Kazakistan’daki protestolar Rusya ve ABD için ne anlama geliyor?

Yayın tarihi: 6 Ocak 2022 Perşembe 12:23 pm - Güncelleme: 6 Ocak 2022 Perşembe 12:55 pm

Kazakistan’daki olaylar sadece bir zam protestosu değil. 1991’den beri süre gelen otokratik sisteme ve gelir adaletsizliğinin had safhalara çıkmasına bir tepki. Öte yandan Kriz, Rusya ve ABD’nin bölgedeki siyasi programları için önemli.

New York Times’ta yer alan analize göre; LPG zamlarıyla başlayan protestolar otokratik sistemle yönetilen Kazakistan’daki en büyük krize neden oldu. Rusya ve ABD’nin nufus için rekabet ettiği ülkedeki derin çatlak Başkan Kassym-Jomart Tokayev’in sert müdahaleleriyle daha da büyüdü

Kazakistan’da olaylar LPG zammı için başlasa da uzun zamandır devam eden boğucu otoriter hükümet sistemi ve ekonomik zenginliğin sadece küçük bir siyasi çevrede olması halkın öfkesini yükselttiği nokta oldu.

Şiddet artıyor! Kazakistan sokakları savaş alanına döndü! Rus askerler yola çıktı

PEKİ PROTESTOLAR NEYE YOL AÇTI

Ülkede yaygın olarak kullanılan LPG’ye gelen yüzde 50’lik zammın hemen hemen her kaleme yansıyacak olması, sosyal ve ekonomik eşitsizliklere duyulan öfkeyi artırdı. Bir çok insan daha az kazansa da Kazakistan’da ortalama maaş ayda 570 dolar civarında. Kazak halkı ekonomik eşitsizliğinin kaynağı olarak da demokrasi eksikliği olarak görüyor.

PROTESTOCULAR NE İSTİYOR?

Kazakistan’da protestolara katılan halk LPG fiyatlarındaki zammın kaldırılmasının yanında demokratik bir sistem istiyor. Şu anda yürürlükte olan mevcut cumhurbaşkanının atanması yerine, hem cumhurbaşkanının hem de bölgesel liderlerin doğrudan halk tarafından seçilmesini istiyor.  Kısacası, 1991’de Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmasından bu yana ülkeyi ciddi bir muhalefet olmaksızın yöneten siyasi güçlerin devrilmesini talep ediyorlar.

KAZAKİSTAN’DAKİ KRİZ DÜNYA İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Rusya ve Çin arasında sıkışmış olan Kazakistan, yalnızca 19 milyonluk bir nüfusa sahip olmasına rağmen, tüm Batı Avrupa’dan daha büyük, dünyanın en büyük kara ülkesidir.  1991’den beri otokratik sistemde ülkeyi yönetenler Rusya ile aynı çizgide dış siyaset sürdürüyor.  Kremlin için olaylar, komşu bir ülkedeki otokratik güce başka bir olası meydan okumayı temsil ediyor.

Bu, 2014’te Ukrayna’da ve 2020’de Beyaz Rusya’da düzenlenen demokrasi yanlısı protestoların ardından, Kremlin ile uyumlu otoriter bir ülkeye karşı üçüncü ayaklanma. ve Ukrayna ve Beyaz Rusya gibi ülkelerde jeopolitik güç.

PROTESTOLAR SIÇRAYABİLİR

Eski Sovyetler Birliği ülkeleri de Kazakistan’daki protestoları yakından izliyor ve Kazakistan’daki olaylar başka yerlerdeki muhalefet güçlerini harekete geçirmeye yardımcı olabilir.

ABD İÇİN DE ÖNEMLİ

Exxon Mobil ve Chevron’un bu ay protestoların başladığı bölge olan batı Kazakistan’a on milyarlarca dolar yatırım yapmasıyla birlikte, Amerika’nın enerji endişeleri için önemli bir ülke haline geldi.