Ulusal Kurtuluş’un ikinci adımı Erzurum Kongresi 104 yaşında: Manda ve himaye kabul edilemez!

Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararlılığının kurtaracağı kararının alındığı Amasya Kongresi’nin ardından toplanan ve ulusal kurtuluşun mihenk taşlarından olan Erzurum Kongresi’nin bugün 104’üncü yıldönümü.

Amasya Kongresi’nin ardından 22 Haziran 1919’da ilan edilen Amasya Tamimi tüm dünyaya, “Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracağını” ilan etmişti. Bu azim ve kararlılık doğrultusunda 23 Temmuz 1919’da başlayan ve 7 Ağustos 1919’da sona eren Erzurum Kongresi, ulusal kurtuluşun önemli bir dönemeç noktası olarak tarihteki yerini aldı.

TARİHİ KARARLAR

Ulusal Kurtuluş Mücadelesi’nin lideri Mustafa Kemal’in başkanlık ettiği kongreye Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van’dan gelen 62 delege katıldı.

Kongrede şu tarihi kararlar alındı:

1 — Millî sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür. Birbirinden ayrılamaz

2 — Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükûmeti’nin dağılması halinde, millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.

3 — İstanbul Hükûmeti vatanı koruma ve istiklâli elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet üyeleri millî kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa bu seçimi Heyet-i Temsiliye (38) yapacaktır.

4 — Kuva-yı Milliye’yi (39) tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır

5 — Hristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez

6 — Manda ve Himaye kabul olunamaz

7 — Millî Meclis’in derhal toplanmasını ve hükûmetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır

İLKLERİN KONGRESİ

Erzurum Kongresi, ilklerin yaşandığı bir kongre olmasıyla da önemli bir tarihsel dönemeç.

Bu kongrede ilk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiş ve ulusal egemenliğin kayıtsız şartsız sağlanması karar altına alınmıştır. Bu doğrultuda il kez geçici bir hükümetin kurulmasından söz edilmiştir.

Kongre ile birlikte Mustafa Kemal’in başkanlığını yaptığı 9 kişilik bir Temsil Heyeti kurulmuş ve bu heyet TBMM kurulana kadar hükümet gibi hareket etmiştir.

Erzurum Kongresi ayrıca “Sine-i millet” kararı alarak bütün askeri görevlerinden istifa eden Mustafa Kemal’in ilk sivil görev yeridir ve Sivas Kongresi için de hazırlık niteliği taşımaktadır.

49 yıl önce “Ayşe tatile çıktı”: Kıbrıs Barış Harekatı’nın yıldönümü