Yargıtay’ın bir dairesinin Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay kararına uymaması ve Mahkeme’nin üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmasıyla başlayan “Hukuk Darbesi” veya “Anayasa Darbesi” bunalımı, Yargıtay Başkanlığı’nın ve Cumhurbaşkanı’nın da işe karışmasıyla iyice tırmandı.

Olay, Anayasa’nın AYM hakkındaki emredici hükümlerinin tanınmaması olayı olduğu için, “Hukuk Devleti’ne karşı bir darbe” olarak da yorumlandı.

Tam bu arada, yeni bir yasayla, mülkiyet hakkının zedelenmesi olasılığının da ortaya çıkması çok düşündürücü ve üzücü: İnsanlar mülkiyet haklarını nerede, nasıl, hangi yargı düzeninde arayacaklar?

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, Kentsel Dönüşüm Yasası hakkında, 11 Kasım 2023 tarihinde “Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Mülkiyet Hakkını Gasp Etmenin Gerekçesi Yapılamaz” başlıklı bir bildiri yayımladı.

Bu bildirinin bir özetini değerli okurlarımla paylaşmak istiyorum

1) Yasa, sadece boş arsaları değil, üzerinde yerleşim olan yerleri de yeni yerleşim alanı olarak “rezerv yapı alanı” ilan etme olanağı veriyor.

2) İnsanların oturdukları mahalleler de “rezerv yapı alanı” ilan edilerek buralardaki ev sahiplerinin evlerinin de zorla yıkılabilme yolu açılıyor.

3) Evleri yıkılanlara yapılan yeni konutların bedellerini ödeyemeyenlerin evlerinin haciz yoluyla ellerinden alınabilme olasılığı ortaya çıkıyor. 4) Bu konularda belediyelerin yetkileri ellerinden alınıyor, merkezi iktidara, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na, sonsuz idari işlem yetkisi veriliyor.

5) Rantı yüksek arsalara, alanlara el koyma ve buralarda yapılacak konutları, evleri yıkılanların dışındaki kişilere de satma olanağı getiriliyor.

6) Bugüne kadarki uygulamalara bakıldığında bu sakıncaların gerçekleştiği, yüksek rant elde edilen alanlara el konulduğu ve mülkiyet haklarının korunmalarında sorunlar yaşandığı görülüyor.

7) Bu sakıncalar önlenmeli, kent yenileme süreci, ev sahiplerinin mülkiyet hakları korunarak şeffaf biçimde gerçekleştirilmelidir.

***

İnşaat Mühendisleri Odası’nın bu bildirisi İstanbul Tozkoparan Mahallesi’ndeki halkın direnişini anımsattığı için, burada yaşayanlardan biriyle konuştum:

“Yıkılan evlerimizdeki dairelerin yerine daha küçük daireler veriyorlar, üstüne de para istiyorlar; bu paraları ödeyemeyenlere haciz gelecek, evleri ellerinden gidecek” dedi.