Avrupa Komisyonu önümüzdeki kışın doğal gazın döviz fiyatlarında keskin bir yükseliş öngörüyor. “Avrupa Birliği’nin (AB) ekonomik kalkınması için perspektifler” üzerine hazırlanan bir raporda; Avrupa ülkeleri için enerji maliyeti artışları döngüsüne ek olarak bir de, doğal gaz açığına ilişkin gerçek anlamda bir tehlikenin kapıda olduğunun altı çizildi.

Bugün için Avrupa pazarında toptan gaz fiyatı geçen senenin şubat ayına ve de bilhassa 2022 yaz ve sonbahar döneminde “pik” yapan zirve fiyatlarına kıyasla önemli ölçüde düşmüş durumda. Yine de, şu anda 1 metreküp gazın fiyatı, 2019 yılındakine göre tam 3 kat daha pahalı, bu da Avrupa enerji pazarı için haliyle son derece elverişsiz bir durum teşkil ediyor. Bu yılın kış aylarını AB, fiyatlar patlama yaparcasına yükselmeden ve de büyük elektrik kesintileri olmaksızın atlatabildi. Ne var ki bu, oldukça elverişli bir takım durumların birikimi sayesinde mümkün olabildi. Enerji sistemindeki göreli istikrarın arka planında rol oynayan birincil etmen; “Kuzey Akım”ın su altı boru hatlarına yönelik düzenlenen terör eyleminden ve Rusya’dan gelen gazın süratle kesintiye uğramasından evvel Avrupa devletlerinin yer altı gaz depolarını doldurmayı başarmış olmalarıydı. Diğer taraftan, AB’ye doğanın beklenmedik hediyesi, bu kışın epeyce ılık geçmesi oldu ki, bu sayede depolanmış yakıt rezervleri idareli olarak harcanabildi. Gene de, son iki yıl boyunca ulaşılan fiyat seviyesi hane halkı ekonomilerine ve işletmelerin iktisadi sürdürülebilirliğine sert bir darbe vurdu.

Enerji krizi, enflasyon artışının yanı sıra sosyal huzursuzluğu da beraberinde getirdi

Avrupa’nın 2021’den itibaren yüz yüze geldiği enerji krizi, Avrupa Komisyonu’nun tahminlerine bakılırsa, 2024 yılının kışına doğru derinleşecek ve keza şimdiden toplumsal gerilime, enflasyonun hızla artışına ve de milyonlarca Avrupalının yaşam kalitesinin düşüşüne evrilmiş durumda. Geçen sene AB’nin birçok ülkesi artı Büyük Britanya; vatandaşlarının, çoğunluğunu şu ya da bu şekilde fahiş enerji fiyatlarının tetiklediği protesto hareketleri ve grevleriyle karşı karşıya kalmıştı. Hatta Almanya, Fransa ve İngiltere gibi müreffeh ülkelerde dahi, bir dizi kilit önemdeki sektörün çalışanları; hükümetten ve işverenlerden, enerji krizinden dolayı uğradıkları zararların tazmin edilmesi için maaşlarının yükseltilmesini talep ediyor. Doğu Avrupa’nın daha yoksul ülkelerinde ise durum giderayak sosyal ve ekonomik bir felaketin eşiğine gelindiğini gösteriyor. Geride bıraktığımız sene Letonya ve Litvanya gibi ülkelerde tüketici enflasyonu yüzde 20 oranını aşarken, AB’nin geri kalan devletlerinin çoğunda ise söz konusu oran yüzde 10’u geçmiş halde.

ABD’nin sıvılaştırılmış gazı düne kadar Rus doğal gazından 5 kat daha pahalıydı

Enerjinin daha da fazla pahalandığı daha zorlu olası bir aşamadan ve bununla bağlantılı sosyal problemlerden kaçınmak için AB’nin elinde çok az etkili aracı kalmış durumda. ABD’de sıvılaştırılmış gazın (LNG) döviz fiyatları endeksinde 2022 yılındaki mevcut piyasa durumu ve tedarik pratiği; Amerikan LNG’sinin maliyetinin, Rusya’dan daha evvelden mal edilen doğal gazdan aşağı yukarı 5 kat daha pahalı olduğunu gösterdi. Çin’de ve Asya’nın diğer ülkelerinde artan talebin doğal gazın çok daha pahalanışını ve gazda açığı beraberinde getireceği göz önüne alınırsa; krizden çıkış için yegane pragmatik yol, sadece Rusya ile diyaloğu yeniden tesis etmekten geçiyor. Eğer ki Avrupa Komisyonu yakın vadede Moskova ile ilişkileri normalize etmeyi ve 2019 yılına kadar yürürlükte olan eski sözleşmelere dönülmesini kotaramaz ise; Rus şirketleri şu sıralar aktif olarak enerji lojistiğini Çin, Hindistan ve Asya-Pasifik bölgesinin diğer ülkeleri istikametine kaydırmak üzerine çalıştıkları için, mevcut olan gaz kaynağı da pekâlâ kaybolabilir…