Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener'in ABD seçimlerini yerinde izledikten sonra elektronik oylamaya ilişkin sözleri yeni bir tartışmaya neden oldu.
Açıklamaların ardından YSK sitesinden yapılan yazılı açıklamada ise, “Yüksek Seçim Kurulu tarafından yurt içinde gerçekleştirilen seçimlere yönelik elektronik oy verme yöntemleri ile ilgili yürütülen mevcut bir çalışma söz konusu değildir” denildi.
CHP: HUKUKEN VE MADDEN İMKANSIZ
Gazete Duvar'dan Ceren Bayar'ın haberine göre, siyasi partilerin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) temsilcileri de elektronik seçim sistemine geçişe mesafeli yaklaştı.
Yüksek Seçim Kurulu'nda elektronik seçim sisteminin her zaman gündemde olduğunu ifade eden CHP YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, “2014'te TÜBİTAK tarafından hem Yüksek Seçim Kurulu'na hem de siyasi partilerin genel merkezlerine bu konuda sunumlar yapıldı. Sonraki yıllarda bu konuda çalışma yapan şirketler, akademik çevreler çalışmalar yaptı, YSK'ya aktardı. Siyasi partilerin bilim kurulları, TÜBİTAK, HAVELSAN, üniversitelerle bu konu hep konuşulur. Bizim sürekli takip ettiğimiz bir süreç. Önümüzdeki dönemde, orta vadede böyle bir şeyle karşılaşırsak dünya ne yapıyor, biz ne yapabiliriz? Buna hazır olmak için sürdürdüğümüz tartışmalardan bahsedebiliriz” diye konuştu. YSK heyetlerinin ABD dışında Kolombiya, Azerbaycan, Rusya, Venezuela gibi ülkelere de giderek incelemelerde bulunduğunu ifade eden Yakupoğlu, “Bundan sonraki seçimlerle ilgili bir hazırlık değil bu aktardıklarım. Bu konuda fikir sahibi olmaya çalışıyoruz şu aşamada” dedi. Mevcut kanuna göre yurt dışı seçimlerinde elektronik oylama yapılmasının mümkün olduğunu ancak uygulanmadığını kaydeden Yakupoğlu, yurt içi seçimleri için ise yasada böyle bir düzenleme olmadığını söyledi. Yakupoğlu, “Şu aşamada konuşulacak bir yöntem değil elektronik oylama. Bugün sandığı yerinden oynatamayız ki. Yasa gereği 9 seçmen olan yere sandık kuruyoruz. Yani hem yasal düzenleme yok hem altyapı yok. Hem hukuken hem madden imkansız” ifadelerini kullandı.
DEM PARTİLİ TİRYAKİ: YASA DEĞİŞİKLİĞİ OLSA DA İLK SEÇİMDE UYGULANAMAZ
DEM Parti YSK Temsilcisi Mehmet Tiryaki de elektronik seçim sistemine geçilmesi için yasa değişikliği gerektiğine işaret ederek “Yüksek Seçim Kurulu'nun kendi kendisine alabileceği bir karar yok” dedi. YSK'nın elektronik oylama konusunda dünyadaki örnekleri yakından takip ettiğini kaydeden Tiryaki, “Meclis karar verirse Yüksek Seçim Kurulu makul bir süre içerisinde buna hazırlık yapabilir. Ama bir yasa değişikliği olsa da hemen ilk seçimde uygulanması mümkün olmayabilir” diye konuştu. Elektronik oylama için yasal değişiklik dışında kapsamlı başka düzenlemeler de yapılması gerektiğine dikkat çeken Tiryaki, “Çipli kimlikler kullanılacak örneğin. Buna uygun makinelerin alınması, kurulması, denenmesi gerekiyor. Yüksek Seçim Kurulu'nun şu anda kullandığı sistemini buna göre düzenlenmesi, değiştirmesi gerekiyor. Bunun gibi kapsamlı pek çok hazırlık yapılması lazım. YSK bu konuda bir çalışma yürütüyor mu? 'Bu konuda yapılan çalışmaları yakından takip ediyor' diyebiliriz. Eğer Meclis bir karar alırsa bunu yapabilir YSK.
"ŞAİBE YARATMAYACAK BİR SİSTEM KURULMALI"
Bu sisteme ilişkin şüpheler olduğuna da dikkat çeken Tiryaki, uygulanan ülkelerde de tartışmalar yaşandığını belirterek “Şaibe yaratmayacak bir sistemin kurulması gerekiyor. Çünkü en önemli şey güven. Türkiye'de uzunca bir süredir maalesef YSK'ya aldığı kararlardan kaynaklı olarak güven yok. Bu güven arttırabilir mi? Uygulamaya bakmak lazım, yapılacak hazırlığa bakmak lazım. Biz seçim sonuçlarını nesnelleştirecek, güveni artıracak her türlü adımı destekleriz” dedi.
