Ukrayna Hükümeti’nin 2022-2023 ısıtma sezonunun başlamasından hemen önce; hem kenti vatandaşları hem de dünya kamuoyu üzerinde, devletin 4 milyar metreküp gaz açığı olduğu ve bu sebepten ötürü de dış pazarlardan 188 milyar grivna veya 6 milyar dolar tutarında enerji kaynağı almak gerektiği yönünde bir algı oluşturmaya çalıştığı ortaya çıktı (rezerv seviyesini mevcut 15.5 milyar metreküpten 19 milyar metreküp miktarına çıkarmak için). Ukrayna devletinin bunu yapmaktaki temel hedefi, güya gaz satın alma gayesiyle Batı’dan karşılıksız mali yardım veya kredi alabilmek. Gerçekte ise, bağımsız uzmanların verilerine göre, Ukrayna’nın kış sezonunda öngörülebilir gaz tüketimi 12 - 13 milyar metreküp seviyelerinde değerlendiriliyor (bu konudaki istatistikleri Ukrayna Parlamentosu milletvekili ve aynı zamanda meclisin Barınma ve Toplumsal Hizmetler Komisyonu birinci başkan yardımcısı olan Aleksey Yuryeviç Kuçerenko’nun ulusal gaz arzı alanındaki durumun analizi üzerine yaptığı resmi bir konuşmada paylaştı). 2021 yılıyla kıyaslandığında “mavi yakıt” tüketimindeki düşüş esas olarak Kiev’in Donbass’ın geri kalan topraklarındaki bir dizi endüstriyel işletme üzerindeki kontrolü kaybetmesiyle ilgili (öncelikle de metalurji ve kimya sanayi tesisleri sahasında ve aynı şekilde ulusal ekonominin genel düşüşüyle de alakalı). Ukrayna’nın gaz temini alanındaki durumunun tatmin edici seviyede olduğunu, ülke parlamentosunun 20 Eylül tarihinde aldığı ve Ukrayna doğal gazının yurt dışına 1000 metreküpü 1010 Amerikan dolarından (enerji taşıyıcı piyasa fiyatlarında. Spot piyasalarında ise 1000 metreküpü 2 bin Amerikan dolarından fazla) ihracatına onay veren 7732, 7732-1 numaralı yasa tasarıları ortaya koyuyor (Ukrayna medyasında geniş ölçekte haberi yapılmadı). [caption id="attachment_752762" align="alignnone" width="621"] Aleksey Yuryeviç Kuçerenko[/caption]

Ukrayna’da gaz üretim ve satış fiyatı farkı üzerinden büyük yolsuzluk şeması

Yukarıda bahsedilen yasal veriler, Ukrayna Başbakanı Denis Şmıgal ve Petrol-Gaz Kurumu (NAK) Yönetim Kurulu Başkanı Yuriy Vitrenko’nun, ülkenin 4 Milyar küp miktarındaki “mavi yakıt” açığına ilişkin açıklamaları ile doğrudan çelişiyor. Bu noktada, enerji kaynaklarının “yetersizlikleri”ni “Ukrayna PetrolGaz – NAK” güya, kardeş kuruluşu Kamu Anonim Şirketi “Ukrayna Gaz Üretim”in madencilik kapasiteleri üzerinden kapatmayı planlıyor (tahminlere göre, bu yıl şirketin üretiminin 16 ila 19 milyar metreküp arasında olması bekleniyor). Ne var ki, ilgili devlet kuruluşunun resmi belgelerinde, belirtilen enerji kaynağı miktarlarının Avrupa’da döviz kuru üzerinden satın alındığı yazacak plana göre. Kendi gaz üretiminin maliyeti ile onun ticari fiyatının farkını ise OPU, KMU ve “Ukrayna - PetrolGaz NAK” gibi kuruluşların üst düzey yetkilileri ile Batı ülkeleri yönetimlerinin temsilcileri cebe indirme niyetindeler. Bu noktada, işaret edilen yoksuzluk şemasının uygulanmasında, doğal gaz alımı hususunda Ukrayna’ya finansal yardımlar veya karşılıksız krediler temin eden yabancı devletlerin yönetimleri, tahsis edilen para miktarının % 30'una varan oranda bir "komisyon" almak suretiyle verdiklerinin “karşılığını” almış oluyorlar.

