TELE1 ekranlarında yayımlanan Bilim Teknoloji Evreni programında Alp Yanardağ, Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Metin Arık’ı ağırladı. Programda, Türkiye’nin zengin toryum rezervlerinin neden değerlendirilemediği masaya yatırıldı. Arık, toryumun işlenmesi için gerekli bilimsel altyapının yetersiz olduğunu vurguladı.
TORYUMUN İŞLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR
Prof. Dr. Metin Arık, toryumun altın gibi değerli bir maden olarak görülmesine rağmen işlenmeden enerji üretiminde kullanılamadığını belirtti. Arık, "Toryum, kendi başına radyoaktif değil. Reaktörde kullanabilmek için dışarıdan nötron ya da proton verilmesi gerekiyor," ifadelerini kullandı. Ancak Türkiye’de ne proton hızlandırıcı ne de bu teknolojiyi kullanabilecek bir nükleer reaktör bulunuyor.
ÇİN TORYUMU KULLANIYOR, TÜRKİYE GERİDE KALIYOR
Arık, Çin’in toryum reaktörleri üzerinde çalışmalara başladığını belirterek Türkiye’nin geri kaldığını aktardı. "Türkiye’de toryumla çalışan bir reaktör yapmak mümkün değil çünkü bu alandaki altyapımız yetersiz. Oysa Çin, bu konuda ciddi adımlar atıyor," dedi.
TORYUMUN AVANTAJLARI VE GELECEĞİ
Arık, toryumun güvenilir bir enerji kaynağı olduğunu ifade etti. "Toryum reaktörleri, zincirleme reaksiyon oluşturmaz. Hızlandırıcıyı kapattığınızda süreç durur. Ayrıca toryumdan nükleer silah yapımı için materyal elde edilemez," diye konuştu. Ancak toryum reaktörlerinin başlangıç maliyetlerinin yüksekliği ve teknik gereksinimler, bu teknolojinin kullanımını sınırlıyor.
TÜRKİYE'NİN TORYUM STRATEJİSİ NE OLMALI?
Türkiye’nin toryum yataklarının dünyanın en zengin rezervleri arasında olduğunu belirten Arık, yıllık 50 ton toryum ile ülkenin enerji ihtiyacının karşılanabileceğini söyledi. "Türkiye, hızlandırıcı ve reaktör altyapısını oluşturmalı. Bu süreçte bilgi birikimi kazanmak için uzun vadeli projelere ihtiyaç var," dedi. Ancak Arık, Türkiye’nin mevcut nükleer santralleriyle toryum teknolojisine geçiş yapmasının mümkün olmadığını vurguladı.
YENİ TEKNOLOJİLER VE HIZLANDIRICI MERKEZİ
Arık, Türkiye'deki hızlandırıcı merkez projelerinin önemine dikkat çekti. "Cumhurbaşkanlığı tarafından desteklenen projelerden biri olan elektron hızlandırıcısı tamamlanmak üzere. Ancak toryum için gereken proton hızlandırıcı henüz hayata geçirilemedi," ifadelerini kullandı. Hızlandırıcı projelerinin bilgi birikimini artıracağını belirtti ve bu alanda yapılan çalışmaların desteklenmesi gerektiğini söyledi.
URANYUM VE TORYUM: GELECEKTE ENERJİ DENGESİ
Arık, uranyum rezervlerinin azalmasıyla birlikte toryumun daha fazla önem kazanacağını belirtti. "Dünya, sınırlı uranyum kaynaklarını tüketiyor. Bu kaynaklar tükendiğinde toryum öne çıkacak. Türkiye, geleceği düşünerek bu konuda adım atmalı," dedi.
Arık, Türkiye’nin enerji ve teknoloji politikalarının yeniden şekillendirilmesi gerektiğini ifade etti. "Toryum rezervlerimiz büyük bir potansiyel taşıyor. Ancak bunu değerlendirebilmek için bilimsel altyapıya, uzun vadeli planlara ve uluslararası iş birliğine ihtiyacımız var," dedi. Bu kapsamda, toryum teknolojilerinin geliştirilmesi için kapsamlı bir strateji belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
