Sosyalist teorisyen Metin Çulhaoğlu hayatını kaybetti

Türkiye sosyalist hareketinin önderlerinden, 68 Kuşağının liderlerinden, Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) Merkez Komitesi Üyesi ve ideolojik/entelektüel lideri, sosyalist teorisyen Metin Çulhaoğlu, 74 yaşında yaşamını yitirdi. Arkasında çok sayıda eser bırakan Çulhaoğlu kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti.

Türkiye sosyalist hareketinin, “teorisyen” nitelikleriyle öne çıkan isimlerinden, 1970’li yılların Türkiye İşçi Partisi’nin yayın organı Yürüyüş Dergisi’nin Yayın Yönetmeni ve başyazarlarından, 1987 yılında yayına başlayan Gelenek Dergisi’nin kurucusu, Sosyalist Türkiye Partisi ve Sosyalist İktidar Partisi’nin lideri, yeni Türkiye İşçi Partisi’nin kurucularından ve merkez komitesi Üyesi Metin Çulhaoğlu yaşamını yitirdi.

Çulhaoğlu “Tarih Türkiye Sosyalizm” ve “Binyıl Eşiğinde Marksizm ve Türkiye Solu” gibi önemli eserlerin de aralarında olduğu çok sayıda kitaba ve yüzlerce makaleye imza atmıştı. Çeviriler yaptı. ODTÜ mezunu olan Çulhaoğlu, 1968’de bu üniversitede kurulan Sosyalist Fikir Kulübü’nün de Yürütme Kurulu üyeleri arasındaydı.

Son dönemde sağlık sorunları yaşadığı bilinen, ancak yazı hayatından hiç kopmayan, haftalık makalelerini aksatmayan 74 yaşındaki Çulhaoğlu’nun, kalp krizi krizi geçirdiği öğrenildi. Çulhaoğlu, yeni kurulan Türkiye işçi Partisi’nin ideolojik/entelektüel lideriydi.

TİP: ÖMRÜNÜ SOSYALİZM MÜCADELESİNE ADADI

Türkiye İşçi Partisi, Çulhaoğlu’nun ölümünün ardından bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “Ülkemizde Marksizme birbirinden değerli katkılar sunan, ömrünü devrim ve sosyalizm mücadelesine adamış, hareketimizin fikri öncüsü, Metin Çulhaoğlu yoldaşımızı kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. Türkiye sosyalist hareketinin ve işçi sınıfının başı sağolsun. Sözümüz devrim olacak!” denildi.

TKP: TÜM DOSTLARIN BAŞI SAĞOLSUN

TKP’den yapılan açıklamada da, “Gelenek Dergisi, STP ve SİP kurucularından, Türkiye İşçi Partisi yöneticilerinden Metin Çulhaoğlu yaşamını yitirdi. Tüm dostlarının başı sağ olsun” denildi.

SOL PARTİ: SOSYALİZM YOLUNDA UNUTULMAYACAK

Sol Parti ise şu açıklamayı yaptı: “Ömrünü sosyalizm mücadelesine adamış Metin Çulhaoğlu’nu kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. Ailesinin, dostlarının, hepimizin başı sağolsun. Sosyalizm yolunda unutulmayacak!”

ÇULHAOĞLU’NUN SON YAZISI

20 yıllık AKP iktidarı kendisinden önceki devlet aklını büyük ölçüde çözmüş, yerine kendi aklını getirmiş, kalanı da etkisizleştirmiş gibidir. Gelgelelim, AKP aklının dağınıklığı, gündelikçiliği ve pragmatizmi, uzmanlık, süreklilik ve akılcılık öğelerinin temsilinde ciddi boşluklara yol açmıştır.
Bugün Cumhur İttifakı devlet aklını ancak “terör”, “beka sorunu”, “bölücülük” gibi negatif ya da fobik temalarla pekiştirmeye çalışmaktadır. Buna karşılık altılı muhalefet eski aklın kalıntılarını canlandırma, iktidara yönelik eleştirilerini aynı zamanda yeni bir devlet aklının oluşmasını gözeterek yapma çabaları içindedir.
Bunları, belirli bir mecradaki siyasal “rekabete” dikkat çekmek için söylüyorum.
Yoksa, ikinci mecradaki süreç ve gelişmelerin birinci mecradaki durumu kökten değiştirmesi mümkün değildir. Böyle bir etki, ancak devlet aklı üzerindeki belirli bir iddianın derin devlet aktörlerini harekete geçirmesiyle, dolaylı olarak ortaya çıkabilir.
Olur mu olmaz mı?
Şu anda bir kestirimde bulunmak güç.
Ama her şeye hazır olmak en iyisi olsa gerek…

***

Belki gerekmezdi; ama ne olur ne olmaz deyip bir notla bitireyim: Bu yazıda, burjuva siyasetin seyrettiği belirli bir mecraya ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır; bunun dışında, devlet aklı olsun mu olmasın mı, olacaksa nasıl olsun gibi mülahazalar sosyalist mücadelenin asıl alanının dışında kalır.

