Erdoğan’dan İnsan Hakları Eylem Planı: Gece yarısı gözaltlarına son veriyoruz

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, İnsan Hakları Eylem Planı’nı kamuoyu ile paylaştı. İki yılda uygulanması hedeflenen plan, dokuz amaç, 50 hedef ve 393 faaliyet içeriyor.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Adalet Bakanlığı tarafından “Özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye” vizyonuyla hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı’nı açıkladı.

​Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen programa, siyasi partilerin genel başkanları da davet edildi. Programa ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, yüksek yargı başkanları, kabine üyeleri, gayrimüslim cemaat temsilcileri, büyükelçiler ile Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının başkanları, rektörler, dekanlar, akademisyenler, hukukçular ve gazeteciler katıldı.

Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’a beş soru: 128 milyar doları kime sattın?

 

İnsan hakları uzmanları ise AİHM kararlarının uygulanmadığı bir süreçte eylem planının, gerçekçi olmadığı görüşünde.

Eylem planına göre ifade alma işlemi 7 gün 24 saat yapılabilecek, gece yarısı gözaltı uygulamalarına son verilecek. Adli ve idari işleyiş masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliğini gözeten bir yaklaşımı merkezine alacak.

Ayrıca kişiler, başkalarının kişilik haklarına saygı göstererek yaptığı eleştiriler nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılmayacak.

Eylem planı; barolar, STK’ler ve üniversitelerden temsilcilerin katılımıyla bağımsız bir cezaevi izleme komisyonu kurmayı da hedefliyor.

Ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlüler için cezaların konutta infazına yönelik imkanlar artırılacak.

İfade ve basın özgürlüğüne ilişkin standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik tedbirler de geliştirilecek.

‘İşkence ve kötü muameleye sıfır tolerans’ anlayışı geçerli olacak. İşkence iddialarıyla ilgili disiplin soruşturmalarında zaman aşımını kaldırılacak.

Erdoğan, ‘İnsan Hakları Eylem Planı’nın bir dilek ve temenni belgesi olmadığını, hayata geçmesi için devletin kurumlarına iş düştüğünü söyledi. Erdoğan planın nihai amacının, yeni ve sivil bir anayasa olduğunu da sözlerine ekledi.

Erdoğan’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

İnsan Hakları Eylem Planı’nın hazırlığında asıl belirleyici, milletimizin ihtiyaç ve talepleri olmuştur.

Her reform, daha özgürlükçü, daha katılımcı, daha çoğulcu demokrasiye ulaşma konusunda milletimizle aramızdaki duygu ve düşünce birliğinin eseriydi, İnsan Hakları Eylem Planı da böyledir.

İnsan Hakları Eylem Planı, 2 yıllık bir zaman diliminde uygulanmak üzere hazırlanmıştır.

Oldukça uzun süren ve çok emek verilen bir çalışma oldu. Yaklaşık 2 sene önce yargı reformu strateji belgesini paylaşırken bu belgenin bir sonraki reform hazırlıklarının başlangıcı olduğunu söylemiştik. Bugün açıklayacağımız eylem planı değişim ve reform irademizin devam ettiği ve devam edeceğinin göstergesidir. Her maddenin hayata geçmesi için gereken adımları atacağız. Önümüzdeki hafta da ekonomik reformlarımızı milletimizle paylaşacağız. İnsan Hakları Eylem Planı’nın hazırlığında asıl belirleyici, milletimizin ihtiyaç ve talepleri olmuştur.
Milletimizin beklentileri doğrultusunda oluşturulan Eylem Planı’ndaki her bir faaliyetin arkasında geniş tabanlı bir istişare süreci vardır. Eylem planı 2 yıllık bir zaman diliminde uygulanmak üzere hazırlandı. İlgili kuruluşlar ile faaliyetler için öngörülen zaman dilimine yönelik takvim de kamuoyua sunulacak. Eylem planımız 9 amaç, 50 hedeften oluşuyor.
Eylem planımız 11 temel ilke ile başlıyor.

 

‘Erdoğan, HDP fezlekelerinden vazgeçebilir’

Asla vazgeçmeyeceğimiz bu ilkeler şunlardır:

1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel amaç ve görevi, bu hakları korumak ve geliştirmektir.

2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun etkin koruması altındadır.

3- Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık söz konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.

4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir.

5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir.

6- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez.

7- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir.
8- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.

9- Hiç kimse, eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.

10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.

11- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir.

– İnsan Hakları Tazminat Komisyonu, Anayasa Mahkemesi’ne başvuruya gerek kalmaksızın, uzun yargılama zararlarını karşılayacak. Kararların sadece adil olması yetmiyor, aynı zamanda makul bir sürede verilmesi gerekiyor.

İnsan Hakları Eylem Planı’nın 9 amacı ise şunlar:

1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi

2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi

3- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık

4- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi

5- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi

6- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması

7- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması

8- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi

9- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık

* İdari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zorunlu kılıyoruz. Elektronik tebligat uygulamasına, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı da dahil ediyoruz.

