Yeni seçim yasasında AKP’nin amacı MHP’yi kurtarmak mı?

Cumhur İttifakı yaklaşık iki yıldır üzerinde çalıştığı Seçim Yasası değişikliğini TBMM Başkanlığı’na sundu. Seçim barajının yüzde 10’dan 7’ye düşürülmesinin öngörüldüğü yasa değişikliğini, HDP’nin YSK temsilcisi Mehmet Tiryaki, DEVA Partisi Genel Başkanı Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen, Gazeteci Mustafa Yılmaz ve Kamuoyu Araştırmacısı Kemal Özkiraz Tele1’e değerlendirdi.

Seçim Kanunu’nda değişiklik öngören teklife göre, ittifak içindeki siyasi partiler, seçim çevresindeki aldıkları oy oranına göre milletvekili çıkaracak. Bu durumda ise gündeme ‘tek listeyle’ seçime girip, girmemek geliyor. Gazeteci Mustafa Yılmaz’a göre iktidarın kendi lehine planladığı bu değişiklik, sandıkta beklenen sonucu vermeyebilir.

Özgür Özel: Seçim barajını küçük ortağın boyutuna göre ayarlıyorlar

1950 öncesi seçimlerinden örnek veren Yılmaz, “Bu hesap sandıkta döner” diyerek şunları söyledi:

“Seçim kanunu muhalefetin de dile getirdiği gibi iktidarın bir sonraki seçimlerde en karlı nasıl çıkabiliriz hesabının bir yansıması. Bu çok net bir şekilde kendisini gösteriyor. Bu yeni getirdikleri kanunla 2018’de seçime gitmiş olmasalardı kendi hesaplarına göre daha fazla milletvekili çıkaracaklardı ama her zaman evdeki hesap çarşıya uymuyor. Çünkü bizim siyasi tarihimiz bu tür örneklerle dolu. Sizin kendi lehinize hesapladığınız bir sonuç, tam tersi sizin ayağınıza dolanabiliyor. Ben önümüzdeki seçimler için de iktidar kanadının, Cumhur İttifakı’nın böyle bir hesap yanlışı içine düştüğünü düşünüyorum.

Bu daha çok oy alan partinin, daha çok milletvekili çıkaracağı hesabı üzerine kurulmuş ama yapılacak ilk seçimde gerçekten sonuçlar böyle mi olacak bunu süreç gösterecek. Bu en son 1950 öncesi seçimlerde denenmiş ama yanlış hesap çarşıdan, sandıktan dönmüş. O dönemki tek parti zihniyeti daha fazla oy alarak daha çok milletvekili çıkarma hesabına girmiş ama tam tersine o dönemin yükselen trendi olan Demokrat Parti çok daha güçlü bir milletvekili meclis aritmetiğiyle çıkmıştı. Ben bu seçimde de böyle bir ihtimalin söz konusu olacağını düşünüyorum. Bu hesap sandıktan döner. İktidarın kendi lehine hesapladığı bir şey, seçimde muhtemelen aleyhine olacak diye bir kanaatim var”

“GEÇMİŞTEKİ HATALARA DÜŞÜYORLAR”

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen ise, iktidarların geçmişte de seçim kanununu değiştirme çabası içine girdiklerini belirtti. Ekmen şunları kaydetti: “Kötü gidişata karşı geçmişteki birçok iktidar gibi bu iktidar da seçim kanunlarıyla oynuyor. Ama seçim kanunlarıyla oynamış ve başarılı olmuş tek bir örnek siyasi tarihimizde yok.”

Meclis’e yeni gelmişti… Cumhur İttifakı’nda seçim yasası çatlağı

AMAÇLARI SIRALADI

Avrasya Araştırma Şirketi Başkanı Kemal Özkiraz, “AKP ve MHP’nin amacının Millet İttifakı’nı dağıtmak” olduğunu söyleyerek, seçim yasasının değişikliğinden bağımsız olarak, her durumda muhalefetin seçime tek liste gitmesinin “daha mantıklı” olduğunu söyledi.

