Saray'ın istihdam paketi: İşçinin kaderi Erdoğan'ın elinde

AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a işten çıkarma yasağı ve ücretsiz izin uygulamasını uzatma yetkisini veren yasa tasarısı dün Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. Kabul edilen mini istihdam paketi ile işten çıkarma yasağı 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilecek.

Koronavirüse karşı alınan önlemler kapsamında hazırlanan mini istihdam paketini içeren yasa teklifi TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda dün akşam kabul edildi.

2021'E KADAR UZATILDI

Teklifin işten çıkarma yasağının 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilmesine olanak sağlayan maddesi tartışmalara neden olurken, söz konusu düzenlemeye göre, 17 Ağustos’ta sona erecek işten çıkarma yasağı, her defasında 3 aya kadar olmak üzere 2021 haziran ayı sonuna kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı döneminde işveren sadece belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi, iş yerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi hallerinde işçinin işine son verebilecek. İşveren yasak döneminde istediği işçiyi ücretsiz izne çıkartabilecek. https://tele1.com.tr/akp-meclise-sundu-tum-yetki-erdogana-189569/ Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre; ücretsiz izne çıkartılan işçiye günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Aylık nakdi ücret desteği brüt 1.177 TL, net 1.168 TL olacak. İşten çıkarma yasağı bir yandan işçinin işsiz kalmasını önlüyor ama bazı durumlarda ise işçinin aleyhine işliyor. Normalde işçi, yazılı rızası olmadan ücretsiz izne çıkartılamaz. Zorla ücretsiz izne çıkartılan işçi bu durumu haklı fesih sebebi yaparak iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatını alarak ayrılabiliyor. Ancak işten çıkarma yasağı döneminde ücretsiz izne çıkartılan işçi bu durumu haklı fesih sebebi yapamıyor.

İŞVERENİN ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARMASININ ÖNÜNDE BİR ENGEL YOK

Ücretsiz izne çıkartılan işçi, normal ücretinden bağımsız olarak 1.168 TL nakdi ücret desteği alabiliyor. Kötü niyetli işverenin çalışmak istemediği işçiyi kendi isteğiyle ayrılmaya zorlamak için ücretsiz izne çıkarmasının önünde yasal bir engel bulunmuyor. Bu dönemde ücretsiz izne çıkartılmayı haklı fesih sebebi yapamayan işçi, kendi istifa ettiğinde kıdem tazminatı alamıyor. Ücretsiz izin döneminde işçi hiçbir işte çalışamıyor. Yeni bir iş bulsa, kıdem tazminatını yakmamak ve işsizlik ödeneği hakkını kaybetmemek için ayrılamıyor. İşçi ile işveren karşılıklı anlaştığında işveren kıdem tazminatı ödese bile bu kez de işçi olası bir işsizlik durumunda işsizlik ödeneği alamıyor. Yeni başladığı işte üç ay sonra işsiz kaldığında işsizlik maaşı alma hakkını kaybediyor.

İŞVEREN ANLAŞARAK SÖZLEŞMEYİ SONLANDIRMA İZNİ İSTEDİ

İşten çıkarma yasağı ve buna bağlı olarak ücretsiz izin uygulaması 17 Nisan’da başladı. Nisan mayıs aylarında 1 milyon 358 bin işçi ücretsiz izne çıkartıldı. Bu işçilere 1 milyar 701 milyon lira nakdi ücret desteği verildi. 43 günlük süre için işçi başına ödenen tutar nisan mayıs aylarında 1.252 lira oldu. Haziran ayında ise 1 milyon 705 bin işçi ücretsiz izne çıkartıldı. İşçi başına aylık 645 liradan toplam 1.1 milyar lira ödendi. 17 Nisan-30 Haziran dönemindeki toplam ödeme tutarı 2.8 milyar lira olarak gerçekleşti. HDP’li Garo Paylan, 1.7 milyon dolayındaki işçinin mart ayından beri ücretsiz izinde olduğuna dikkat çekti. Paylan, bu işçilerin günlük 38 lira ücretle yaşadığını vurguladı. Paylan, işçilerin 3 ay buna dayanabileceğini ama yasağın 2021 haziran ayına kadar uzatılması halinde 15 ay boyunca tahammül etmelerinin zor olacağını ifade etti. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, komisyondaki görüşmeler sırasında söz alarak, işçi ile işverenin karşılıklı anlaşarak ikale sözleşmesi ile iş akdini sonlandırması halinin istisna tutulmasını istediklerini söyledi. TÜRK-İŞ temsilcisi Enis Bağdadioğlu Akansel Koç’un önerisini desteklediklerini belirtirken, işten çıkarma yasağının 15 aya yayılmasının, bu sürede düşük bir gelirle yaşamak zorunda kalan işçiler açısından sıkıntı yaratacağını söyledi. Bağdadioğlu, nasıl işveren tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkartabiliyorsa, işçinin de haklı nedenle iş akdini feshedebilmesine olanak sağlanmasını istedi.

NORMALLEŞME DESTEĞİNDEN BELEDİYE ŞİRKETLERİ YARARLANAMAYACAK

Covid-19 dolayısıyla işçilerine kısa çalışma yaptıran veya ücretsiz izne çıkartan işverenlere sağlanan normalleşme desteğinden sadece özel sektör işverenleri yararlanacak. Daha önce kısa çalışma uygulamasından yararlanmış olan belediyeler ve kamu kurumlarına ait diğer iş yerleri ise normalleşme desteğinden yararlanamayacak. 1 Temmuz 2020 tarihinden önce kısa çalışma ödeneğine başvuran veya işçilerini ücretsiz izne çıkartan işveren, işçilerini yeniden çalıştırmaya başladığı takdirde ayda 868 TL prim desteğinden yararlanacak. İşler düzelmediği için faaliyete geçemeyen restoran, kafe ve diğer iş yerleri ise normalleşme desteğinden yararlanamayacak. Normalleşme desteği ayda 4 milyar lira olmak üzere, 3 ayda toplam 12 milyar liraya kadar ulaşabilecek. Komisyon Başkanı Lütfi Elvan, toplantıdan önce Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile görüştüğünü, 12 milyar liranın maksimum tutar olduğunu, tahminlerinin bu şekilde yapılacak harcamanın 6-7 milyar lira dolayında olacağını söylediğini aktardı. Kısa çalışma ödeneği süresinin sektörler bazında uzatılabilmesine olanak sağlayan bir düzenleme de komisyonda kabul edildi. Bu düzenlemeden sadece turizm sektörünün yararlanması bekleniyor.