ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Freedom House, 'İnternette Özgürlük' raporunu yayımladı. Raporda, 72 ülke mercek altına alındı. Bu ülkelerin 27'sinde çevrimiçi güven koşulları kötüleşirken yalnızca 18 ülkede pozitif bir ilerleme kaydedildiği belirtildi.
TÜRKİYE 56. SIRADA
DW Türkçe'nin haberine göre; raporda, 2024 yılında internetin 19 ülkede "özgür", 32 ülkede "kısmen özgür" ve 21 ülkede "özgür olmadığı" ifade edildi. Bu yıl da "internetin özgür olmadığı ülkeler" kategorisinde yer alan Türkiye, 72 ülke arasında 56'ncı sırada görüldü.
BASKI VE SANSÜR UYGULAMALARINA DİKKAT ÇEKİLDİ
Freedom House raporuna göre Türkiye'de internet özgürlüğü tehdit altında. Rapora göre kötü gidişatın en önemli sebepleri ise baskı ve sansür uygulamaları. Gün geçtikçe internete erişim kolaylaşıyor ancak doğru orantıda baskı unsurları da kendisini hissettirmeye devam ediyor. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle verilen ağır hapis cezaları, çok sayıda erişim engeli ve içerik kaldırma kararları Türkiye'nin dijital karnesini kötü etkileyen en belirgin unsurlardan. Bunların dışında yanlış bilgilerin yayılması da internet özgürlüğüne ket vuruyor.
Raporda, AKP iktidarının uygulamaları için de şu ifadeler yer aldı:
“İktidardaki AKP sansür ve gözetimi artıran ve çevrimiçi söylemi suç hâline getiren çeşitli yasaları yürürlüğe koydu. Çevrimiçi trol ağları hükümet yanlısı dezenformasyonu yaymaya devam ederken gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları çevrimiçi içerikleri nedeniyle hukuki suçlamalarla karşı karşıya kalmaya devam etmektedir”
Raporda söz konusu ayrıntılara ilişkin örneklere de yer veriliyor:
- Yetkililer Temmuz 2023'te sosyal ağ operatörü X'e reklam yasağı getirmişti. Yasak, X'in Türkiye'de yerel bir ofis açması ve yerel bir temsilci atamasının ardından Mayıs 2024'te sona ermiştir.
- Ocak 2024'te Anayasa Mahkemesi, "kişilik haklarının ihlali" nedeniyle engelleme ve içerik kaldırma kararları vermek için sıklıkla kullanılan bir kanun maddesini iptal etmiştir. Karar, mevcut rapor dönemi sona ermeden önce yürürlüğe girmedi ve yetkililer önemli erişim engelleri uygulamaya ve içerik kaldırmaya devam etti.
- Aralık 2023'te 17 sanal özel ağ (VPN) hizmeti mahkeme kararı olmaksızın engellenerek çevrimiçi medya ortamı daha da daraltılmıştır (bkz. B7).
- Mayıs 2024'te, aralarında eski HDP eş başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ'ın da bulunduğu 20 Kürt siyasetçi, büyük ölçüde 2014 yılına kadar uzanan sosyal medya paylaşımları nedeniyle 9 ile 42 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırılmıştır.
Freedom House Türkiye Raportörü Gürkan Özturan’a göre Türkiye, 2024'te geçtiğimiz yıl yaşanan 6 Şubat depremleri gibi bir süreç gerçekleşmediği için bir puanlık artış kaydetti. Ancak Özturan'a göre bu bir puanlık artış Türkiye’yi, "özgür değil" kategorisinden çıkarmak için yeterli değil. Turan, "Türkiye'de hükümetin zorlayıcı yasalar uygulamaya devam ettiğini de belirtmek gerekir. Özellikle seçim dönemlerinde haber platformlarına erişimin engellenmesi ve 1998 yılına kadar uzanan haber içeriklerinin kısıtlanması, LGBTİ+ karakterlerin temsilleri nedeniyle yayın platformlarına verilen cezalar, 17 VPN hizmet sağlayıcısının mahkeme kararı olmaksızın engellenmesi, Kürt siyasetçilere sosyal medya paylaşımları nedeniyle on yıllarca hapis cezaları verilmesi bu dönemin önemli gelişmelerinden sadece bazılarıydı" dedi.
