Obama 4 yıllık ilk döneminde Erdoğan’la ilişkilerini anlattı

2008- 2016 yılları arasıda iki dönem ABD Başkanlığı yapan Barack Obama, ilk dört yılını kapsayan anılarını yazdı.

‘A Promised Land- Vadedilmiş Toprak’ adlı kitap ilk günden ‘ en fazla satanlar’ listesinde yer aldı. Obama yaklaşık 750 sayfalık kitabında Dünya liderlerine de yer verdi. ABD’nin ilk siyah Başkanı Obama, 4 paragrafta bir dönem 5 ‘kankasından biri’ olarak tanımladığı Erdoğan’ı karakter ve cüssesiyle anlatıyor. Göreve geldiği 2008’den ikinci kez seçimi kazandığı 2012’ye kadar Barack Obama’yla, o yıllarda Başbakan ve Cumhurbaşkanı olarak muhatap olan Recep Tayyip Erdoğan arasında ilk dönemde ‘yakın’ bir ilişki vardı. Kitapta Obama’yla ilişkilerin koptuğı ikinci dönem yer almıyor. Obama kitabında, Erdoğan’ı ‘ricalarına cevap veren cana yakın bir kişilik ‘ olarak tanımlıyor. Obama, ‘ancak ne zaman onu dinlesem, uzun boylu cüssesi biraz kamburlaşır, keskin sesi alınmalara ya da yakınmalara karşı yükselirdi. Demokrasi ve hukukun üstünlüğüne bağlılığı, sadece kendi iktidarını koruduğu sürece var olacak gibi güçlü bir izlenime sahiptim’diyor. Başbakan Erdoğan dört yılda ABD Başkanı Barack Obama ile 5 kez yüz yüze 14 kez de telefonla konuştu. İktidara ‘ İslami söylemleri’ kullanarak gelen Erdoğan’ın ‘Müslüman Kardeşler ve Hamas sempatizanı’ olduğuna değinen Obama, ‘ Ilımlı İslam’ tanımlamasını kullanmıyor ama Türkiye’yi ‘model’ bir ülke olarak gördüğü anlaşılıyor. Obama, Erdoğan’ın Türk Anayasasına uyduğunu, NATO yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve Avrupa Birliği üyeliği umuduyla mütevazı reformlar başlattığını’ yazıyor. Obama, bazı gözlemcilerin ‘Erdoğan’ın ılımlı, modern ve çoğulcu siyasi islam sunarak otokrasi, teokrasi ve bölgedeki aşırı hareketlere alternatif olduğu’ yolundaki düşüncelerini aktarıyor. ABD’nin 44’ncü Başkanı Obama kitabında ‘Erdoğan’la ilgili kuşkularının olduğunu da saklamıyor.’ Erdoğan Ayasofya ve Sultanahmet Camii’ni ziyaret eden Obama’ya önce üçüncü adı Hüseyin’i ekleyerek hitap etti. Ancak daha sonra ya uyarıldı yada Obama bu ismi kullanmadığı için vazgeçti, birinci ismiyle (Barack) hitap etti. Time dergisinde yayımlanan özel röportajda Fareed Zakaria, Obama’nın uluslararası 5 kankasından birinın Başbakan Tayyip Erdoğan olduğunu yazmıştı. Washıngton Post Gazetesi yazarı David Ignatius ‘Hiç bir dünya liderinin Obama’nın yeniden seçilmesinden Başbakan Erdoğan kadar çıkarı yok’ demişti. Obama- Erdoğan ilişkilerinin siyasi tarihte önemli bir yeri vardır. Obama ilk döneminde Erdoğan’la en güçlü ilişkisi olan liderlerden biri oldu. Bu dönemde Erdoğan’ın sadece Ortadoğu’da değil, Avrupa’da da ‘Obama destekli’ etkin bir diplomasi yürüttüğü yazıldı. Obama’nın ikinci döneminde ilişkiler koptu. ‘Beyzbol sopalı’ Oval Ofis pozları yayınlandı. 2013 yılı Mayıs ayında Beyaz Saray’da ‘ Kırmızı Oda’daki akşam yemeğinde ‘BOP’ Eşbaşkanlığı sonlandırıldı. (Kırmızı Oda- Yılmaz Polat Telgrafhane yay.) Obama’nin ikinci dönemi yazacağı kitap ‘Erdoğan’la ilişkileri açısından şüphesiz ilginç olacaktır.