MMO’dan Türkiye’de enerji yönetimi raporu: Dışa bağımlılık sona ermeli

Makina Mühendisleri Odası, Türkiye’deki enerji sektörünün ilerleyişine ilişkin rapor hazırladı. Türkiye’nin enerji üretiminde dışa bağımlılığının sona ermesi gerektiği vurgulanan raporda, 10 acil talep sıralandı.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) enerji sektörü ve işleyişi ile ilgili önde gelen bir çalışması olarak dikkat çeken ve 2010’dan beri her iki yılda bir yayınlanan Türkiye Enerji Görünümü Raporu’nun altıncısı Mayıs ayında yayınlanacak.

MMO Türkiye Enerji Görünümü Mayıs 2020 Raporu ve Sunumu, MMO Enerji Çalışma Grubu üyelerinin ve danışmanlarının yanı sıra, Elektrik, Jeofizik, Kimya, Maden Mühendisleri Odalarının üyeleri, ODTÜ Mezunları Derneği Enerji Komisyonunun üyeleri, akademisyenler, iletişimci, matematikçi, istatistikçi gibi çok çeşitli meslek gruplardan uzmanların katkılarıyla hazırlandı.

Türkiye’de enerji yönetimi alanında yayınlanan en kapsamlı çalışmalardan biri olup referans kaynağı olarak kullanılan MMO Enerji Raporlarının hazırlığına, Oda üyeleri ve farklı meslek disiplinlerinden uzmanlar da katkı koydu.

TÜRKİYE’DEKİ ENERJİ ÜRETİMİNDE SORUNLAR

Raporun sunumunda şu başlıklara yer verildi:

– Dünyada fosil yakıtların baskın olduğu enerji arzı, enerji yoksunluğu ve yoksulluğu, iklim krizi

– Türkiye’de birincil enerji arzı, enerjinin tüketim alanları, artan dışa bağımlılık, enerji ham maddelerinin yüksek dışalım faturaları

– Türkiye’de elektrik üretimi kurulu gücü ve üretimin kaynakları

– YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimini Desteklenme Mekanizması) İşleyişi

– YEKA (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı ) Uygulamaları

– Santrallarda kullanılmayan atıl kapasite, yatırımların durumu, ihtiyacın çok üzerinde proje stoku

– Ödenemeyen yatırım kredileri

– Özel şirketlere sağlanan destekler

– Santralların yarattığı çevre sorunları

– Enerji yoksulluğu

– Doğal gaz alım sözleşmeleri ve fiyatları

– Nükleer güç santralleri

DIŞA BAĞIMLI POLİTİKALARA SON VERİLMELİ

Raporun öneriler kısmında ise, çarpık ve dışa bağımlı politikalara son verilmesi gerektiğinin altı çizilere, yeni bir paradigma ve yol haritası uygulanması gerektiği söylendi. Öneriler kısmında şu maddeler sıralandı:

– Başarısız ve yanlış enerji politikalarına son vermenin gereğini ve kamu hizmetlerinin neden kamu kuruluşları tarafından verilmesine ihtiyaç olduğunu,

– Demokratik bir enerji programı geliştirmek için izlenecek kamucu enerji stratejisinin köşe taşlarını,

– Hangi uygulamalara son verilmesi gerektiğini ve nelerin yapılmasına ihtiyaç olduğunu,

– Enerji sektöründe tesis edilmesi önerilen yeni kamucu yapılanmanın kurumlarını,

–  Yerel yönetimlerin enerji sektöründe yapmaları gereken çalışmaları,

– Enerji ekipmanların yerli üretimi gerekliliği

10 ACİL TALEP

1. Virüs salgını nedeniyle, işyeri kapanan, işten daimi olarak çıkarılan, ücretsiz izinle evine gönderilen ve
evinden çıkması yasaklandığı için çalışma imkânı olmayan milyonlarca yurttaşın ödeyemeyeceği elektrik, doğal gaz, su, telefon ve internet faturaları kriz koşulları sona erene kadar kamu tarafından karşılanmalı;

– İşten çıkarmalar koşulsuz yasaklanmalı;
– İşsizlik sigortasından işsiz kalan her emekçi yararlanabilmeli;
– Tüm yoksul ailelere her ay düzenli maddi yardım yapılmalıdır.

