Kırım Yarımadasında, Kırım Cumhuriyeti’nde son sekiz yıldır çok ciddi, kapsamlı hatta deyim yerindeyse baş döndürücü gelişmeler oluyor. Bölge Ukrayna’dan Rusya Federasyonu’na geçtiği 2014 yılından itibaren alt yapıya dair çok önemli yatırımlar yapılırken cumhuriyetin sanayi ve tarımsal işletmeleri güçlendirilip, hemen her alanda sayısız özel işletmenin sıfırdan açılması ve gelişmesi için de çok büyük boyutlarda kaynaklar aktarılıp destekler veriliyor hem federal hem de yerel düzeyde. Ukrayna dönemindeki idari statüsü ismiyle “Kırım Otonom Cumhuriyeti” çeyrek asra yaklaşan bir dönem boyunca adeta kaderine terk edilmiş; alt yapıya dair hemen hiçbir elle tutulur yatırımın, güçlendirmenin veyahut yenilemenin yapılmadığı; sanayi, tarım ve hayvancılığın doğru düzgün, süreklilik arz edecek şekilde ve de kitlesel olarak desteklenmedikleri köhne ve geri bıraktırılmış bir yerdi.

İmparatorluktan Sovyetlere süren gelenek Ukrayna döneminde ağır aksak ilerlemişti

Kırım’ın, çok geniş Kuzey Karadeniz hinterlandında oldukça az sayıda yöreye nasip olan, hatta kendisine dünyada da alanında sayılı mahallerden birisi olma unvanını kazandıran çok hususi nitelikleri bulunuyor eskiden beri. Bunlarında başında da üzüm bağcılığı ve tabii ki bununla bağlantılı olarak şarap yetiştiriciliği geliyor. Ta Çarlık döneminden ve devamında Sovyetler Birliği devrinden beri süregelen kitlesel şaraplık üzüm yetiştiriciliği ve de şarap – şampanya üretimi bağımsız Ukrayna zamanında da (1991 – 2014) bir biçimde devam etmişti. Ne var ki bu üretim ne epey kitlesel bir karakter kazanabilmişti, ne niteliksel ve kalite seviyesi dünya standartlarına ulaştırılabilmişti ne de gerçek manada doğal bir imalat söz konusuydu (sıklıkla şeker ve meyve suyu karıştırılmak suretiyle kotarılmaya çalışılan bir üretim tipiydi yapılmaya çalışılan). Ancak yeni Rus dönemiyle birlikte devletin şaraplık üzüm yetiştiriciliği, hatta özel olarak fide yetiştiriciliği ve de asrı geçen geleneksel şarap üretimini yeniden ve kütlesel olarak ayağa kaldırma politikası temelinde olağanüstü bir destek süreci başladı.

Kırım’da yeni kitlesel trend: Yerel üzüm fideleri geliştirip bölgeye adapte etmek

Kırım’da birkaç yıldır ve her sene de dozajı yükseltilecek biçimde devam eden bu fevkalade dönüşümü yerinde görmek ve gözlemlemek üzere bir grup gazeteci ile birlikte Kırım’ın en verimli topraklarından bir kısmına ev sahipliği yapan ve de şaraplık üzüm yetiştiriciliği için biçilmiş kaftan konumundaki güney batı kıyılarına doğru süzülüyoruz. Kırım Tatarlarının tarihsel başkenti Bahçesaray şehrinin yer aldığı aynı adlı bölge kapsamında, Batı kıyılarına epey yakın bir noktadaki “Pesçanoye” adlı köyde soluğu alıyoruz. Burada bir saatliğine çok özel bir girişim örneği olan ufak bir özel işletmenin konuğu oluyoruz. Moskovalı Darya Aleksandrovna Tkhor’un ön ayak olduğu işletme, bizzat şarap üretimi için yüksek kalitede üzüm üretimini sağlamak ve bunun için de fide yetiştirmek hedefiyle kurulmuş. Evet, burada esas olarak yerli üzüm fideleri yetiştirme ve bunları mükemmelleştirme hedefiyle yola çıkılmış. Bu noktada hatırlatmakta fayda var ki uzun süren Ukrayna döneminde pek çok üzüm fidesi ya ithaldi ya da yurt dışı menşeli olanları ile karma olarak doğrudan ekiliyorlardı. Buradaki yapılanmada ise şirket, İspanyol ortağı ile birlikte müşterek bir proje başlatarak üzüm fideciliğinde elli yılı aşkın zengin bir deneyime sahip Avrupalı ortağından temin ettiği fideleri Bahçesaray’da onlarca hektarlık bir alana ekerek buranın toprak yapısına adapte etme yoluna gitmiş.