İYİ PARTİ: TÜRKİYE İÇİN ELEKTRONİK OYLAMA ERKEN DEĞİL, ÇOK ERKEN
“Elektronik oylama, Türkiye için erken değil çok erken” değerlendirmesini yapan İYİ Parti YSK Temsilcisi Tolga Öztürk, “Bu sistem kim tarafından kurulacak? Oyların sayımı nasıl gerçekleştirilecek? Ne kadar kontrol edilebilir bir sistem olacak? 'Demokrasinin beşiği' dediğimiz Amerika'da bile bu konuda tartışmalar var. SİBER saldırı yapıldı mı, oyların ne kadarı sisteme geçti, geçmedi. Tüm bunlar tartışmaya açık konular” dedi. Dünyada elektronik oylamanın uygulandığı ülkelerde kuşkuları, hataları azaltmak için farklı yöntemlerin uygulandığını belirten Öztürk, “Mesela parmak izi ile oy pusulasına ulaşabildiğiniz bir sistem var. Mükerrer oylarla ilgili sıkıntı ortadan kalkıyor bu yöntemle. Ya da elektronik oyun sağlamasını yapmak için oyların yüzde 5'i manuel olarak sayılıyor. Ama Türkiye'de bunlar için de çok erken” değerlendirmesini yaptı. Elektronik oylamanın Türkiye için bir ihtiyaç olmadığını ifade eden Öztürk, “Biz akşam 9'da tüm sandıkları öğrenebiliyoruz. Elektronik oylama ile belki yarım saat sonra öğreneceğiz. 4 saat için bu gerekli mi? Elbette teknolojik bir adım olur. Ama ben Türkiye'de bunun güvenliğinin sağlanmasının çok mümkün olmadığını ve ayrıca ihtiyaç da olmadığını düşünüyorum” dedi.
YASAL DÜZENLEME GEREKLİ
Türkiye'de elektronik oylama, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun gereği, sadece yurt dışındaki seçmenler için kullanılabiliyor. Yasada bu konuda düzenleme var ancak bugüne kadar uygulanmadı. Yurt içindeki seçimlerde elektronik oylama ile oy kullanılması için yasal düzenleme yapılması gerekiyor.
NE OLMUŞTU?
ABD Ulusal Seçim Destek Komisyonu'nun davetlisi olarak incelemelerde bulunan Yener, AA muhabirine yaptığı açıklamada ABD'de elektronik oylama sisteminin nasıl gerçekleştiğini bizzat yerinde gözlemleme fırsatı bulduklarını söylemişti. Yener, elektronik oylama sistemi için şu değerlendirmelerde bulunarak "Türkiye için elektronik oylamanın getirisi nedir, götürüsü nedir? Yerinde bizzat gözlemleyerek biz de dönüşte bunları değerlendirip buna göre bir çalışma içerisine gireceğiz ki daha önceden de YSK'nin bu konuda çalışmaları var. Buradan edindiğimiz izlenimlerle birlikte, elektronik seçim sistemiyle ilgili dünyanın değişik yerlerindeki sistemleri de inceleyip ona göre Türkiye koşullarına uygun olanın ne olduğunu değerlendireceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.
Elektronik oylamanın yasal düzenleme gerektirdiğine de dikkat çeken Yener, “Biz sadece kurum olarak buna ilişkin ön çalışmalarımızı yapacağız. Takdir nihayetinde parlamentonundur" demişti.
MHP 31 MART'TAN SONRA DİLE GETİRMİŞTİ
Elektronik oylama sistemine geçilmesi konusundaki en net talep 31 Mart yerel seçimlerinden sonra MHP'den gelmişti. MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, Kütahya Belediye Başkanlığı seçim sonucuna itirazlarının YSK tarafından reddedilmesini eleştirmiş, sosyal medyadan şu paylaşımı yapmıştı:
“Kütahya Belediye Başkanlığı seçimleri ile ilgili YSK’ya yapmış olduğumuz tam kanunsuzluk nedeniyle 'seçimlerin iptali ve yenilenmesi' itirazımız reddedildi. Araştırma sürecinin ayrıntıya girilmesine imkan vermemesi başta olmak üzere çeşitli sebeplerle itirazların sonuçlarında standart sağlanamıyor. Tüm bu tartışmalara son vermek için, elektronik seçim sistemine geçilmesi şarttır. Yasal düzenleme geciktirilmeden yapılmalıdır."
