Varlık Fonu’ndan yüz milyarlarca TL’lik borç!

Halk Bankası, BOTAŞ, PTT, Ziraat Bankası, ÇAYKUR, Türk Şeker gibi kamunun gelir getirici çok sayıda kurumunun bağlı olduğu Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) borçları günden güne katlanıyor. Son raporla birlikte fona bağlı kuruluşların 2021 borcunun, önceki yıla göre yüzde 45 arttığı belirlendi.

Varlık fonları, birçok ülkenin sahip oldukları doğal zenginliklerden elde edilen gelir fazlasını değerlendirmek ve gelecek kuşaklara aktarmak için kurduğu oluşumlar olarak dikkat çekiyor. 2016 yılında kurulan Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) ise yaptığı borçlanmaların merkezi bütçede görülmemesi nedeniyle ülkemize ne kazandırdığı ya da kaybettirdiği bilinmezliğini koruyor.

BirGün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başında bulunduğu ve kamunun en önemli kuruluşlarını bünyesine alan Varlık Fonu’na ait denetim raporu, gecikmeli olarak TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Varlık Fonu’nun bağımsız denetim raporu, yüz milyarlarca TL’lik yeni borçların ortaya çıktığını gözler önüne serdi. Birçok kurumun verilerine ise erişilemedi. Fona bağlı kuruluşların 2021 borcu, önceki yıla göre yüzde 45 arttı. Bağlı işletmelerin ise Merkez Bankası’ndaki sermayesi de bir yılda 111 milyar TL azaldı.

BORÇLANMANIN FIRLADIĞI KALEM FİNANS SEKTÖRÜ

TVF 2021 denetim raporuna göre, borçlanmanın en çok arttığı kalem, “finans sektörü faaliyetlerinden kaynaklanan borçlar” oldu. 2020’de 1 trilyon 367 milyar TL olan bu borç kalemi, ertesi yıl 1 trilyon 955 milyar TL’ye yükseldi. Çok sayıda alım, satım faaliyeti bulunan fonun “ticari borç”ları ise 29 milyar TL’den 80 milyar TL’ye yükseldi.

TCMB’DE MİLYARLARCA LİRALIK SERMAYE DÜŞÜŞÜ

TVF’ye bağlı kuruluşların ve alt işletmelerinin Merkez Bankası (TCMB) hesaplarında bulunan sermayelerindeki erime de raporda vurgulanan hususlar arasında yer aldı. Buna göre, Merkez Bankası’nda 2020’de 38 milyar TL tutarında eriyen fon sermayesi, 2021’de 111 milyar TL birden eksildi. Fonun 2020’de 63 milyar TL olan faiz gideri ise bir yıl sonra 125 milyar TL’ye yükseldi.

KREDİ ZARAR KARŞILIĞI 7 MİLYAR TL’YE DAYANDI

Önemli kamu bankalarını bünyesinde bulunduran fonun, bir yıllık “beklenen kredi zarar karşılığı” da arttı. 2020 yılı için 6 milyar 89 milyon TL olarak belirlenen kredi zarar karşılığı, 2021’de 6 milyar 856 milyon TL’ye yükseldi.

Fona bağlı finans kuruluşlarının, “faiz, prim, komisyon ve diğer giderleri” kalemindeki tutarlar da raporda yer aldı. 2021’de bu giderlerin tümü 184 milyar TL olarak hesaplandı. Öne çıkan harcamalar arasından, mevduata ödenen faiz 83 milyar TL, para piyasası işlemlerine ödenen faiz 35 milyar TL, ticari zarar 18 milyar TL, kredilere ödenen faiz 1 milyar 891 milyon TL, verilen ücret ve komisyonlar 3 milyar 977 milyon TL oldu.

Türkiye Varlık Fonu’nda bünyesinde yer alan bazı şirketler şu şekilde:

Ziraat Bankası
Halkbank
Vakıfbank
Borsa İstanbul
Türkiye Petrolleri
Milli Piyango
TÜRKSAT
Türk Telekom
Turkcell
Platform Ortak Kartlı Sistemler
Türk Şeker
ÇAYKUR
Türkiye Sigorta
Türkiye Hayat Emeklilik
Türk Hava Yolları
PTT
İzmir Alsancak Limanı
Türkiye Denizcilik İşletmeleri
BOTAŞ
Türkiye Petrolleri
TVF Enerji
TVF Rafineri ve Petrokimya
Türkiye Maden
Eti Maden
Kayseri Şeker
Nakit Karşılığı Şans Oyunları Lisansı
At Yarışı Düzenleme ve Bahis Kabul Etme Lisansı

Kamu işletmelerinde ‘Varlık Fonu’ etkisi! Zarar üstüne zarar edildi