstergeler Tablomu güncelledim. https://t.co/jz6XWFpGbA
Türkiye, fiyatlar artarken enflasyonu düşürmenin bir yolunu bulmuş görünüyor.

— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) October 3, 2019

Emre Alkin’in ise eylül enflasyonu için yorumu “Enflasyon ile hayat pahalılığı arasındaki makas giderek açılıyor” şeklinde.

Enflasyon ile hayat pahalılığı arasındaki makas giderek açılıyor..

— emre alkin (@emrealkin1969) October 3, 2019

 

“YATIRIM TASARRUF DENGESİ BOZULUR”

Prof. Dr. Veysel Ulusoy da enflasyon verisine şüpheyle bakan ekonomistler arasında.

 

Halkın enflasyonu ile resmi enflasyon çok farklı olursa

tüketim
yatırım/tasarruf

dengesi bozulur..

— Prof. Veysel Ulusoy (@ekonomikanaliz) October 3, 2019

“TÜİK KAÇAK KULLANIYOR GALİBA”

Ekonomist Murat Muratoğlu da enflasyon verisini yorumlarken peş peşe gelen zamlara dikkat çekti.

#Enflasyon 9.26 açıklanınca… ?
İstatistik Kurumu elektriği, gazı ve sigarayı kaçak kullanıyor galiba…

— Murat Muratoglu (@sozcumuratoglu) October 3, 2019

 

“TÜKETİCİNİN TEPKİSİ DOĞRUDUR”

Ekonomist Mustafa Sönmez ise eylül enflasyonunu İleri Haber’e değerlendirdi:

Şunu unutmamak lazım: Enflasyon 430 küsür mal ve hizmetin fiyatının takibiyle oluşturuluyor. Bu hem aylık, hem de yıllık olarak takip ediliyor. Aylık olarak baktığınızde bir düşüş yok, yine yüzde 1 artmış. Fakat geçen eylül ve bu eylül karşılaştırıldığında tek haneye inmiş görünüyor. Bunun nedeni de aritmetik. Geçen eylül enflasyon yüzde 6’ya yakın artmıştı. Dolayısıyla kıyaslama, geçen eylülle yapıldığında yüzde 9.5’u bulmuş anlamını taşıyor. Bunu göz ardı etmemek gerekiyor.

Ancak tüketicinin tepkisi doğrudur. Tüketicinin bu kadar hissetmesinin nedeni, gelirlerin enflasyon kadar artmaması. Gelirler artmadığı için insanlar bunu daha çok hissediyor. Mesele burada gelirlerin düşük kalması. Ücretin, maaşın artışı bu fiyat artışlarını karşılayamıyor. Ayrıca enflasyonun önemli bir kısmını oluşturan, alt orta sınıfların kullandığı, başta gıda olmak üzere temel malların fiyatlar ortalamadan daha çok arttı. Elektrikteki artış yüzde 30’a yaklaşıyor. Bazı malların fiyatları daha yavaş arttığı için bu arada kaynayıp gidiyor. Önemli olan alt orta sınıfların yaşadığı enflasyon. Onların yaşadığı enflasyon ortalama enflasyonun üstünde, gelirleri de artmadığı için haklı olarak yoksullaştıklarını öne sürüyorlar.

Sosyal medya kullanıcılarından gelen bazı tepkiler ise şöyle: