30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da Mustafa Kemal Atatürk'ün başkomutanlığında yapıldan Başkomutanlık Meydan Muharebesi adıyla da bilinen Büyük Taarruz'da zafere ulaşıldı. Zaferin ardından Yunan orduları İzmir'e kadar takip edilmiş ve 9 Eylül 1922'de İzmir'in kurtarılmasıyla Türk toprakları Yunan işgalinden kurtulmuştur.

Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde başlatılan Kurtuluş Savaşı'nın son savaşıdır. Bu zaferle Yunan orduları İzmir'e kadar takip edilmiş, 9 Eylül 1922'de İzmir'e giren Türk ordusu, şehri Yunan işgalinden kurtarmıştır. Büyük Taaruz'dan sonra imzalanan Lozan Barış Anlaşması, Türk halkının bağımsızlığının ilanıdır.

BÜYÜK TAARUZ'DAN ÖNCE

Türk Ordusu Sakarya Meydan Muharebesi'ni kazanmış olsa da Yunan ordularını savaşa zorlayarak yok edecek bir durumda değildi. Türk ordusunun bir taarruza girişmesi için büyük eksikleri vardı. Bunların giderilmesi için halktan son bir kez özveride bulunması istendi. Bütün mali kaynaklar son sınıra kadar zorlandı ve hemen hazırlıklara başlandı; subaylar ve askerler taarruz için eğitilmeye başlandı. Ülkenin tüm kaynakları ordunun emrine verildi. Muharebelerin fiilen sona erdiği Doğu ve Güney cephesindeki birlikler de Batı cephesine kaydırıldı. Öte yandan İstanbul'da da Türk kurtuluş mücadelesine destek veren dernekler İtilaf Devletleri'nin silah depolarından kaçırdıkları silahları Ankara'ya gönderdiler. Türk ordusu ilk kez taarruza geçecekti ve bu yüzden sayıca Yunan birliklerinden üstün olmak zorundaydı. Anadolu'da bu dönemde 200.000 Yunan askeri vardı. Türk ordusu da bir yıllık hazırlık sonucunda ordudaki asker sayısını 186.000'e yükselterek Yunan birliklerine yaklaştı. Ancak Türk ordusu tüm bu çabalara rağmen süvari birlikleri dışında Yunan birliklerine bir üstünlük sağlayamamış, ancak bir denge kurulabilmişti. 6 Mart 1922 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli bir toplantıda kısa zaman içinde taaruzu başlatmak isteyenlere Mustafa Kemal Atatürk, "Ordumuzun kararı, taarruzdur. Fakat bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi, hazırlığımızı tamamen bitirmeye biraz daha zaman lazımdır. Yarım hazırlıkla, yarım tedbirlerle yapılacak taarruz, hiç taarruz etmemekten çok daha kötüdür." dedi. 1922 yılının Haziran ayı ortalarında Mustafa Kemal Atatürk, Türk ordusunun hazır olduğunu düşündüğünde Büyük Taaruz'u başlatma kararı aldı. Bu kararı yalnızca üç kişiyle paylaştı; Cephe Komutan Mirliva İsmet Paşa, Genelkurmay Başkanı Birinci Ferik Fevzi Paşa ve Millî Savunma Bakanı Mirliva Kâzım Paşa.

