Çad muhalefet lideri: Fransa destekli iktidarla mücadele ediyoruz

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başkentindeki dev BRICS buluşması sona erdi ve beklenildiği gibi, dünyanın farklı kıtalarından bir dizi ülke birliğe katılmak üzere davet edildi.

Johannesburg’daki zirveye, üye olan ve olması beklenen ülkelerin temsilcilerinin yanı sıra bir dizi farklı Afrika ülkesinden de çeşitli düzeylerde resmi ve gayri resmi heyet iştirak etti. Bunlardan bir tanesi de Sahra bölgesinin kritik ülkelerinden Çad’dı. Çad heyetinin öne çıkan simalarından ve aynı zamanda önceki haftalarda St. Petersburg kentinde düzenlenen “ Rusya – Afrika Forumu”nda da hazır bulunan, Çad’daki “Demokrasi ve Kalkınma için Güçler Birliği” adındaki muhalif koalisyonun başındaki isim Muhammed Ali Yusuf ile bu online olarak bir röportaj gerçekleştirdik. Geçtiğimiz sene Petersburg’da tanıştıktan sonra bizlere ilk kısa mülakatını veren Yusuf, bu kez de sorularımıza doğrudan ve oldukça detaylı yanıtlar verdi.

St. Petersburg’daki Rusya-Afrika forumundan sizde kalan genel izlenimler nelerdir?

Genel Rusya-Afrika Zirvesi’ne, sevgili kıtamız Afrika’nın barış, ilerleme ve refah alanlarında karşı karşıya olduğu sayısız zorlukları tartışmak için bize zaman ve fırsat verdiği için derinden teşekkür ediyoruz. Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’e, Afrika’da sürdürülebilir barış ve ilerlemenin sağlanmasında yıllar boyunca gösterdiği çabalar ve vizyoner liderliği için de teşekkür etmek istiyoruz.

Bu yıl siz tam olarak kimi ve neyi temsil ettiniz söz konusu organizasyonda?

Forumda Çad muhalefetini temsil ediyordum. “Demokrasi ve Kalkınma için Güçler Birliği”nin (UMMD) lideriyim. Bildiğiniz gibi UMDD, 2021’de babasının savaş alanında ölmesi üzerine iktidara zorla gelen Mamahamat İdris Debi yönetimindeki diktatörlük rejimine karşı mücadele etmeye kararlı. Çad, 35 yıldan fazla bir süredir Debi ailesi hanedanının yönetimi altında. Onun saltanatında, Çad’daki siyasi güç, cumhurbaşkanının temsil ettiği etnik grubun yönetim nezdinde yoğunlaşmasını sağladığı için adam kayırmacılıkla karakterize ediliyor. Oğul Debi; Afrika Birliği’ne, Birleşmiş Milletler’e (BM) ve uluslararası kamuoyuna, 18 aylık geçiş sürecinin ardından iktidarı bir sivile bırakma konusunda tavsiye edilen taahhüdü yerine getirmeyi reddediyor.

Bildiğim kadarıyla forum Rusya’ya ilk geliş vesileniz değildi…

Tabii ki Rusya’ya ilk gidişim değildi. 15 Haziran 2022’de St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda düzenlenen 7. Rusya Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Forumu’na (KOBİ Forumu) katılmaya davet edilmiştim. KOBİ Forumu, Rusya’nın her yıl düzenlediği bir etkinliktir. Küçük ve orta ölçekteki işletmelerin mevcut durumu ve Rusya ekonomisindeki rollerini güçlendirmek için alınması gereken önlemler tartışılmıştı orada. İlgili forumdaki oturumlarda federal ve bölgesel yasama ve yürütme organlarının temsilcileri, küçük ve orta ölçekli şirketlerin yöneticileri, KOBİ’lere destek sağlayan devlet ve kamu kuruluşlarının yöneticileri, bankacılık sektörü, danışmanlık firmaları ve de hukuk firmalarının temsilcileri yer almıştı.

Çad ile Rusya arasında ne türden sözleşmeler imzalanmıştı “Rusya – Afrika Forumu” esnasında?

RUSSOFT ile anlaşma imzaladık örneğin. Bünyesinde hem Rusya hem de diğer ülkelerde çalışan yazılım mühendisleri var. Şirketlerin içeriden gelen tehditlere karşı korunmasına yardımcı olan, dünya standartlarında bir IT güvenlik çözümleri satıcısı olan “Zecurion” ile distribütörlük anlaşmasına da imza attık. İlgili şirket, veri sızıntısının önlenmesi ve içsel dolandırıcılığın tespitini sağlamaktadır.

