Yüksek Seçim Kurulu, İYİ Parti’nin seçimde “parmak boyası uygulansın” talebini karara bağladı.
AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim için 14 Mayıs'ı işaret etti. Seçim güvenliği tartışmaları sürerken İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, seçimlerde parmak boyası kullanılmasını gündeme getirdi. Muhalefetten de destek gören öneriye YSK'dan açıklama geldi.
İYİ Parti’nin YSK temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk, İYİ Parti Seçim İşleri Başkanı Şenol Sunat’ın talimatıyla bugün, “seçimlerle parmak boyası” uygulanması talebiyle, YSK’ya başvurdu.
Öztürk, verdiği dilekçede; “Cumhurbaşkanı seçimi ve 28. Dönem milletvekili genel seçiminde, Anayasa madde 79 gereğince her iki seçim türünde de ‘parmak boyası’ uygulanması hususunda karar alınmasını saygılarımla talep ederim” dedi.
YSK bugün karar verdi. Öztürk, kararı; sosyal medya hesabında “Seçimlerde parmak boyası’ uygulanması talebimize Yüksek Seçim kurulu, ‘Yasal düzenleme gerektiğinden işlem yapılmasına yer olmadığına’ şeklinde karar verdi” açıklamasını yaptı.
CHP'NİN PARMAK BOYASI TEKLİFİ MECLİS'TE DE REDDEDİLMİŞTİ
CHP Milletvekili Süleyman Bülbül, Kasım 2022'de seçimlerde, oy kullanan seçmene parmak boyası uygulamasının yeniden getirilmesini öngören kanun teklifi verdi.
Parmak boyasının kaldırıldığı dönemleri hatırlatan Bülbül, şunları söylemişti:
YSK 2009 yılında, o dönemde seçmen sayısını 48 milyon 265 bin 644 kişi olarak açıkladı ama 2007 yılında ise seçmen sayısı 42 milyon 600 bindi yani Adrese Kayıt Sistemi esas alındı, bir yılda seçmen sayısı 6 milyon kişi arttı, sonra parmak boyası uygulamasından vazgeçildi. Parmak boyası uygulamasından neden vazgeçildi? 'Çağ dışı uygulama', 'Biz geri kalmış toplum muyuz?' gibi nedenlerle vazgeçildi. Arkasından ne geldi? 2010, 12 Eylül referandumu geldi yani o FETÖ terör örgütünün tüm yargıyı ele geçirdiği, devleti ele geçirdiği referandum geldi. Hatırlar mısınız, orada parmak boyası uygulaması olmadı. Ne oldu? Devleti ele geçiren bir örgüt o referandumdan yararlanarak birçok düzenlemeyi yaptı.
O tarihte, 2010 referandumunda, kim olduğunu iyi bilirsiniz, özellikle AKPi'li arkadaşlarımız çok iyi bilir, bir dönem ağzınızdan düşmezdi, 'Mezardakileri bile kaldırarak referandumda 'evet' oyu kullandırmak lazım' diyen bir terör örgütü reisi vardı. Düşünebiliyor musunuz, nereden nereye geldik. 2010'da parmak boyası yok. 2011 seçimlerinde 1 kişiye 2 farklı soyadı ve cinsiyette seçmen kâğıdı gönderildi. 2017 referandumunda referandumdan bir ay önce hayatını kaybeden vatandaşa oy kullandırıldı. 2019 yerel seçimlerinde 1 daireye 108 seçmen kaydedilmişti. Şimdi bir de önümüzdeki seçimlerle ilgili önemli bir nokta çıktı, 'evdeki yabancı' konusu var.
"PARMAK BOYASINDAN KAÇIYORSUNUZ"
Verdiği kanun teklifin kabul edilmesi için çağrı yapan Bülbül, "İçişleri Bakanlığı'na bağlı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün yapacağı işler şaibelidir arkadaşlar, güvenli değildir. Bunu nereden anlıyoruz? Şundan anlıyoruz, bir araştırma yapılmış, araştırmada vatandaşa sorulmuş, denilmiş ki 'Bu parmak boyasıyla ilgili olarak ne düşünüyorsunuz?' Seçmenlerin yüzde 75'i seçimlerde parmak boyası uygulamasını istiyor. İlginç olan bir şey var, AKP'ye oy vermiş seçmenlerin de yüzde 66'sı istiyor arkadaşlar. Neden kaçıyorsunuz? Parmak boyasından kaçıyorsunuz. Bir kişi bir yerde oy kullanıyor, gidiyor, başka yerde oy kullanıyor. Hani seçimlerde hile yoktu, seçimlerde yanlış yoktu? Buyurun bu kanuna 'evet' deyin. Birlikte, hep birlikte, Meclis'teki bütün partilerle beraber parmak boyasını getirelim. Seçim güvenliği açısından en önemli bu yasa teklifini ortaya koyalım" diye konuştu.
"EN BASİT UYGULAMA PARMAK BOYASI"
Bülbül; "Türkiye'de şaibeli olmayacak, şaibe altında bırakmayacak bu kanun teklifini hep beraber geçirelim. Bu şaibeyi ortadan kaldırmak, güvensizliği önlemek için bu parmak boyasına geçilmelidir diyoruz. Vatandaşın talebini görün arkadaşlar, AK Parti seçmeninin talebini görün bizim talebimizi görmeyecekseniz. Vatandaşların sandıklara gönül rahatlığıyla, huzurla gitmesini bizlerin sağlaması mutlaka gerekiyor. Bunun tek çaresi, kısa sürede yapılabilecek en kolay, en basit uygulama parmak boyasıdır. AKP'li arkadaşlara sesleniyorum, madem seçimlerde hile hurda olmuyor, madem kendinize çok güveniyorsunuz; hadi, gelin, teklifimize destek verin ve bunu tüm partilerin desteğiyle geçirelim" çağrısında bulundu.
Bülbül'ün verdiği kanun teklifinin doğrudan bugün görüşülmesi önerisi AKP ve MHP'li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
PARMAK BOYASIN NE ZAMAN KALDIRILDI?
Türkiye’de ilk mürekkep ihalesi 28 Mart 2004 seçimleri öncesinde açıldı. İhaleye katılan şirketlerden istenen numuneleri deneyen Devlet Malzeme Ofisi çalışanları ciltleri tahriş olduğu için doktora gitmek zorunda kaldı. Bu tarihe kadar Hindistan’dan ithal edilen mürekkep kullanılıyordu.
İçindeki gümüş nitratın sürüldüğü yere nüfuz etme özelliği olan mürekkepler “silinmez mürekkep” olarak biliniyor; ayrıca demir, sülfat gibi kimyasallar içeriyor. Bu mürekkep Filipinler, Etiyopya, Uganda gibi ülkelerdeki seçimlerde de kullanılıyor.
42 milyon 533 bin 41 kayıtlı seçmen için, 22 Temmuz seçimlerinde kullanılmak üzere toplam 180 bin şişe mürekkep sipariş edildi. 20 santilitrelik bir şişe mürekkep ortalama 236 kişinin parmağını boyayabilecek yeterliliğe sahip.
Son olarak 2009 yerel yönetim seçimlerinde oy kullanıldıktan sonra seçimlerde parmak boyama işlemi kaldırıldı.