BÜYÜK TAARUZ

26 Ağustos gecesi 5. Süvari Kolordusu, Ahır Dağları üzerindeki Yunanların gece savunmadığı Ballıkaya mevkiinden sızma yaparak Yunan hatlarının gerisine intikale başladı. İntikal bütün gece sabaha kadar sürdü. Yine 26 Ağustos sabahı Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa ile birlikte muharebeyi idare etmek üzere Kocatepe'deki yerini aldı. Büyük Taarruz burada başlayarak, topçuların sabah saat 04.30'da taciz ateşi ile başlayan harekât, saat 05.00'te önemli noktalara yoğun topçu ateşi ile devam etti. 1922 yılının Haziran ayı ortalarında, Başkomutan Müşir Gazi Mustafa Kemal Paşa, taarruza geçme kararını aldı. Bu karar sadece üç kişi ile paylaşıldı: Cephe Komutan Mirliva İsmet Paşa, Genelkurmay Başkanı Birinci Ferik Fevzi Paşa ve Millî Savunma Bakanı Mirliva Kâzım Paşa asıl amaç; kesin sonuçlu bir muharebenin ardından, düşmanın savaşma azim ve iradesini tamamen ortadan kaldırmaktı. Büyük Taarruz ve bu taarruzu taçlandıran Başkomutanlık Meydan Muharebesi, TürkKurtuluş Savaşı'nın son safhasını ve zirvesini teşkil etti. Mustafa Kemal Paşa, 3 yıl 4 aylık süreçte Türk milletini ve ordusunu adım adım hedefe taşıdı. 30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Meydan Muharebesi sonunda, düşman ordusunun büyük kısmı dört taraftan sarılarak Mustafa Kemal Paşa'nın ateş hatları arasında, bizzat Zafertepe'den idare ettiği savaşta, tamamen yok edildi veya esir edildi. Aynı günün akşamında Türk birlikleri Kütahya'yı geri aldı. Savaş havada da sürdü. 26 Ağustos günü, hava bulutlu olmasına rağmen, Türk uçakları keşif, bombalama ve kara birliklerini korumak için havalandı. Av uçakları gün boyunca sürdürdükleri devriye uçuşları sırasında, dört defa düşman uçakları ile karşı karşıya geldiler. Girişilen hava çarpışmalarında üç Yunan uçağı kendi hava hatlarının gerisine indirildi ve bir Yunan uçağı da bölük komutanı Yüzbaşı Fazıl tarafından Afyonkarahisar'ın Hasanbeli kasabası civarında düşürüldü. İleriki günlerde de keşif ve bombalama uçuşları gerçekleştirildi.[10] Anadolu'daki Yunan kuvvetlerinin yarısı imha veya esir edildi. Kalan bölümü ise üç grup halinde çekildi. Bu durum karşısında Çalköy'de yıkık bir evin avlusu içinde Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa ve İsmet Paşa ile buluşarak Yunan ordusunun kalıntılarını takip etmesi için Türk ordusunun büyük kısmının İzmir istikametinde ilerlemesini kararlaştırdılar ve müteakiben de Mustafa Kemal Paşa o tarihî "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!" emrini verdi. 1 Eylül 1922 tarihinde Türk ordusunun takip harekâtı başladı. Muharebelerden kurtulan Yunan birlikleri İzmir'e, Dikili'ye ve Mudanya'ya düzensiz olarak geri çekilmeye başladı. Yunan ordusu Başkomutanı General Nikolaos Trikupis ve kurmayları ile 6.000 asker, 2 Eylül de Uşak'ta Türk birliklerine esir düştüler. Trikupis, Yunan ordusunun başkomutanlığına atandığını Uşak'ta Mustafa Kemal Paşa'dan öğrendi. Türk ordusu bu muharebede, 15 günde 450 kilometre mesafe katederek 9 Eylül 1922 sabahı İzmir'e girdi. Sabuncubeli'nden geçen 2. Süvari Tümeni, Mersinli yolu ile İzmir'e doğru ilerlerken bunun solunda 1. Süvari Tümeni de Kadifekale'ye doğru yürüdü. Bu Tümenin 2. Alayı, Tuzluoğlu Fabrikası'ndan geçerek Kordonboyu'na ulaştı. Yüzbaşı Şerafettin Bey İzmir Hükûmet Konağı'na, 5. Süvari Tümenin öncüsü Yüzbaşı Zeki Bey Kumandanlık Dairesine, 4. Alay Komutanı Reşat Bey de Kadifekale'ye Türk bayrağını çektiler.

BÜYÜK TAARUZ SONRASI

9 Eylül'de Türk birlikleri İzmir'e girdi. 11 Eylül'de Bursa, Foça, Gemlik ve Orhaneli, 12 Eylül'de Mudanya, Kırkağaç, Urla, 13 Eylül'de Soma, 14 Eylül'de Bergama, Dikili ve Karacabey, 15 Eylül'de Alaçatı ve Ayvalık, 16 Eylül'de Çeşme, 17 Eylül'de Karaburun, Bandırma ve 18 Eylül'de Biga ve Erdek Yunan işgalinden kurtarıldı.[18] Böylece 18 Eylül'de de Batı Anadolu Yunan işgalinden kurtarıldı. 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya Ateşkes Anlaşması ile Doğu Trakya, silahlı çatışma olmadan Yunan işgalinden kurtarıldı. 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması ile savaş resmen sona erdi ve Türkiye bağımsızlığını tüm dünyaya kabul ettirdi. Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni sevk ve idare ettiği Zafertepe’de 30 Ağustos 1924 tarihinde Büyük Zafer'in önemini şu şekilde ifade etmiştir. "... Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devleti'nin, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri burada atıldı. Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. Bu sahada akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedî muhafızlarıdır..."

