Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK) Eylül ayında haberleşme harcamalarının düştüğünü açıkladı.
TÜİK verilerine göre, cep telefonu fiyatları geriledi. Cep telefonuyla görüşme ve internet kullanımı çok çok azaldı. Eylülde cep telefonu görüşme ücreti 220, internet ücreti 219 lira oldu. Öte yandan vatandaşlar telefon konuşmasına ve internete 2021'den bile daha az para ayırdı.
TÜİK'in açıklamalarına tepki gösteren Ekonomim Yazarı Alaattin Aktaş haberleşme ücretlerinin nasıl düşük hesaplandığının sırrını bugünkü köşesinde yazdı. Aktaş veriler için " hayatın gerçekleriyle bağdaşmayan bir durum var." dedi.
İşte Alaattin Aktaş'ın yazısının ilgili bölümü:
Şimdi “Cep telefonu kullanımı artık gözden düştü, hele hele internet kullanımı iyice azaldı” desem, hiç kuşku yok bana tuhaf tuhaf bakarsınız. Madem öyle, bunu diyen bir kurum var, bu bakışları oraya çevirin! Nereye mi, nereye olacak; hani eylül ayında vatandaş özellikle internete gelen zamlardan sonra “Yandım” diye haykırırken haberleşmede yüzde 0.88 ucuzlama olduğunu hesaplayan TÜİK’e...
Ama eylüldeki bu gerileme pek de yanlış sayılmaz! Niye mi?
Çünkü haberleşme grubunun ağırlığından anlıyoruz ki artık girişte söylediğim gibi giderek daha az cep telefonu, daha az internet kullanır olmuşuz. Cep telefonu fiyatları da düşüyormuş, daha ne olsun!
Bunu söyleyen ben değilim, TÜİK böyle diyor.
Haberleşmenin payı azalıyor
TÜİK’e göre vatandaş 2021 yılında harcamasının yüzde 4.64’ünü haberleşme için yapıyormuş. Haberleşmenin payı bu yıl yüzde 3.34’e inmiş.
Bu gerilemenin teknik bir açıklaması var, hayatın olağan akışına aykırıysa da teknik bir açıklaması var...
Eğer herhangi bir yıl bir madde ya da grubun fiyat artışı, o yılın genel artışından çok düşük kalırsa o madde ya da grubun bir sonraki yıldaki ağırlığı düşer, tersi olursa artar. 2021 yılında TÜFE’deki genel artış yüzde 36 olmuştu. Bu artışa yol açan aralıkta yüzde 14’e yaklaşarak rekor kıran aylık enflasyondu. Genel artış yüzde 36’yı bulurken haberleşme grubundaki artış yüzde 8.76’da kaldı. Bu yüzden de haberleşmenin 2021 yılındaki yüzde 4.64’lük ağırlığı bir anda azaldı. Söz konusu ağırlık 2022’de yüzde 3.78, 2023’te yüzde 3.30, bu yıl da yüzde 3.34 oldu.
Bu değişim teknik olarak doğru; ama dedim ya, hayatın gerçekleriyle bağdaşmayan bir durum var.
Daha az telefon, daha az internet!
Bu yıl cep telefonu faturasının, internet kullanımının, cep telefonu satın alımının vatandaşın bütçesinde 2021’den daha az yer tuttuğunu söylemek mümkün mü?
Bakın telefon görüşme ücretinin TÜFE’deki ağırlığı 2021 yılında yüzde 2,6996 düzeyindeydi. Telefon görüşme ücretinin de kapsamında bulunduğu 5’li kod 08300'ün ağırlığı ise yüzde 3.49’du.
2024’e geldik, artık madde bazında ağırlıkları (gizlendiği için) bilmiyoruz ama söz konusu 5’li kodun, yani 08300’ün ağırlığı belli ve yüzde 2,1948 düzeyinde.
Tuhaflığa ve hayatın gerçeklerine ne kadar ters düşüldüğüne bakar mısınız...
2021’de cep telefonu görüşme ücretinin “tek başına” ağırlığı yüzde 2,6996...
Bu yıl ise cep telefonu görüşme ücretinin de içinde bulunduğu 5’li kodun ağırlığı yüzde 2,1948...
Ağırlığı yüzde 2,1948’e inen bu 5’li kodun kapsamında sabit telefon görüşme ücreti de var, telefon aboneliğine ilişkin hizmetler de var, internet ücreti hizmeti de var.
