‘Müjde’ beklendiği etkiyi yaratmadı

Beklenen “müjde” haberi beklentileri karşılamadı. “Ülkenin ekseni değişecek, tüm dünya Türkiye’ye göre pozisyon alacak” dendi. 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulundu. Değeri yaklaşık 60 milyar dolar eden rezerv Türkiye’nin dış borcunun sadece yüzde 15’ini kapatabiliyor. 15 yıllık bir süreçte çıkarılacak doğal gazın yurttaşların cebine yansıyıp yansımayacağı ise merak konusu oldu.

AKP Lideri ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Çarşamba günü yaptığı “müjde” çıkışının ne olduğu dün anlaşıldı. Erdoğan dün 15:00’da Karadeniz’de Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküp büyüklüğünde doğalgaz rezervi bulunduğunu açıkladı.

Türkiye’nin doğalgaz tüketiminin yıllık ortalama 50 milyar metreküp olduğu düşünülürse bulunan rezerv ülkenin 6-7 yıllık doğalgaz ihtiyacını karşılayacak büyüklükte. Uzmanlara göre kaynağın çıkarılıp işlenmesi ve tüketime hazır hale getirilmesi 8-9 yıl zaman alacak olsa da Erdoğan “2023’te hazır” açıklaması yaptı.

‘Yabancı gazdan daha ucuz olmayacak’

Müjdenin ardından merak edilenlerden biri de Tuna-1 kuyusunu da içinde bulunduran ve rezervin bulunduğu bölgenin adı olan Sakarya bölgesinin coğrafi konumu oldu. Buna göre Zonguldak Ereğli’sinin açıklarında bulunan bölge karadan yaklaşık 150 km uzakta. Çıkarılacak doğalgazın karaya getirilmesi için yapılacak yatırım tutarı da eklendiğinde çıkarılacak rezervin en az 4-5 milyar dolarlık yatırım maliyeti olduğu konuşuluyor. Ancak hükümetten konunun detaylarına ilişkin bir açıklama yapılmış değil.

2 gündür yaratılan beklenti açıklanacak müjdenin çok daha büyük olduğu yönündeydi. Beklenti karşılanmayınca piyasa, habere olumsuz tepki verdi. Erdoğan’ın “müjde”yi duyurduğu esnada 7,23 TL olan dolar kuru, dakikalar içinde 7,33 TL’ye yükseldi. Çarşamba günü yaratılan manipülasyonla PETKİM ve TÜPRAŞ gibi enerji hisseleri yüzde 10 kadar değer kazanmıştı. Müjdenin bekleneni yaratmaması üzerine hisseler çakıldı. Gün içinde yüzde 7 değer kaybettiler.

RUSYA REZERVİNİN BİNDE ALTISI

Türkiye 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulduğunu açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’a göre bu miktar Türkiye’ye lig atlatacak, Yeni Şafak GYY’si İbrahim Karagül’e göre ülkenin ekseni değişecek herkes Türkiye’ye göre konum alacak. Dünya devlerinin rezervi şu şekilde;

• Rusya: 50,3 trilyon metreküp
• İran: 33,9 trilyon metreküp
• Katar: 23,8 trilyon metreküp
• ABD: 14,3 trilyon metreküp
• Türkmenistan: 12,2 trilyon metreküp
• Suudi Arabistan: 9,4 trilyon metreküp
• BAE: 6,1 trilyon metreküp
• Nijerya: 5,8 trilyon metreküp
• Venezuela: 5,6 trilyon metreküp

DIŞ BORCUN YÜZDE 15’İ EDİYOR

Doğalgazın fiyatı taşıma maliyetleri ve satın alanların yaptığı anlaşmalara göre değişiyor. Avrupa’da bin metreküpün değeri 110-120 dolar arasında değişebilirken, Türkiye doğalgazın metreküpünü 180-190 dolar bedelle satın alıyor. Türkiye’nin satın aldığı fiyat üzerinden yani 180 dolardan hesaplanırsa 320 milyar metreküpün değeri 57,6 milyar dolar ediyor.

Peki bu tutar Türkiye için ne ifade ediyor? Tüm rezervin parasal değeri bugün ülkeye girse ne olur?

• Türkiye’nin toplam dış borcunun sadece yüzde 13,3’ü ödenebilir. (Toplam dış borç 431 milyar dolar)
• Hazinenin sadece döviz cinsinden borçlarının yüzde 48’i ödenebilir. ( Hazinenin döviz cinsinden borçlarının tutarı 119,5 milyar dolar)
• Bu para Türkiye’nin yıllık toplam gelirinin yüzde 8,8’i ediyor. Bu yıl içinde ülkeye girerse ülke bu oranda büyür, gelecek yıllarda aynı seyre devam edilir. ( Türkiye’nin GSYH tahmini 2020 için 650 milyar dolar)

ERDOĞAN ÜRETİM İÇİN ‘2023’ DERKEN, YETKİLİLER ‘7 – 10 YIL’ DEDİ’

Erdoğan’ın açıklamasının ardından, Türkiye’nin yıllık ne kadar doğalgaz tükettiği gündeme geldi. Birkaç gün önce Reuters’e konuşan yetkililer, bu rezervlerin Türkiye’nin 20 yıllık doğalgaz ihtiyacını karşılayacak büyüklükte olduğunu öne sürmüş ancak Erdoğan’ın aksine üretime 2023’te değil, 7-10 yılda başlanabileceğini söylemişti.

‘Müjde’, 10 sene sonra Türkiye’nin 6 yıllık doğalgaz ihtiyacını karşılayacak

YILLIK TÜKETİLEN BEDEL 50 MİLYAR METREKÜP

Türkiye’nin yıllık doğalgaz ihtiyacı 50 milyar metreküp dolayında. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun 2019 başında yaptığı tahminde, Türkiye’nin 52 milyar 133 milyon 229 bin 503 metreküp doğalgaz tüketileceği tahmin edilmişti. Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği ise yıl sonunda bir açıklama yaparak, Türkiye’nin 2019’daki doğal gaz tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 9 azalarak 44,9 milyar metreküpe gerilediğini bildirmişti.

Verilere göre, Türkiye 2018’de 49,3 milyar metreküp doğalgaz tüketti. 2020 yılına dair ise Türkiye’nin 46 milyar metreküp doğalgaz tüketeceği tahmin ediliyor. Türkiye’nin yıllık 50 milyar metreküp civarında doğalgaz tükettiği düşünüldüğünde, Erdoğan’ın açıkladığı doğalgaz rezervi, Türkiye’nin yaklaşık 6,5 yıllık doğalgaz tüketimine karşılık geliyor. Erdoğan’ın “İhracatçı olacağız” iddiası gerçekleşirse, bu doğalgaz rezervinin daha da kısa vadede tükeneceği anlamına geliyor.