Türkiye’de akşam 21.30- 22.00 sıralarında darbe girişiminin silah sesleri duyulup, jetler uçmaya başlayınca ABD Büyükelçiliği ‘acil’ koduyla Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon’a askeri bir hareketlilik olduğunu bildiriyordu. Büyükelçi John Bass, o sırada Moskova’da temaslar yapan Dışişleri Bakanı John Kerry’e ulaşıp gelişmeleri aktarıyordu.
Washington’da saat 15.00’i gösteriyordu. Başkan Obama’nın Ulusal Güvenlik ekibi acilen toplanmış durum değerlendirmesine başlıyordu.(NSC Sözcüsü Ned Price) Bilinmeyenleri çok bir darbe girişimi vardı. Beyaz Saray sessizdi, darbenin hangi taraftan geldiğini anlamaya çalışıyordu.
Bu sırada Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan ABD Ankara Büyükelçiliğine bir telefon geldi. ‘Arayan ya Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yada bir diplomat, kimliği belli değil) Washington’da saat 16.15. Darbenin akibeti meçhul. Marmaris’te tatilde olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın durumu net değildi. Arayan kişi ABD Yönetimi’nden destek istiyordu.
Büyükelçi Bass’dan AKP Hükümeti’nin isteğini Washington’a iletmesi isteniyordu. Bass isteği Washington’a iletti. Büyükelçi Bass’ı arayan kişi aynı anda Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç’ı da aradı, Beyaz Saray’dan destek istendiğini bildirmesini istedi. Saatler ilerliyor ama Washington’dan ses yoktu.
Türkiye’de saat 24’ü gösterirken Dışişleri Bakanı Kerry, ‘Türkiye’de barış, istikrar ve devamlılık olmasını umuyorum’ diye içinde ‘destek’ kelimesi olmayan bir açıklama yaptı. Obama Yönetimi AKP’ye destek konusunda acele etmiyor, darbenin boyutlarını çözmeye çalışıyordu.
Washington’da saat 17.15’i gösterirken Beyaz Saray twitter hesabından , Başkan Obama’nın gelişmelerden sürekli bilgilendirildiği ve ‘ Türkiye’de barış, istikrar ve devamlılık olmasını umduğu’ yönündeki açıklamasına yer verdi, ancak yine‘ destek’ kelimesi yoktu.
Türkiye’de 16 Temmuz sabahı 02.00 darbenin başarısız olacağı anlaşılıyordu. Washington’da saat farkı nedeniyle 15 Temmuz saat 19’da Obama Yönetimi’nden (Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı) iki ayrı açıklama yapıldı.
Washington tüm tarafları seçilmiş hükümeti desteklemeye çağırıyordu. John Kerry Moskova’dan Çavuşoğlu’nu aradı. 16 Temmuz’da Beyaz Saray yeni bir açıklama yaparak bu kez kuvvetli ifadelerle AKP Hükümeti’ne desteğini bildirdi.
Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump’ın Ortadoğu politikası danışmanı Lübnan asıllı Walid Phares, ilginç bir tweet attı.’ Bu Türk ordusunun Erdoğan Hükümetine karşı yaptığı bir darbe mi? Yoksa Erdoğan Hükümeti’nin orduya karşı düzenlediği bir darbe mi?’
İncirlik Üssü Komutanı Albay David Trucksa, Avrupa ABD Komutanlığı ve Pentagon’la haberleşiyordu. Üste elektrikler kesilmişti. Hava sahası uçuşlara kapatıldı. İncirlik 10’uncu Tanker Üs Komutanı Tuğgeneral Bekir Ercan Van, siyasi sığınma hakkı istedi, Amerikalı Albay bunu reddedip Van’ı Türk polisine teslim etti.
Washington’un 15 Temmuz gecesi irtibat kuramadığı isim Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar oldu. Tüm aramalara rağmen Akar’a ulaşılamıyordu.
Beyaz Saray 19 Temmuz günü Başkan Obama’nın Erdoğan’la bir telefon konuşması yaptığını açıkladı. Obama’nın darbe soruşturması konusunda gereken her türlü yardımı yapma teklifinde bulunduğu ve Erdoğan’dan demokratik değerlere uyulması, kurumların korunmasını istediği vurgulanıyordu.
Daha sonra Washington’la Erdoğan Yönetimi arasında uzun süren ‘darbeye destek’ konusunda siyasi ve askeri tartışmalar yaşandı. Türkiye’den yapılan suçlmalar Beyaz Saray basın brifinglerinin uzun süren gündem maddesi oldu.
Ankara’dan ‘darbeci’ diye suçlanan Amerikalı generaller konusunda Pentagon’la ilişkileri gerildi, açıklamalar arka arkaya geldi.
Obama Yönetimi uzun süre Erdoğan Yönetimi’ne neden destek açıklaması yapmadı?
Başkan Yardımcısı Joseph Biden, aylar sonra Ankara’ya yaptığı ziyarette, destek vermekte gecikmeyi, Başbakan Binali Yıldırım’a ‘Biz olaylar olurken bunun gerçek olup olmadığını veya bir internet oyunu olup olmadığını anlayamadık’ diye açıklayacaktı.
Olayların tüm ayrıntısını Telgrafhane yayınlarından çıkan
‘Kırmızı Oda’ kitabımda okuyabilirsiniz.