METİN ÇULHAOĞLU KİMDİR?

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Ekonomi-İstatistik Bölümü mezunu olan sosyalist teorisyen ve yazar Metin Çulhaoğlu, 1975-1978 yılları arasında haftalık Yürüyüş dergisinde sırasıyla yazar, yazı işleri müdürü ve başyazar olarak görev yaptı. Türkiye İşçi Partisi 2. Kongresi’nde yaşanan ayrılıktan sonra Yalçın Küçük, İlhan Akalın ve Mesut Odman (Odabaşı) gibi sosyalistlerle Eylül 1979’da Sosyalist İktidar dergisini çıkarmaya başladı. Aylık olarak yayınlanan dergi toplam 11 sayı çıktı.
Çulhaoğlu, bu derginin genel yayın yönetmenliğini üstlendi. Derginin yayın hayatına 12 Eylül 1980 darbesiyle son verildi. 12 Eylül darbesinden sonra tutuklanan Çulhaoğlu 1983–1986 yılları arasında 4 yıl cezaevinde kaldı. Çulhaoğlu, 1986 yılında Gelenek dergisi kolektifinin kuruluşuna önderlik etti. Daha sonra TKP’yi oluşturacak bu siyasi çevrenin fikir öncüsü ve ideolojik lideri olan Çulhaoğlu, Sosyalist Türkiye Partisi’nin(STP) kurucuları ve yöneticileri arasında yer aldı. Bu parti kapatılınca Sosyalist İktidar Partisi’ni kurdu.
Çulhaoğlu 1993 yılında partiden ayrıldı ve Sosyalist Politika dergisini çıkarmaya başladı. Sosyalist Politika grubu, sırasıyla Birleşik Sosyalist Parti (BSP) ve Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nin (ÖDP) kuruluşlarında yer aldı. 2001 yılında Sosyalist Politika grubuyla birlikte ÖDP’den ayrılarak, Gelenek Hareketi ile yollarını yeniden birleştirdi ve Türkiye Komünist Partisi’ne (TKP) katıldı. O tarihten 2014 yılına kadar TKP’nin Merkez Komitesi üyesi olarak görev aldı. Çulhaoğlu, daha sonra Halkın Türkiye Komünist Partisi’nin (HTKP) kuruluşunda bulundu. Bu parti 7 Kasım 2017’de adını Türkiye İşçi Partisi (TİP) olarak değiştirdi. Böylece üçüncü dönem TİP’in de Merkez Komitesi’nde görevini üstlenen Çulhaoğlu, Parti Meclisi üyesiydi. Demokrasi gazetesi, SoL dergisi ve BirGün gibi birçok günlük gazete ve dergide köşe yazıları yazdı. 16 Ağustos 2014 tarihinden bugüne İleri Haber’de salı ve cumartesi günleri yazıları yayınlandı.

YAZDIĞI VE KATKIDA BULUNDUĞU KİTAPLAR

Binyıl Eşiğinde Marksizm ve Türkiye Solu
Tarih Türkiye Sosyalizm
Sovyet Deneyinden Siyaset Dersleri
Gençlerle Baş Başa: Sosyalizm
Sivil Toplum: Devletin Büyümesi
Solda “Sivil Toplum” Söylemi: Gerçekler ve Yanılsamalar
İdeolojiler Alanı ve Türkiye Örneği
Doğruda Durmanın Felsefesi
Sivil Toplum: Devletin Büyümesi
Engels Okuma Kılavuzu
Lenin Okuma Kılavuzu
Anaakım Bilime Marksist Müdahaleler
Bediüzzaman Said Nursi (Çeviri)
Halkın Devlet Yönetimine Katılımı Üzerine (Çeviri)
Ulusal Sorun ve Kültürel Özerklik (Önsöz yazarı)