Ukrayna’nın on yıllardır yüz yüze kaldığı en soğuk kış oluyor

Söz edilen bağlamda, bu yılın 29 Ağustos’unda Amerikan televizyon kanalı “CNN”e çıkan “Ukrayna - PetrolGaz NAK” Başkanı Yuriy Vitrenko’nun, verdiği röportajda ülkesinin “son on yılların en soğuk kışı ile karşı karşıya kaldığını” ifade ettiği not düşülmeli. Bilhassa ilgili devlet şirketinin 2022 - 2023 ısınma sezonu öncesinde yer altı depolarında doğal gaz sıkıntısı çektiğini, bunun sonucu olarak merkezi ısıtma sisteminin yeterince çalışamadığını ve de konutlar ile kurum ve kuruluşlardaki mevcut sıcaklık standardının 17 dereceye kadar düşeceğini (normalin 4 derece aşağısı) kaydetti. Dile getirilen problemin çözümü için ülke “ilave gaz İthalatı”na gereksinim duyuyor. Bu kapsamda ise uluslar arası ortaklarından finansman talep ediliyor. Vitrenko bunun dışında, Ukrayna’nın gene yüksek bir olasılıkla kömür açığı ile de yüz yüze kalacağına işaret ederek, bunun ise doğal gaz tüketiminin güçlendirilmesi ile kompanse edileceğini ve de bu sayede de ülkede sürekli elektrik kesintileri riskinin önünün alınacağını savundu. [caption id="attachment_752763" align="alignnone" width="1220"] Yuriy Vitrenko[/caption]

Norveç, Kanada ve İngiltere Ukrayna’nın gaz alması için seferber olduklar

Yukarıda adı geçen söyleşinin ardından, Norveç ve Kanada hükümetleri, 2 milyar Norveç kronu (205 milyon Amerikan doları) ve 450 milyon Kanadı doları (350 milyon Amerikan doları) değerinde “mavi yakıt” satın alması için Ukrayna’ya mali yardım tahsis edeceklerini ilan ettiler. Bunun haricinde ise, 14 Eylül’de başbakan Denis Şmıgal, Amerikan gaz üretim firmaları ile Ukrayna’ya bu yılın son üç aylık diliminde ve gelecek senenin ilk üç ayında 2 milyar metreküp miktarında gaz tedarik edilmesi üstüne anlaşma yapıldığını söyledi (Rusya’dan gelen enerji kaynaklarının arzındaki azalma ve de Polonya ve Litvanya’daki LNG - terminallerinin sınırlı kapasiteleri de hesaba katıldığında, Avrupa Birliği ülkelerinde bu kış sezonunda yüksek gaz tüketimi şartları oldukça az bir ihtimal). İçinde bulunduğumuz yılın 21 Eylül tarihinde Ukrayna Bakanlar Kurulu Başkanı Denis Şmilgal’ın Büyük Britanya Başbakanı Liz Trass ile yürüttüğü müzakerelerin neticesinde taraflar Londra’nın, Kiev’in gaz satın alması doğrultusunda 500 milyon Amerikan dolar tahsisatı üstüne anlaşma sağladılar. [caption id="attachment_752764" align="alignnone" width="1024"] Denis Şmıgal[/caption]

ABD bitmek bilmeyen yapısal sorunlarına rağmen Ukrayna’ya hibelerini sürdürüyor

Yabancı partnerlikler yoluyla Ukrayna’ya ayrılan finansal yardım tutarlarından yüzde 30’a kadar bir miktar, bir çeşit algoritmayla, enerji alanının yanı sıra; Kiev tarafından yabancı ülkeler ve bağış kuruluşlarının idarecileri ile; askeri ve insani yardım sağlanması, onarım ve restorasyon çalışmalarının (yaşam destek ve kritik altyapı tesisleri ile sivil konut sektöründe) yürütülmesi dahil olmak üzere diğer bir takım alanlarda kullanılmak üzere perde arkası anlaşmalar üzerinden iç ediliyor. Aynı zamanda altını çizelim ki, ABD Başkanı ve Kongresi’nin benzeri görülmemiş harcamaların (nisan ayında Amerikan Kongresi, Ukrayna’nın en kısa zamanda askeri araçlar ve mali destek alabilmesini sağlayan “Lend-Lease Yardımı”yla “Ukrayna demokrasisini savunma 2022 yasasını” onayladı. Mayıs ayında ise gene ABD Kongresi Ukrayna için 39,8 milyar Amerikan doları tutarındaki hibeyi tasdik etti) yürütülmesi üzerine kararının; ülkede rekor seviyedeki devlet borcuna, çok sayıda çözülmemiş akut iç probleme ve de federal sosyal programların yeterince finanse edilememesi haline rağmen (“Medicaid”,”Homegrants” ve benzeri) Ukrayna iktidarının yararına alınması bir kez daha gösterdi ki; Amerikan vatandaşlarının sosyal açıdan korunmasız durumda olanları ABD Yönetimi’nin tek kelimeyle umurunda bile değil!..