Türkiye'de yaşanan derin kriz, yurttaşın belini bükerken, geleceğe dair umutlarını da azaltmaya devam ediyor. Öyle ki İstanbul'da asgari ücretle çalışan bir kişinin ev alması imkansız hale gelirken, kira ödemesi bile artık hayal oldu.
SON 4 YILDA YÜZDE 850'YE YAKIN ARTIŞ YAŞANDI
Ekonomim'den Şeyda Uyanık'ın haberinde yer alan sahibinden.com Emlak Endeksi verilerine göre, ev fiyatları son 4 yılda yüzde 848,72 oranında zamlandı.
Kentte kiralardaki artış ise 2 yıl yüzde 25 artış sınırı olmasına karşın yüzde 1.101,30 oranında artış gösterdi. 2020 Ekim’de İstanbul’da ortalama kira 2 bin 308 TL olurken, Ekim 2024’te 27 bin 733 TL oldu.
Aynı dönemde TÜİK verilerine göre, Türkiye’de ortalama kira (Kiracı tarafından ödenen gerçek kira) artışı yüzde 565,10 oranında oldu.
Asgari ücret de enflasyonla birlikte zam alırken, aynı dönemde yüzde 631 oranında arttı.
MAKAS AÇILDI
İstanbul’da 1 metrekare ev fiyatı Ekim 2020’de 4 bin 482 TL olurken, Ekim 2024’te 42 bin 528 TL oldu. Asgari ücret ile fark açıldı.
İstanbul’da ortalama bir evin kirası Ekim 2020’de 2 bin 308 TL olurken, Ekim 2024’te 27 bin 733 TL oldu. 4 yıl önce 2 bin 234,71 TL olan asgari ücretle bir evin kirası ödenebiliyor ya da asgari ücretin İstanbul’un ortalama kirasına oranı 0,99 oluyordu. Aralık 2022’de bu oran 2,20’ye çıkarken, Ekim 2024’te 1,63 seviyesinde bulunuyor ki asgari ücretli kira ödeyemiyor.
PEŞİNAT BİRİKTİRMEK BİLE 50 AY SÜRÜYOR
Konut kredisi oranlarındaki değişimle birlikte hem ev fiyatları hem de asgari ücret değişimi sürse de oran burada da bozuldu. Ortalama 100 metrekare bir ev almak için asgari ücretlinin çalışması gereken süre Ekim 2020’de 193 ay olurken, Aralık 2022’de zirveyi görerek 424 ay, sonrasında da Ekim 2024’te 250 ay oldu.
Yüzde 20 peşinat ile ev almak istese 100 metrekare bir evin peşinatı biriktirmek Ekim 2020’de 38,6 ay sürerken, Ekim 2024’te 50 ay sürüyor. Konut kredisi oranlarına göre, ekonomim.com’um TCMB EVDS verilerinden derlediği aylık ortalama verilere göre, aylık kredi taksitleri Ekim 2020’de yıllık yüzde 15,07 olan faiz oranlarına göre yaklaşık 1,82 oranında olurken, Ekim 2024’te yüzde 41,52 olan faizlerle 6,49 asgari ücret ediyor.
Hayal olan ev almak, piyasa verilerine göre İstanbul’da kira ödemeyi bile zorlaştırıyor.