İslamcı hareket iktidarı “demokratik” yollardan, daha doğrusu sandık marifetiyle bırakmayacağının işaretini birçok kez vermiş bulunuyor. Eğer toplumun ilerici güçleri gereğini yapamazsa, ülke daha da uzun sürecek bir totaliter rejimin ardından felakete sürüklenecektir.
İnsanlar merak ediyor, Erdoğan-AKP iktidarının aldığı kararların arkasında bir mantık, rasyonel bir gerekçe ya da herhangi bir metot (yöntem) var mı? Bu soruya verilecek tek yanıt ‘hayır’ olacaktır. Çünkü ne ilk bakışta ne de son analizde bu kararların akılcı bir gerekçesi, altta yatan bir metodu yok. Bu nedenle Erdoğan’ın, Türk ekonomisinin yıkıcı bir yeni krize savrulmasını tetikleyen son faiz indirme kararıyla ilgili tartışmalarda bu olgu dikkate alınmalıdır.
Anımsayalım, Erdoğan, “Bu konuda Nass (Kuran’ın hükmü) ortada. Nass ortada olduğuna göre sana, bana ne oluyor. Olaya buradan bakacağız ve ona göre de adımımızı atacağız” dediğinde, olayın arkasında rasyonel bir gerekçe arayan kesimler, “ne diyor” diye şaşırmıştı. Oysa şaşıracak bir şey yoktu. İslamcı iktidar artık hazırlık dönemini geçtiğini ve bir inşa döneminde olduğuna inanıyordu. Yani, yeni bir devlet, şeriata göre yönetilecek bir ülke kurma aşamasına girildiğini düşünüyordu.
Özetle, faiz kararında gerekçe teolojiktir. Evet, çok şaşırtıcı ama böyle. Teolojik literatürü dikkate alan bir perspektiften bakılmadığı sürece, AKP iktidarını bazı kritik adımlarını anlamak mümkün değildir. İslamcı hareketin ülkeye el koyduğu unutulmamalıdır. Seküler dünya tarafından hep hafife alınan takiye –ki İslamcıların siyaset yapma tarzının eksenini oluşturur- gereği daha önce alınan bazı kararlar ve uygulamalar kimseyi yanıltmamalıdır.
İstim arkadan geliyor. Hep öyle oldu. Önce kararlar alınıyor, gerekçe sonradan geliyor. Arkadan gelen gerekçe ise, daha çok rasyonel düşünen seküler dünyayı, iktisadın ve toplumun işleyiş yasalarına şu ya da bu düzeyde aşina olan kesimleri ikna etmeye, onlardan gelecek tepkileri yumuşatmaya yönelik oluyor.
Oysa islamcı hareket akıl ve bilim merkezli bir bilgi anlayışını reddediyor, onun yerine inanç merkezli bir bilgi anlayışı koyuyor ve bunu esas alıyor. Olayın temelinde bu olgu yatıyor. Tıpkı Ortaçağ’da olduğu gibi, iktidar dogmatik değerler dünyasına yaslanıyor. İnanç merkezli bilgi ve bu bilgiden üretilen ilimle (bilim değil, ilim) devleti, toplumu, ekonomiyi, siyaseti, yargıyı, eğitimi, sağlık hizmetlerini, dış ilişkileri vb. yönetmeye çalışıyor. İnanç merkezli bilgi anlayışı bir Ortaçağ arızasıdır. Ortaçağı moderniteden ayıran yegâne olgu/durum budur.
AKLI VE BİLİMİ REDDEDEN İNANÇ MERKEZLİ YÖNETİM
İslam dünyası, bin yıldır inanç merkezli bilgi anlayışını benimseyen, akıl yerine nakli, yani tanrı kelamı olan kutsal sözü, vahiyi esas alan, bunun dışındaki her arayışı kâfirlik sayarak reddeden bir çizgi üzerinde ilerliyor. Bu olgu dikkate alınmadan, yani bağlamından koparıldığında İslamcı hareket ve iktidarların izlediği siyasetleri ve birçok uygulamasını tam olarak kavramak mümkün olmuyor. Foucault’un dediği gibi; bağlamı olmayan gerçeklik yoktur.
İmam Gazali (1058-1111) inanç/tanrı merkezli bilgi anlayışını 11’inci yüzyılda sistematik bir teolojik öğreti haline getiriyor ve içtihat (yorum, güncelleme) kapısını kapatıyor. İslam dünyasının yüz milyonlarca insanın akıl çağını kaçırmasının ve kendi ortaçağını aşamamasının temel nedeni budur. Müslüman dünya hâlâ devam eden, kendisine özgü karanlık bir Ortaçağın içinden geçiyor. Bu dünyanın neredeyse tek istisnası Cumhuriyet Türkiye’siydi.
İslam dünyasında Cumhuriyet Türkiye’sini izleyen ülkeler vardı. Bunların tamına karşı, emperyalizm destekli küresel bir gerici saldırı yürütüldü. Çünkü zengin enerji yataklarının üzerinde oturan, akıl ve bilim çağını yakalamış, modernleşmiş toplumları yönetmek de sömürmek de üzerlerinde bir hegemonya oluşturmak da zordur. O nedenle, küresel sermayenin serbest dolaşımının ve talanının önünde siyasal, ideolojik ve ulusal engel oluşturan, tarihsel bakımdan görece burjuva demokratik nitelikli rejimleri bile yıkmaya çalıştılar. BOP’un da ılımlı İslamcılığın da anlamı buydu.
REJİMİ DEĞİŞTİRME HIRSI DEVAM EDİYOR
Giderek derinleşen bir meşruiyet krizi yaşayan iktidar, kumpas, hile, siyasal sahtekârlık ve örtülü darbe ile başladığı rejimi değiştirme ısrarını sürdürüyor. İslamcı hareket, zaten 70 yıldır içi boşaltılmış olan Cumhuriyeti bütünüyle tasfiye etmek ve dinci-faşizan bir rejim kurmak için bütün şartları zorluyor. Bu bağlamda, Cumhuriyetin 100’üncü yılına denk gelen 2023 seçimlerinin simgesel bir anlamının olduğu anlaşılıyor. Toplum geriliyor.
Ülkede iki eğilim gelişiyor: birincisi umutsuzluk ve neredeyse her şeyin bittiği şeklindeki bir tür teslimiyetçi ruh hali. İkincisi ise, kendiliğinden gelişen ve güçlenen direniş eğilimi. Birinci eğilim yaygın olmakla birlikte, henüz toplumsal ruh halini bütünüyle belirlemiş değil. Diğeri, yani toplumun direnmeye ve tarihsel kazanımlarını korumaya istekli kesimleri ise giderek kararlılık kazanıyor.