* İş davalarının daha hızlı sonuçlanmasını temin için, hakimlerin, SGK kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz.

* Mevzuatımız hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüte yer vermeyecek şekilde anlaşılır ve uygulanabilir olmalıdır.

* Ayrıca hukuk kamusal işlemlerde keyfi uygulama iddialarına karşı da vatandaşımızı koruyucu güvenceleri hayata geçirmelidir.

* Eylem planı ile idarenin iş ve işlemlerinde öngörülebilirliği daha da güçlendiriyoruz. İdareye yapılan başvurularda idarenin cevaplama süresini 60 günden 30 güne indiriyoruz.

* Dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştiriyoruz. e-Duruşma uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırıyoruz.

* Avukatların, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruları elektronik ortamda yapabilmelerine imkan sağlıyoruz. İddianamelerin mağdur ve müştekilere de tebliği uygulamasını başlatıyoruz.

* İdari davalarda dosyaya sonradan giren bilgi ve belgelerin taraflara tebliğini de zorunlu hale getiriyoruz. Tüm icra dairelerinde kağıtsız ofis ortamına geçiyoruz.

* Arabulucuğun kapsamı genişletiliyor. Bilirkişilik bölge kurullarını yeniden yapılandırıyoruz.

* Yetersiz ve hatalı raporları alışkanlık haline getiren bilirkişileri derhal sicilden çıkarıyoruz.

* Bilirkişilere dosyaların sırasına göre otomatik tenzil edilmesini sağlıyoruz. Yargıdaki unvanlı görevler için kıdem şartı aranacak.

* Hakim ve savcı yardımcılığını sisteme kazandırıyoruz. İdare ile yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık esasıyla çalışacak, hızlı karar alabilecek ‘Yatırım Ombudsmanlığı’ kuruyoruz.

* İfade ve basın özgürlüğüne ilişkin standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik tedbirler geliştiriyoruz.

* Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel sektör çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında izinli sayılmalarını sağlıyoruz.

* Gayrimüslim cemaat vakıfları yönetim kurullarının oluşturulması ve seçimine ilişkin Vakıflar Yönetmeliği’ni yeniden düzenliyoruz.

* Katalog suçlarda ‘somut delile dayanma şartı’ getirerek, tutuklamanın istisnai bir koruma tedbiri olduğuna ilişkin ilkeyi tahkim ediyoruz. Adli kontrol tedbirlerini de, tutuklamada olduğu gibi üst süreye bağlıyoruz.

* İfade vermek için mesai saati dışında gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı gözaltına alma gibi uygulamalara son veriyoruz. Eylem Planı ile ifade alma işlemleri artık 7 gün 24 saat yapılabilecek.

* Şikayete bağlı suçlarda açıklamalı davetiye tebliğine rağmen mazeretsiz olarak duruşmaya gelinmemesi halinde, davanın düşürülmesine ilişkin değişiklik yapıyoruz. Böylece yıllarca açık duran dosyaları, sürüncemede kalan yargılamaları ortadan kaldırıyoruz.

* İşkence iddialarıyla ilgili disiplin soruşturmalarında zaman aşımını kaldırıyoruz. Görevin gereklerine aykırı olarak hak ihlaline sebebiyet veren kamu görevlileri için rücu ve disiplin işlemlerinin etkinliğini artırıyoruz.

*Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili öngörülen ağırlaştırıcı sebebi, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletiyoruz.

* Kadına karşı şiddet suçlarını etkin şekilde soruşturmak amacıyla kurulan özel soruşturma bürolarını ülke genelinde yaygınlaştırıyoruz.

* Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini ayrı bir suç olarak düzenliyoruz. Şiddet mağduru kadınlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz.

* İletişimin tespiti ve dinlenmesi şeklindeki koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların, beraat kararı halinde yok edilmesini sağlıyoruz.

* Denetimli serbestlik müdürlüklerinde çocuk büroları kuruyoruz. Suça sürüklenen çocukların adli süreçlerinin her aşamasını, bu bürolar vasıtasıyla takip ediyoruz.

* Gençlerin toplumsal ve demokratik hayata katılımını artırmak için ortaöğretim müfredatına ‘gönüllülük çalışmaları’ koyuyor ve bunu üniversitelerde de yaygınlaştırıyoruz.

* Ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlülerin cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz.

* Yaş veya sağlık sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen hükümlüler için denetimli serbestlik uygulamasının alanını genişletiyoruz.

* İnsan haklarına duyarlı çalışmalarıyla, emsallerine göre öne çıkan kamu görevlilerini ödüllendiriyoruz.

* Hakim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesi’nde staj imkanı getiriyoruz.

* Hukuk fakültelerine girmek için gerekli başarı sıralamasını hukuk fakültelerinde öğrenim süresini 5 yıla çıkarıyoruz.