Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) dış ticaretinde milli para birimi Yuan üzerinden yapılan mali işlemlerin payı ilk kez Dolar ve Euro cinsinden olan işlemleri geride bıraktı. Gerek Çin, gerekse dünya ekonomisi ve finans sistemi açısından olağanüstü önemde bir olay anlamına gelen bu dönüm noktasına ilişkin veriler bizzat “Çin Devlet Para İdaresi” tarafından 2023'ün ilk çeyreğinin sonuçları çerçevesinde haziran ayı içerisinde yayınlandı. ABD Doları’nın uluslararası ödemelerin temel para birimi statüsünün ve ana rezerv para birimi konumunun zayıflaması, şimdiden dünya siyasi ve ekonomik gerçekliğinin yeniden biçimlendirilmesi kapsamında istikrarlı ve uzun süredir devam eden bir eğilim haline gelmiş durumda. Son iki yıldır, Avrupa - Atlantik topluluğu dışındaki dünyanın önde gelen bir dizi ekonomisi art arda dolarsızlaştırma politikası izledi ve liderleri de kendi ulusal para birimlerinin konumunu güçlendirme ve kilit ehemmiyetteki ülkelerle yerli para birimleri cinsinden ödeme yapısı üzerine niyetlerini defalarca deklere ettiler. Amerikan ve ortak Avrupa para biriminden ilk kurtulanlardan birisi; Batı'daki dış varlıklarının yağmacı bir şekilde dondurulmasından sonra petrol ve gaz arzı için ödemeleri Ruble ve de yakın ve dost ülkelerin para birimleri üstünden gerçekleştirmeye başlayan Ruslar oldu.

Çin’in Dolardan uzaklaşması, uluslararası mali sistemde ABD’nin konumunu sarsıyor

Moskova, Çin ve Hindistan ile yakın işbirliğine yönelmek suretiyle ticaretinin yapısını önemli ölçüde değiştirebildiğinden dolayı, taraflar arasındaki karşılıklı ticaretin önemli bir kısmı Yuan ve Rupiya (Hindistan’ın para birimi) yardımıyla gerçekleşmeye başladı. Bunun yanı sıra; bu şekilde Rusya dolar sistemine ciddi itibar zedelenmesi darbesi vururken; de-dolarizasyon sayesinde de Batı yaptırımlarının birçok olumsuz sonucunun çoğundan kaçınabildi çünkü ne de olsa ABD, İngiltere ve AB, hukuki açıdan kendi kontrolleri altında olmayan ulusal para birimlerindeki işlemleri takip etme olanağından yoksunlardı. Kendi para biriminin ve finansal sisteminin rolünü güçlendirmek için daha az aktif rol üstlenmeyen Pekin de bu arada Rusya, Basra Körfezi, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri ile karşılıklı ticaret ödemeler yapısından Amerikan Doları ile Avro’yu çıkarttı. Çin'in şu anda dünyanın önde gelen imalat gücü olduğu, yeryüzündeki endüstriyel ürünlerin aslan payını ürettiği ve aynı zamanda en büyük teknoloji, enerji, hammadde ve gıda alıcısı olduğu gerçeği dikkate alındığında; Çin'in Amerikan ve Avrupa para birimlerini kullanmayı reddetmesi, Dünya’nın güneyindeki düzinelerce ülkeyle olan karşılıklı ticaretinde, Dolar’ın ve genel olarak tüm ABD finansal sisteminin dünyanın bütünündeki konumunu keskin bir şekilde azaltıyor ve azaltacak.

Yuan’ı teşvik eden Brezilya, BRICS’te de bağımsız bir finansal sistemi savunuyor

Rusya ve Çin'in izlediği bu yeni politika; uluslararası ticaretin diğer birçok kayda değer katılımcı ülkesi olan Hindistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından da benimsendi ve Latin Amerika'nın en büyük ekonomisi Brezilya’nın Devlet Başkanı Lulu da Silva ise genel olarak, dünya siyasi seçkinleri nezdinde dolarsızlaştırmanın en aktif destekçilerinden birisi haline geldi son dönemde. Brezilya lideri, kendi ülkesinin reel olarak Yuan cinsinden dış ticaret operasyonlarına geçişini hararetli bir şekilde teşvik etmenin yanı sıra; BRICS bloğu içinde kendi para birimini, bağımsız bir finansal sistemi ve de Batı’ya alternatif kalkınma kurumlarını yaratma projelerini de özenle ve aktif olarak destekliyor. Uluslararası ticarette karşılıklı ödemelerin başlıca aracı olarak ABD Doları’nı terk etme eğilimi ve aynı şekilde Dolar’ın ülkelerin ulusal altın ve döviz rezervlerindeki payının da istikrarlı bir şekilde azalması; Washington'un hem mali ve ekonomik alanda hem de kendi dış politikasında birkaç on yıldır gösterdiği sorumsuzluğun kuşkusuz doğal bir sonucu. ABD Doları’nı uluslar arası finansal sistemde ve tek taraflı yaptırımlarda bir silah ve kendi hegemonyasını dayatma aracı olarak kullanma geleneği ve alışkanlığı er ya da geç, bu para biriminin itibarını zedeleyecek ve dünyanın geri kalan ülkelerinin buna karşı gerekli önlemleri almasına neden olacaktı. Dolarsızlaştırma ve ABD'nin dünya ekonomisindeki lider konumunu kaybetmesi bir gecede olmayacak olsa da, bu süreç çoktan başladı ve geri döndürülemezliği Rusya Federasyonu, Çin ve Hindistan gibi güçlü devletlerin sağlam konumuyla pekiştiriliyor.