Yöntem hem doğru, hem yanlış!
Şimdi “Ağırlık nasıl olur da azalır” diye sorsanız, biraz önce izah ettiğim gerekçe öne sürülecektir. Görünürde bu gerekçe doğru. Ama yine söylüyorum, bu hayatın gerçeklerine ters.
Hemen şu da söylenecektir:
“Ama biz Eurostat’a uygun hesaplıyoruz.”
İyi güzel de, bazen hesaplar fena şaşıyor.
İşte 2021 örneğini verdim. TÜFE yüzde 36 artarken haberleşmedeki artış yüzde 8.76’da kaldı ve ağırlık bu yüzden birden düştü. Yani TÜFE 4, haberleşme 1 artmış. Avrupa’da böyle bir dengesizlik olur mu?
Hem cep telefonu ve internetin daha az kullanıldığı nasıl söylenebilir, hesaplama nasıl buna göre yapılabilir? Ama yapılıyor; çünkü kağıt üstünde bu hizmetlerin harcamadaki ağırlığında düşüş var, gerçekte çok çok artıyormuş, ne gam!
Telefon ve internet ücreti 220 lira, cep telefonu da ucuzluyor!
Son haftalarda internete gelen zamlardan dolayı vatandaş “Yandım Allah” diye feryat ediyor etmesine ama aslında internet ücreti öyle pek de pahalı değil! Durun durun, hemen bana yüklenmeyin; ben TÜİK’in dikkate aldığı fiyata bakarak söylüyorum bunu.
TÜİK’e göre internet ücreti eylül ayında 219 lira. Bu gayet makul, tabii ki 219 lira gerçeği yansıtıyorsa.
TÜİK’e şöyle bir hareket alanı bırakalım. Diyorlarsa ki “İnternet ücretini biz 219 lira olarak dikkate almadık, piyasadaki gerçek tutar neyse ona göre hesaplama yapıyoruz”, peki o zaman, buyurun o dikkate aldığınız fiyat neyse açıklayın!
Benim bulduğum fiyat bu, 219 lira. Bu fiyat 10 lira aşağı ya da yukarı oynayabilir, onu da kabul ediyorum. Ama gerçeği çok farklıysa buyurun açıklayın da bu tartışma bitsin!
Aylık 220 lira, öyle mi?
TÜİK’in eylülde dikkate aldığı aylık cep telefonu konuşma ücreti de 220 lira.
Şimdi aylık 219 liralık internet paketini ve 220 liralık konuşma olanağını hangi operatörün sağladığı çok merak edilecektir tabii ki. Keşke bilsem de söylesem! Ama daha önemlisi böyle bir operatör varsa!
Telefon aboneliği tesisinin 27 lira olduğu gerçeğini de unutmamak gerek. Tabii ki o da varsa!
Cep telefonu ucuzluyormuş!
Haberleşme grubunun 08200 kodunda yer alan mobil telefon, ekipman ve aksesuarları alt grubunda en büyük ağırlık yüzde 0,99 ile cep telefonu ait. Zaten bu 5’li kodun ağırlığı 1,1492, bunun 0.99’u da cep telefonu.
Şimdi bu 5’li kodda fiyatlar eylülde yüzde 3.93 gerilemiş. Zaten haberleşme grubundaki yüzde 0.88 fiyat düşüşü de bu alt gruptaki yüzde 3.93’lük gerilemeden kaynaklanmış.
Bu yüzde 3.93’lük gerilemeyi cep telefonundaki ucuzlamanın sağladığı çok açık. Peki cep telefonlarında yeni model çıkınca eskileri için uygulanan sınırlı kampanyalar dışında bir indirim var mı? Varmış!
Yüzde 0.88 düşüşün sırrı burada
Zaten haberleşme grubunda eylülde kaydedilmiş görünen yüzde 0.88 gerilemenin sırrı da burada.
Cep telefonları ucuzlamış...
Cep telefonu görüşme ücretleri çok az artış...
Rekor zamlar gelen internet ücretlerinde de çok az artış olmuş.
Hem zaten ağırlıkları çok az olduğu için cep telefonu görüşme ücreti ve internete yüklü zamlar gelse bile bu çok önemli değilmiş...
Dolayısıyla “Özellikle internete çok zam geldi, haberleşmede fiyatlar nasıl yüzde 0.88 geriledi” diye yakınmak gereksizmiş!