Kiraları önce enflasyon sonra deprem vurdu!

Hem satılık hem de kiralık konut fiyatları son bir yılda patladı. Kahramanmaraş’ta gerçekleşen depremler sonrası bu artış daha da katlandı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM)’nin araştırmasına göre, ülke genelinde kiralık konutlardaki yıllık artış yüzde 173,5’i geçerken, depremle beraber bu oran en ikiye katlandı.

Ekonomi yönetiminin aldığı kararlarla beraber son yıllarda döviz kurları ve enflasyon frenlenmezken, kira fiyatları da doğru orantıda artışa devam etti. Kiralık konut fiyatlarında yaşanan fahiş artışlar sonrası vatandaş ev bulmakta zorlanıyor. Çoğu kiracı ve ev sahibi de mahkemelik durumda. Hükümet kira artışını yüzde 25 ile sınırlasa da bu artan fiyatları durduramadı. Kahramanmaraş’ta gerçekleşen depremler sonrası da bu artış katlanarak arttı.

YILLIK KİRA ARTIŞI YÜZDE 173,5

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) “Sahibinden” sitesindeki verilerden oluşturduğu rapora göre; ülke genelinde kiralık konutlardaki yıllık artış yüzde 173,5’i buldu.

Aleyna Tilki’den kira fiyatlarına tepki

İLLERE GÖRE KİRA ARTIŞ ORANI

BETAM’a göre, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 145,5, Ankara’da yüzde 144, İzmir’de ise yüzde 183,2 oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 108,1 TL, Ankara’da 51,3 TL, İzmir’de ise 76,5 TL olarak gerçekleşti. Enflasyondan arındırılmış (reel) kira fiyatları da hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde arttı. Kiralık konut talep göstergesi aralık ayına kıyasla yüzde 8,7 arttı. Bununla birlikte kiralık konut talebi geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 7,1 daha yüksek.

Kiralık konut piyasasında bir canlılık göstergesi olarak kullanılan kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde arttı.

Depremzedeler göç etmek zorunda oldukları illerde mağduriyet yaşamaya başladı.

SATILIK KONUT FİYATLARI REKOR KIRIYOR

Kiralar katlanırken, satılık konut fiyatları da durmadı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) göre ise 2022’de konut fiyatlarındaki artış, yüzde 167,8 oldu. TCMB konut fiyat endeksi (KFE), 2022’de ülke genelinde yüzde 167,8 yükseldi. Aralık ayı verilerine göre endeks, 2022’de reel olarak yüzde 58,7 yükseldi. Endeks, kasım ayına göre ise yüzde 5,3 arttı.

Konut fiyatları, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 3,8 artarken yıllık bazda yüzde 174,3 yükselmişti. Bölgesel bazda bakıldığında en büyük artış 2022’de endeksin yüzde 212,6 yükseldiği Antalya, Burdur, Isparta bölgesinde gerçekleşti. Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ bölgesindeki artış yüzde 183,9, Adana ve Mersin bölgesindeki artış ise yüzde 182,9 oldu. Konut fiyatlarının en az arttığı bölge ise yıllık bazda yüzde 120,3 artışla Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli bölgesinde gerçekleşti.

DEPREMZEDELERİN GÖÇ ETTİĞİ YERLERDE FAHİŞ FIRSATÇILIK

Depremi de ‘fırsat’ olarak gören bazı ev sahipleri kira fiyatlarına fahiş oranda zam yaptı. Özellikle depremzedelerin göç ettiği Antalya, Mersin, Konya, İstanbul, Ankara gibi yerlerde fiyatlar ikiye katlandı. Depreminin ardından Mersin’e yoğun bir depremzede göçü yaşanırken, kentte barınma en önemli sorun olarak ilk sıraya yerleşti. Emlakçılar Odası Başkanı Sinan Canpolat da duruma tepki göstererek “Mersin’de ev kiraları 2-3 kat arttı” dedi.

“EL VİCDAN”

Antalya Emlakçılar, Oto Galericileri ve İş Takipçileri Odası Başkanı İsmail Çağlar, “El vicdan diyorum! 5 liralık yere 15 lira demek! Akşam yatıyorsun, sabaha fiyat değişmiş” ifadelerini kullandı. Çağlar, “Antalya’da kiraların bu kadar yüksek olmasının en önemli nedenlerinden bir tanesi yabancı emlakçılardır. Bu fiyat artışının önüne geçilmesini istedik. 6 bin üyem vergisini verirken bu adamlar vergisi olmadan iş yapıyor” sözlerine yer verdi.

Fahiş artışların yaşandığı Antalya yabancı konut satışının en çok yapıldığı il olarak ön plana çıkıyor.

YABANCIYA KISITLAMA İLE İLGİLİ HÜKÜMETTEN ADIM YOK

Türkiye’de yabancıların konut satışında payları hıza yükseliyor. 2021’de yabancı uyruklu kişiler 68 bin 168 konut satın alırken bu rakam 2022’de 75 bin 185’e yükseldi. Konut fiyatlarındaki artışın bir nedeni de yabancılara konut satışı olarak gösterilirken muhalefet partileri bunun önüne geçilmesi için hükümete çağrıda bulunuyor. Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve 10 ilde büyük can ve mal kaybına neden olan iki depremin ardından yabancılara konut satışı bir kez daha gündeme getirdi.

“YABANCIYA KONUT SATIŞINI 5 YILLIĞINA ENGELLEYECEĞİZ”

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yabancılara konut alımında verilen KDV istisnasına değinerek “Vatandaşlarımıza sıfır konut teslimlerinde; 150 metrekareye kadar yüzde 8, bu metrekareyi aşan kısma ise yüzde 18 KDV uygulanıyor. Yabancılar ise parayı döviz olarak yurda getirmeleri şartıyla KDV’den istisna tutuluyor. Yabancılar bu avantajla yüksek alım yapıyor ve konut fiyatlarını yukarıya çekiyor. Depremler ve milyonlarca evsiz ülkesinde, vatandaşına hakaret eden sistem kurdular. Biz gelince yabancıya konut satışını 5 yıllığına engelleyeceğiz ve fiyatlar düşmeden yasak kalkmayacak” dedi.

Birçok depremzede mağdur olurken hükümetten yabancıya satış ve kiralamaya dair herhangi bir açıklama yapılmadı. Özellikle yabancı kiralamanın ve satışın en yüksek olduğu Antalya’da kiralar cep yakıyor.