2. Enerji sektöründe ve tüm kamusal hizmetlerde özelleştirmelere son verilmelidir.

3. Tüm yurttaşlar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmalıdır.

4. Çok ciddi bir sorun olan ve giderek çoğalan enerji yoksulluğunun yakıcı etkilerini azaltmak için, enerji yoksullarına kamusal destekler mutlaka sağlanmalı, bu kapsamda:

– Elektrik yardımının, hane halkı sayısından bağımsız olarak, aylık 150 kWh’lık üst sınırı 230 kWh’a yükseltilmeli ve kapsamı genişletilmeli;
– Doğal gaz altyapısının bulunduğu, konut özelliklerinin uygun olduğu her yerde kömür yerine doğal gaz yardımı yapılmalı;
– Yerel yönetimler ücretsiz ve düşük bedelle su desteği vermeli;
– Kamu kaynaklarından sağlanan tüm bu desteklerin kötüye kullanımını önlemek için, uygulama toplum çıkarları gözetilerek denetlenmelidir.

5. Enerjinin, kullanıldığı tüm sektörlerde, daha verimli ve etkin kullanılması için gerekli çalışmalar öncelikle yapılmalıdır.

6. Enerji girdilerindeki ve ürünlerindeki yüksek vergiler düşürülmeli, elektrik faturalarına eklenerek konut abonelerinden zorla tahsil edilen TRT payı, kayıp/kaçak ve dağıtım şirketlerine ilave kazançlar sağlayan tüm kalemler iptal edilmelidir.

7. Ticari olmayan tüketiciler için temel bir ihtiyaç olan elektrik ve doğal gazın fiyatları üzerindeki KDV yüzde 18’den yüzde 1’e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalıdır.

8. Filtre, baca gazı kükürt arıtma tesisleri, su arıtma tesisleri, katı atık tesisleri vb. çevre koruyucu ünitelerini tesis etmeyen ve maliyetlerini düşürmek için çalıştırmayan termik santrallar ile zehirli gazları ve suları hiçbir önlem almadan çevreye salarak insanı, doğayı, yaşamı zehirleyen jeotermal santrallarda üretim derhal durdurulmalı;
çalışanların sosyal hakları güvence altına alınmalı ve yeni istihdam olanakları yaratılmalı; kârları uğruna çevreyi kirletmeyi, yok etmeyi kendilerine hak olarak görenlerden de sorumlu oldukları zarar tahsil edilmelidir.

9. Plansız, çevre ve toplumla uyumsuz, yatırım yerinde yaşayan halkın istemediği, topluma maliyeti faydasından fazla olan tüm projelerden vazgeçilmelidir. Verimli tarımsal arazilere, ormanlara, tarihi ve statüsü sürekli değiştirilen doğal SİT alanlarına, yerleşim yerlerinin yakınına santral kurulmamalıdır.

10. Aydın’da, Manisa’da, Büyük Menderes Havzasındaki diğer illerde jeotermal; Trakya’da, Yumurtalık’ta, Eskişehir-Alpu’da, Zonguldak’ta, Çanakkale’de vb. birçok yerde kömüre dayalı termik santral; Sinop’ta, Akkuyu’da ve İğneada’da nükleer santral; Doğu Karadeniz’de, Dersim’de, Alakır’da, Göksu’da, Hasankeyf’te Türkiye’nin dört bir yanındaki HES’ler gibi bölgede yaşayan halkın istemediği ve toplumsal tepki oluşturan tüm projeler iptal edilmelidir.

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.