Dünyaca ünlü ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, maaş artışlarının sürdürülebilir olması için öncelikle verimliliğin artırılması gerektiğini belirtti. Acemoğlu, “Asgari ücret kalıcı olarak artmalı ama bunun yolu verimlilikten geçer. Teknolojiye dayalı üretim olmadan ücret artışları sürdürülebilir olamaz” ifadelerini kullandı.
Acemoğlu, teknolojinin bu noktadaki önemine dikkat çekerken, Türkiye ve dünya ekonomisinin önümüzdeki 10 yılda kritik bir eşikten geçeceğini vurguladı. Teknolojiyi etkin bir şekilde kullanamayan ülkelerin, ekonomik eşitsizliklerle daha fazla mücadele etmek zorunda kalacağını belirtti.
TÜRKİYE’DE YÜKSEK TEKNOLOJİ ÜRETİMİ SINIRLI
Son dış ticaret verilerine göre, Türkiye’nin imalat sanayisindeki yüksek teknolojili ürün ihracatı toplam ihracatın sadece %3,6’sını oluşturuyor. 2024 yılının ilk 10 ayında bu oran %4,7 azaldı. Buna karşın orta ve düşük teknolojili ürünlerin payında artış gözlemlendi.
Türkiye, yüksek teknolojili ürünlerde yetersiz üretim yaparken, bu ürünleri ithal etmek durumunda kalıyor. Bu durum, katma değerli üretimin düşük kaldığını ve verimliliğin artırılmasının önündeki en büyük engelin teknoloji eksikliği olduğunu ortaya koyuyor.
SANAYİDE ÜRETİM ARTIYOR, ÇALIŞAN SAYISI YERİNDE SAYIYOR
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre, kişi başına düşen üretimde artış yaşandı. Çalışılan saat başına üretim de pandeminin ardından yükselme trendine girdi. Ancak bu artış, çalışan sayısındaki sınırlı artışa rağmen gerçekleşti. Bu durum, mevcut çalışanların daha verimli çalıştığını, ancak iş gücü sayısında yeterli artışın sağlanamadığını gösteriyor.
MAAŞLARDAKİ ARTIŞ ALIM GÜCÜNÜ YÜKSELTMİYOR
Türkiye’de çalışanların maaşları, son 17 yılda nominal olarak %1228 oranında arttı. Ancak bu artış en çok işverenlere yaradı. İşverenlerin gelirleri aynı dönemde %1901 oranında artarken, maaşlı çalışanların gelir artışı %1034 seviyesinde kaldı. Ortalama iş gelirleri incelendiğinde, maaşlı kesimin yıllık kazançlarının asgari ücretin altında kaldığı görülüyor.
ŞİRKET KÂRLARI ENFLASYONU KÖRÜKLÜYOR
Türkiye’nin en büyük sanayi şirketlerinin 2023 verileri, şirket kârlarında %33 oranında artış olduğunu ortaya koyuyor. Ancak bu artış, çalışanların maaşlarına yeterince yansımadı. Ücretle çalışanların sayısı yalnızca %2 artarken, şirketlerin öz kaynakları %245, aktifleri ise %126 oranında büyüdü.
OECD VERİLERİ TÜRKİYE’NİN ÇALIŞMA DÜZENİNİ ORTAYA KOYUYOR
OECD’ye göre, Türkiye haftada 60 saatten fazla çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke. Ancak çalışılan saat başına düşen gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) açısından, Türkiye’nin düşük bir verimlilik oranına sahip olduğu belirtiliyor.
ÇÖZÜM TEKNOLOJİ VE KATMA DEĞERLİ ÜRETİM
Veriler, Türkiye’de çalışanların verimlilik oranlarının düşük olmadığını, ancak katma değerli üretimin yetersiz olduğunu gösteriyor. Şirket kârlarının yükselmesi, enflasyonu tetikleyerek çalışanların alım gücünü düşürüyor ve maaşların ekonomideki payını azaltıyor. Çözüm, teknolojiye yatırım yaparak yüksek değerli ürünlerin üretimini artırmak ve gelir adaletini sağlamakta yatıyor.
