Türkiye'de EYT bilmecesi AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarına rağmen hala devam ediyor. Mecliste henüz görülmeye başlanmayan EYT emekli aylıklarına yapılan yüzde 30'luz zamdan etkilenmeyecek ve yüzde 17-18 ile sınırlı kalacak.

EYT hesabına yatan ve yatacak olan emekli aylıklarının, açıklanan resmi rakamların altında kalması kafa karışıklığına yol açtı.En düşük emekli aylığının 3 bin 500 TL’den 5 bin 500 TL’ye  çıkarıldığı duyurulmuş, bu düzenleme geçen hafta Resmi Gazete’de de yayınlanmıştı. Ocak zammını 17 Ocak’tan itibaren almaya başlayan bazı emeklilere 5 bin 500 liranın altında, 3 bin 600 TL ya da 4 bin TL yatırılması dikkat çekti. EYT’liler ise, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) emekli aylığı hesaplama uygulamasının güncellenerek yeniden açılması sonrası kendilerine yapılacak maaş zammı konusunda kafa karışıklığı yaşıyor. Bu ekrandan ne kadar aylık alabileceklerini hesaplayan EYT’liler, kendilerine yüzde 30’un altında zam yapıldığının görüntülenmesine tepki gösterdi. https://tele1.com.tr/eytde-meclis-bilmecesi-tarih-yine-degisti-772895/

EYT’LİLERE DE YÜZDE 30 ZAM YAPILDI AMA…

Sosyal güvenlik uzmanlarının Sözcü'ye yaptığı açıklamaya göre, 2022 enflasyonunun beklenenden düşük gelmesi, emekli aylıkları hesaplanırken dikkate alınan kat sayının düşmesine, bu da EYT’lilerin zam oranının yüzde 17-18’de kalmasına yol açtı. 5510 sayılı kanuna geçen haftaki torba yasa ile geçici 92. madde eklenmiş; 2023 başından önce bağlanmış gelir ve aylıklar ile 2023’te bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarına yüzde 30 zam yapılacağı duyurulmuştu. Yani “EYT’lilere yüzde 30 zam yapılmadı” demek doğru değil. Yapıldı. Ancak burada şöyle bir teknik sorun devreye giriyor: Maaş hesabı yapılırken kat sayı, aylık bağlama oranı, gösterge rakamı gibi formüller kullanılıyor. Emekli aylıkları hesaplanırken dikkate alınan kat sayı ise tüketici enflasyonu oranı ile ülkenin büyüme rakamlarının eklendiği bir formül üzerinden hesaplanıyor. Türkiye 2022’yi yüzde 64,27 enflasyonla kapattı. Ancak Merkez Bankası’nın (TCMB) 2022 yıl sonu enflasyon hedefi ise yüzde 66,80 idi. Açıklanan 2022 enflasyonu sonrası katsayı da düşünce bu durum EYT’lilerin alacağı zam oranını etkilemiş oldu. Eğer emekli zamları yüzde 30’a çıkarılmasaydı, EYT’lilerin yaşadığı kayıp daha fazla olacaktı. Bu durum başka bir anlatımla ise şöyle özetleniyor: SGK emekli maaş hesaplama programı, hesap yapılan tarihe göre aylık hesap ediyor. Buna göre, emekli olmamış biri için bir ay önceki hesabın geçerliliği yok. Çünkü bir ay önceki hesapta 2022 Ocak-Temmuz zammı dikkate alınırken, şimdiki aylık hesabında 2022 enflasyon oranı ve açıklandığı zaman da büyüme oranının yüzde 30’u dikkate alınıyor. Bu nedenle bir önceki ay hesaplatılan emekli maaşı, aslında kişinin kazanılmış hakkı değil.

ÇOĞUNLUĞU 5 BİN 500 TL ALACAK

EYT’lileri bekleyen bir diğer sorun ise, büyük çoğunluğunun en düşük emekli aylığı olan 5 bin 500 TL’lik aylığı olacak olmaları. Türkiye'de yüzde 60 oranında asgari ücretten prim yatırıldığı, dolayısıyla yıllardır emekli olmayı bekleyen EYT'lilerin bu sefer de en düşük emekli aylığına mahkûm edileceği ifade ediliyor. Bu yüzden sosyal güvenlik uzmanlarına göre, EYT’lilerin çoğunluğu en düşük emekli aylığını alacak.

5.500 TL’NİN ALTINDA MAAŞ ALANLARA NE OLACAK?

EYT’lilerin haricinde, halihazırda emekli olanların hesaplarına ocak ayı maaşı olarak yatan 3 bin 600-4 bin TL’lik aylıkların ise, ilerleyen dönemde 5 bin 500 TL’ye tamamlanması, farkın kapanacağı ifade ediliyor. Uzmanlar, bu durumun kanunun yetişmemesinden kaynaklandığının üzerinde duruyor.
Muhabir: Barış Önal