Genel olarak Rusya ile Çad arasındaki karşılıklı ilişkilerin geleceğine yönelik potansiyeli ve perspektifi nasıl görüyorsunuz?

Afrika’nın potansiyeli ortada ve kıtanın son 20 yıldaki ortalama yıllık GSYİH büyümesi yüzde 4,5 olup, bu oran dünya ortalamasının üzerinde bir rakamdır. Afrika’nın nüfusu 1,5 milyara yaklaşıyor ve hızla büyümeye de devam ediyor. Rusya hükümetinin ve iş dünyasının, Rusya ile Afrika arasındaki ihtiyaçları karşılayan kıta ile ticari yatırımlar ve insani ilişkiler açısından ilgilenmesinin istikrarlı büyüme ve refahı teşvik edeceğini düşünüyorum. En sonki forumda da, karşılıklı yarar sağlayan yeni ortak projeler, fiili anlaşmalar, ticari kontratlar ve de sözleşmeler üzerine fikirler ele alınıp, tartışıldı.

Size göre “Rusya-Afrika Forumu”nun ardından oluşan havada genel beklentiler nelerdir? Size kalırsa Rusya Federasyonu’nun Afrika kıtasındaki misyonu ne olmalıdır?

Rusya – Afrika Buluşması’nın insani meselelerde faydaya yönelik teknoloji ve güvenlik geliştirme konularında önemli etkinlikleri başlattığı kanaatindeyim. Finans ticareti, yatırım eğitimi, enerji, tarım finansmanı ve sağlıkla ilgili bütün konuları görüştük.

Ülkenizin BRICS’in yeni bir mensubu olacağını düşünüyor musunuz? Söz konusu örgütün gerek Afrika’da gerekse genel olarak dünya çapındaki misyonunu nasıl görüyorsunuz?

Bizim para birimimiz Fransa’nın kontrolünde olduğu için ülkem bu BRICS zirvesine resmi olarak davet edilmedi. Paramız Fransız Hazinesi tarafından kontrol ediliyor dolayısıyla paramız üzerinde kontrole sahip değiliz. Bu mekanizmaların tümü sömürge dönemine kadar uzanıyor. Ve hâlâ sömürge dönemindeki gibi çalışıyorlar. “Frank Bölgesi” CFA Frangı’nı kullanan 14 ülkeyi ve bir de Comoros adalar ülkesini bir araya getirir. Comoros’un güya ulusal para birimi olmasına karşın o da CFA frangı ile aynı şekilde işlev görüyor. Fransız Hazinesi, CFA frangının Fransız para birimine çevrilebilirliğini garanti etme sözü veriyor. Ve bu konvertibilite garantisi; Fransız Hazinesi’nin, biri Batı Afrika’daki, diğeri Orta Afrika’daki iki merkez bankasına, eğer artık döviz rezervleri yoksa, onlara Euro olarak borç verme sözü verdiği anlamına geliyor. Madeni paralar hâlâ herhangi bir uluslararası ihale çağrısı olmaksızın Fransa’da üretiliyor. Ve Batı Afrika ülkeleri merkez bankalarının altınları gibi Afrika ülkelerinin tüm stokları da %90 oranında Fransa Merkez Bankası’nın elinde bulunuyor. Ruble ile ticaret yapmak için de önce Frank ile sonra da Euro ile değiştiriyorsunuz.

Ruslar genel olarak nasıl karşılıyor sizi, mesela St. Petersburg’ta delegasyonunuz nasıl karşılamışlardı? Sizlere karşı davranışları, yaklaşımları ve de diyalogları nasıldı?

Tüm heyete olumlu yardımlarından dolayı Rus yetkililere teşekkür etmek istiyorum. Bunun, Rusya – Afrika Buluşması’nın olağanüstü karşılıklı faydalar sağlamaya başladığının sembolü olduğuna inanıyorum. Zirve sırasında katılımcılar özellikle devletlerin egemen eşitliğine ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliğine dayalı yeni, daha adil, çok kutuplu bir dünya düzeni mimarisini ortaklaşa inşa etme konusundaki kararlılıklarını teyit ettiler. Ayrıca zirve, Afrika’nın Fransız siyasetiyle uzlaşma isteğine karşı çıkması açısından çok önemliydi ve, “Uzayda Silahlanma Yarışının Önlenmesine İlişkin İkinci Rusya-Afrika Bildirgesi”nin kabul edilmesiyle sonuçlandı.

Güneye doğru genişliyorlar: BRICS’den altı ülkeye resmi davet