MB rezervleri eridi! Dolar 7.15, Altın 393 lira ile rekor kırdı

Dolar/TL kuru dün 7,10’u aşmıştı. Bugün piyasaların açılmasıyla birlikte dolar 7,15’e tırmandı. Euro/TL ise 7,70’i geçti. Altının gram fiyatı 393 lira ile tüm zamanların en yüksek seviyesinde işlem görüyor. Güne yüzde 0,15’lik primle başlayan BİST 100 Endeksi, açılışın ardından gelen satışlarla eksiye döndü. ABD’de faizlerin düşmesine, sürekli para basmasına rağmen doların hızlı yükselişi sürüyor.  Ekonomist Mahfi Eğilmez, Swap hariç Merkez Bankası rezervlerinin ekside olmasına dikkat çekiyor, “Türkiye’nin CDS primi 600’ün üzerinde bulunuyor.” diyor.

‘DOLAR ALAN YAYA KALIR’ SÖZLERİ BOŞ ÇIKTI

AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Dolar alan yaya kalır’ sözleri de boş çıktı. Sadece Üç ay önce 5.96 seviyelerinde olan dolar, 7.15 seviyesine geldi. Asgari ücret 4 ay 10 gün önce açıklandığında 392 dolar ediyordu, bugün 325 dolar ediyor. Asgari ücret 4 ayda eridi.

Doların, hızlı yükselişindeki son etki de BDDK, yurt dışı finansal kuruluşlara bütün TL plasman işlemlerin limiti öz kaynakların yüzde 0,5 olarak belirlemesi oldu. Bu da yabancıların Türk lirasına ulaşmasını zorlaştıran bir karar oldu.

Yabancı yatırımcıların kaçmalarının yanında, Merkez Bankası rezervlerinin erimiş olması da doların bu hızlı yükselişindeki en büyük etkenlerden biri.

DOLAR/TL 7,15

Dün sabah saatlerinde 7,02’ye kadar çekilen dolar/TL, Merkez Bankası’nın swap limitlerini artıran düzenlemesi sonrası yükselişe geçerek 7,15 seviyelerine kadar tırmanmıştı. Euro/TL 7,70’den el değiştiriyor.

Erdoğan’ın ‘dolar arşivi’ni açtı!

Swap hariç Merkez Bankası Rezervleri Ekside

Mahfi Eğilmez ekonomi hakkında yazısında Merkez Bankası, dolar ve swap hamlelerini değerlendirdi. Türkiye’nin CDS primi 600’ün üzerinde bulunuyor diyen Mahfi Eğilmez doların yükselişinin nedenlerini sıraladı.

İşte Mahfi Eğilmez’in yazısı:

Buna göre 29 Nisan 2020 tarihi itibarıyla net rezervleri 16,2 milyar dolardır. Bu net rezerv miktarı, swap işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri de kapsadığı için bunun tam olarak net rezervi ifade etmediğini söylemek mümkündür. Bu durumda net döviz rezervini emanet dövizleri çıkararak görebilmek için bu miktardan swap karşılığı elde edilmiş döviz tutarını düşmemiz gerekiyor. Bunu da şöyle bir denklemle ifade edebiliriz: Swap Hariç Net Rezerv = Net Rezerv – Swap İşlemleri Toplamı

Swap miktarını bulabilmek için de TCMB sitesinde bulunan Ödemeler Dengesi ve İlgili İstatistikler alt bölümünde yer alan Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi tablosunda (aşağıda ek 3’de) 2 numaralı kaleme bakmamız gerekiyor. Elimizdeki son swap verisi mart sonu verisi olan 29,6 milyar dolardır. Yukarıdaki hesaplamalarımız nisan sonu verileriyle yapılmış olduğu ve henüz nisan sonu swap miktarı elimizde olmadığı için mart sonu swap miktarının değişmediğini varsayarak yukarıdaki denklemde yerine koyuyoruz:

Swap Hariç Net Rezerv = 16,2 – 29,6 = – 13,4 milyar dolar.

Buna göre TCMB’nin swap hariç net rezervi nisan ayı sonu itibarıyla 13,4 milyar dolar eksi çıkıyor. Bazı yorumcular kısa vadeli swap miktarının rezervlerden düşülmesi gerektiğini savunuyor. Bu durumda hesaptan düşülecek swap miktarını 29,6 milyar dolar olarak almak yerine 1 – 4 ay vadeli swap miktarı olan 18,9 milyar dolar olarak almak gerekiyor (aşağıda ek ‘de 2 numaralı kalemin 1 aya kadar ve 2 – 3 ay arası başlıklı tutarları toplamı.) Hesabı eğer bu şekilde yaparsak:

Swap Hariç Net Rezerv = 16,2 – 18,9 = – 2,7 milyar dolar.

Hangi esası kabul edersek edelim TCMB’nin net rezervi eksi çıkıyor.

Son dönemlerde izlenen para, kur politikasını özetleyelim: TCMB para basıyor ve bu paralarla kamu bankalarının elindeki devlet tahvillerini alıyor – kamu bankaları tahvilleri TCMB’ye verip karşılığında para alınca bu paralarla Hazineden yeni tahviller alıyor – hazine tahvil satarak elde ettiği paralarla bütçe ödemelerini yapıyor – piyasaya bu kadar fazla TL çıkınca TCMB bunun dövize yönelmesini ve enflasyonu artırmaması için dolar satıp TL’leri çekiyor.

Döviz rezervlerinde yılbaşından bugüne yaşanan 28,5 milyar dolarlık düşüşün en büyük nedeni bu döviz satışları. Buna ek olarak bankalardaki döviz tevdiat hesaplarındaki döviz miktarı da geriliyor. Son bir haftada döviz tevdiat hesaplarında 1,5 milyar dolar azalma oldu (aşağıda ek 4’deki BDDK grafiği.)

Soru: TCMB rezervlerini harcayarak kuru tutmaya çalışıyorsa ve buna ek olarak bankalardaki döviz mevduatında azalma oluyorsa USD TL kuru niçin hala yükseliyor?

İpucu: Türkiye’nin CDS primi 600’ün üzerinde bulunuyor.

‘Gün ışığını elle kapatamazsın.’ Çin Atasözü

YAZININ TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ

DÜNYA PİYASALARI

Ekonomilerin açılmasına yönelik atılan adımlar küresel piyasalarda iyimserliği desteklemeye devam ediyor. ABD borsaları dünü yüzde 1 civarı primli kapattıktan sonra bu sabah itibarıyla ABD vadelilerde hafif artıda seyrediyor. Asya borsalarının genelinde de yükselişler dikkat çekiyor. Asya’da Çin ve Güney Kore borsaları tatilden dönerken; Japonya bugün de kapalı olacak.

Küresel piyasalara paralel olarak Borsa İstanbul’da güne hafif artıda bir başlangıç yaptı. Borsa İstanbul BİST 100 Endeksi yüzde 0,15 artışla 98 bin 986 puandan açıldı. Açılışın ardından gelen satışlar sonrası endeks eksiye döndü.