Özkiraz, Cumhur İttifakı’nın amaçlarını şöyle sıraladı:

“İttifakları anlamsız hale getirip Millet İttifakı’nı ayrı ayrı seçime girmeye zorlamak gibi bir amaç var ortada. Millet İttifakı’nın, 6’lı ittifakın oluşmasını engellemek amaç. Burada Millet İttifakı’nın oyları ayrı ayrı toplanacağı için meclis aritmetiğinde AKP-MHP lehine bir avantaj sağlamak, birinci amaç bu. İkincisi, diğer ittifak partilerinin ittifaka katılması için bir sebep bırakmamak. Hatta yüzde 7’yi getirerek yeni bir sağ ittifak oluşturmak. O zaman da ittifakın oylarını ikinci kez yeniden kırmak. AKP ve MHP muhtemelen tek liste seçime katılacak, böylelikle diğerlerinin oyalarını da ayrı ayrı hesaplatarak burada AKP ve MHP lehine yine mecliste güçlü çıkartabilmek. Daha fazla milletvekili çıkartmak. Amacın bu olduğu anlaşılıyor”

MUHALEFET TEK LİSTE GİTMEZSE AKP KAZANABİLİR

“Özetle AKP-MHP seçime tek liste halinde girmeyi, muhalefetin ise ayrı ayrı girmesini umuyor ama muhalefet birleşirse bu tuzak tamamen ortadan kalkıyor. Hatta muhalefetin lehine dönüyor. Çünkü muhalefetin toplam oyu, AKP-MHP’nin epeyce üzerinde seyrediyor anketlerde. Eğer muhalefet de bu tek listeye tek liste şeklinde cevap verirse AKP’ye yaramayacaktır.

Muhalefet ayrı ayrı girerse, AKP ve MHP toplamı da 38-40 arası bir oy alırsa meclis çoğunluğunu muhalefet yakalayamaz. O yüzden muhalefetin de tek liste seçime girmesi lazım. Hatta AKP ve MHP tek liste girmese bile muhalefetin tek liste seçime girip orada 50-60 milletvekili kar etmesi lazım”

Özgür Özel: Seçim barajını küçük ortağın boyutuna göre ayarlıyorlar

“AMAÇLARDAN BİRİSİ HDP’Yİ KAPATIP, SEÇİME SOKMAMAK”

Olası bir senaryodan bahseden Özkiraz “HDP’yi seçim döneminde yani listeler verildikten sonra kapatıp, milletvekilleri başka parti kursalar bile bunu kurarak seçime girmenin mümkünlüğünü, olurunu kaldırarak ortadan; HDP’yi seçime sokmamak. Asıl hedefler bunlar uygulamada” iddiasını da dile getirdi.

HDP BU DURUMA NE DİYOR?

HDP Seçim İşleri Komisyonu Eş Sözcüsü, Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki, seçim barajında getirilmesi öngörülen değişikliğin HDP’nin oy oranında bir değişikliğe yol açmayacağı görüşünde. “Baraj” konusunu HDP üzerinden değil de, MHP üzerinden değerlendiren Tiryaki, “Barajın yüzde 7’ye indirilmesi Türkiye’de demokrasiye katkı sunması amacıyla, temsilde adaletin sağlanması amacıyla getirilmiş bir düzenleme değil. Aslında ittifak içerisinde yer alan partilerin baraj sorunu yok” değerlendirmesinde bulundu.

“İKTİDARIN KÜÇÜK ORTAĞI İÇİN HAZIRLANDI”

Tiryaki, MHP’nin baraj ‘sorunu’ için bu uygulamanın düşünüldüğüne değinerek “Bunun getirilmesinin nedeni, iktidarın küçük ortağı olan MHP’nin yüzde 10 seçim barajını aşamayacak olması ve yüzde 7’lerde oy alacak olması. Psikolojik olarak MHP’yi rahatlatmak amacıyla getirilmiş bir düzenleme gibi gözüküyor” ifadelerini kullandı.

İşte Cumhur İttifakı’nın ‘seçim yasası tuzağı’