30 AĞUSTOS ZAFER BAYRAMI KUTLAMA PROGRAMI

İBB 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamaları etkinlikleri düzenliyor. 5 ayrı merkezde yapılacak kutlamalarda Haluk Levent de bir konser verecek. 30 Ağustos Zafer Bayramı’nda pandemi sürecine uygun kutlamalar düzenleneceğini açıkladı. Fiziki mesafe kuralıyla Kemerburgaz Kent Ormanı, Maltepe, Kadıköy, Miniatürk ve Yanikapı’da etkinlikler yapılacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Büyük Zafer’in 98’nci yılı için salgın koşullarına göre planlanan etkinlikler gerçekleştirecek. Kemerburgaz Kent Ormanı’nda çocuk etkinliği ve konserler düzenleyecek İBB, Maltepe Sahil Etkinlik Alanı’ndaki programında pandemi nedeniyle ücretsiz bilet uygulamasına gidecek. Sınırlı sayıdaki biletler, başvuru formunun bulunduğu portal üzerinden alınabilecek. Yenikapı Etkinlik Alanı’nda İBB’nin desteğiyle gerçekleşen “Park Et Seyret” etkinlikleri, 30 Ağustos Zafer Bayramı programıyla sürecek. Sanatçı Haluk Levent de burada bir konser verecek.

TOPLU TAŞIMA ÜCRETSİZ

İBB’nin denetimindeki toplu taşıma araçları, 30 Ağustos Zafer Bayramı’nda ücretsiz hizmet verecek. Yolcular, İstanbulkart entegrasyonuna dahil tüm toplu taşıma araçlarına kartını okutarak ücretsiz binecek. Uygulama; İETT, Metrobüs, OTOBÜS AŞ (Havalimanı Otobüsleri Hariç), Özel Halk Otobüsleri, Şehir Hatları Vapurları, Özel Deniz Yolu Toplu Ulaşım Motorları ile Metro İstanbul’un yönettiği Tramvay, Metro, Füniküler, Tünel ve Teleferik hatlarında geçerli olacak.

YENİKAPI

20.00: DJ Performansı 20.30: “Nazım Hikmet” Kuvayi Milliye’nin İnsan Manzaraları 22.00: Haluk Levent Konseri 23.30: Kapanış

MALTEPE

20.00: DJ Performansı 20.30: İBB Şehir Tiyatroları Tarafından 30 Ağustos için Özel Olarak Hazırlanan “ Zaferin Tanıkları” Tiyatro Oyunu Gösterimi 21.00: İBB Kent Orkestrası Mehteran Birliği Konseri 21.40: “Direnen Mızıkacılar Orkestrası” Konseri 23.00: Kapanış

KEMERBURGAZ KENT ORMANI

Alan Etkinlikleri: 10:00-17:00 • Türk Bayraklarıyla Uçurtma Şenliği – 1.000 adet uçurtma • Çocuk Etkinlikleri ve Mini Ödüllü Yarışmalar • Çocuk Atölyeleri • Alan Süslemeleri Sahne Programı: 15.00: İBB Kent Orkestrası Mehteran Birliği Konseri 16.00: İBB Kent Orkestrası Bando Konseri 17.00: DJ Performansı 19.00: İBB Kent Orkestrası Konseri 20.30: Kapanış

MİNİATÜRK ETKİNLİKLERİ

Saat: 13.30 / 15.30 Sahne Etkinlikleri: Bando Jonglör Atatürk ve Çocuk Kamaşibai Köpük Show Alan Etkinlikleri: T-Shirt Boyama Atölyesi Zafer Bayramı Anı Duvarı Atatürk Sergisi Maskotlar Balon Oyunları