Rusya’nın dört bir yanından genç girişimciler Kırım Cumhuriyeti’ne akıyor

Kırım’da son yıllarda Darya Tkhor gibi Rusya’nın çok farklı yerlerinden, ama ağırlıklı olarak da merkezi şehirlerinden gelip yarımadada yatırım yapmaya, güçlü devlet desteklerinden istifade etmek yoluyla buradaki yeni fırsatları değerlendirmeye girişen sayısız genç ve dinamik kişi bulunuyor. Bu kesimin hatırı sayılır bir oranının ilgi gösterdiği alanların başında ise tarım ve hayvancılık geliyor. Tarımın yıldızı ise eskiden beri olduğu üzere üzüm ve şarapçılık. Tamamen modern teknolojiye dayalı yepyeni bir şarap üretim tesisine de oldukça yakın konumda bulunan bu geniş üzüm bağlarında Darya Hanım bizlere girişimleri hakkında, motif ve amaçları üzerine kısa bir sunum yapadururken bizler de bir yandan yörenin paha biçilmez büyüklükte ve tattaki kara üzümlerini deniyoruz. Buraya ekilen aşılı fidelerin üretimi için bizzat İspanya’da kiraladıkları toprakları kullandıklarını belirten Darya Aleksandrovna; uzmanlardan oluşan bir ekibin, yüksek kaliteli ürünleri garanti etmek için İspanya’da bulunan ana plantasyonların bağlarını sürekli suretle denetledikleri, sıhhi durumlarını ve de asma olgunlaşma derecelerini kontrol ettiklerini anlatıyor. Güvenilir kökenli ekim malzemelerinin ancak söz konusu sağlık birimlerce kontrol edildikten sonra Kırım Yarımadası’na tedarikine izin verildiği sözlerine ekliyor.

Yarımada şarap kalitesinde dünya devleri ile yarışmanın adımlarını atıyor

Kırım Cumhuriyeti’nin topraklarının eskiden beri olağanüstü verimli niteliği dünya çapında bilinmesine rağmen Ukrayna döneminde buranın üretken arazilerinin epeyce az bir kısmı fide ve üzüm yetiştirilmesi ereğiyle kitlesel kullanılıyordu. Son yıllarda ise değil yüzlerce - binlerce belki de on binlerce hektarlık boş alan, düne kadar kaderine terk edilmiş, sıradan otlak, çayırlık ve mera konumundaki çok geniş araziler her geçen yıl kelimenin tam anlamıyla katlanarak, tamamen yerli ve milli şarap üretimi için fide yetiştiriciliği ve de yeşil ve kırmızı üzüm bağları için ekiliyor, elden geçirilip, nitelikleştiriliyor. Darya Tkhor çiftliklerindeki faaliyetlerini detaylı olarak aktarmayı sürdürürken; fidelerin her yıl bir kez ekildiğini; toplamda verimliliğin, uzun ömürlülük ve de dayanıklılığın büyük ölçüde ekim malzemesine bağlı olduğunu; son tahlilde kaliteli fide seçiminin, örnek model çiftliklerindeki başarının anahtarı olduğunu vurguluyor. Burada şarap ikramı yapılmıyor çünkü şarap değil, sadece fide - üzüm üretiliyor bu özel çiftlikte. Darya Hanım ve ufak ekibi sürekli olarak burada ikamet etmemelerine karşın her ay birkaç defa düzenli olarak gelerek üretim sürecini denetlemek üzere bir süre doğrudan çiftlikte kalıyorlarmış. Kendisi dâhil yönetimdeki birkaç kişi haricindeki geri kalan çalışanların hepsi de Bahçesaray bölgesinden Kırımlılar. Kırım bu kitlesel fide – üzüm ve şarap devrimi ile çok yakında ilk kez, dünyanın en ünlü ve tanındık şarap markalarıyla rekabete hazırlanıyor ve dahası hem özel olarak Kırım’ın hem de genel olarak Rusya’nın şarap üretiminin çok önemli bir kısmını, Krasnodar Bölgesi ile birlikte tek başına karşılayabilecek niceliksel ve niteliksel kapasiteye çıkmanın dev adımlarını atıyor…