Haksız fiyat artışı değil, enflasyon

Yayın tarihi: 30 Ocak 2019 Çarşamba 4:50 am - Güncelleme: 30 Ocak 2019 Çarşamba 4:50 am

Enflasyonun sorumluluğunu üstlenmeyen AKP, sorumlu arıyor. Erdoğan’ın marketleri hedef almasının ardından marketlerde patlıcan ve biber satışı durdu. İktisatçılar, çiftçiler ve esnaf şaşkın.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın marketlere gözdağı vermesinin ardından marketlerde patlıcan ve sivri biber gibi ürünlerin raftan kaldırılma kararı alındı. İstanbul Meyve Sebze Esnaf Odası Genel Başkanı Sinan Çınar, sebze ve meyve ürünlerine yönelik getirilen kısıtlamayı doğruladı.

Birgün’den Ozan Gündoğdu’nun haberine göre, Çınar, kısıtlamanın yalnızca patlıcan, dolmalık ve sivri biber olmak üzere üçt üründe yapılacağını aktardı. Çınar yaptığı açıklamada, “Yerli üretim olarak nitelendirdiğimiz ürünlerin tohumlarını ithal etmemiz sebebiyle fiyat artışının önüne geçilemiyor. Domates, patlıcan, dolmalık ve sivri biberin marketlerden çekme talebimiz havalar ısınına kadar… Bu ürünler dışında herhangi bir ürün kaldırılmayacak. Perşembe günü yapılacak olan toplantıda isteğimiz ihracata kota getirilmesi” dedi.Erdoğan geçtiğimiz hafta “Faiz, enflasyon düşerken marketlerde hala sebze ve meyve fiyatları düşmedi. Bu marketlerde, benim halkımı sömürme mücadelesini devam ettirenler varsa bunun hesabı da sorma görevi bizimdir ve sorarız…” demişti.

HAKSIZ FİYAT ARTIŞI

Tarımda yıllardır uygulanan kısa vadeli ve günü kurtarmayı amaçlayan politikalar çıkmaza girdi. AKP, gıda enflasyonu konusunda sorumluluk almazken suçu meyve ve sebzeleri satanlara yıkmaya çalışıyor. Öyle ki son günlerde Ticaret Bakanlığı’nın geliştirdiği bir uygulama iktisatçılarda şaşkınlık yarattı. Bakanlığın uygulamasının adı Haksız Fiyat Artışı (HFA) mobil uygulaması. Buna göre uygulamayı telefonlarına indiren yurttaşlar haksız fiyat artışı olduğunu düşündükleri ürünlerin etiket fotoğrafını çekip uygulamaya yüklüyor. Fotoğrafı gören Ticaret Bakanlığı yetkilileri ise söz konusu ürünü satanlar hakkında inceleme başlatıyor. Ancak haksız fiyat artışının neye göre tespit edildiği ise merak konusu oldu. Haksız fiyat artışlarını tespit etmeye yönelik faaliyetlerini sürdüren HFA Mobil uygulaması 56 bin kullanıcı tarafından cihazlara indirilirken, tüketicilerden bugüne kadar 7 bin 348 başvuru geldi. Başvuruların yaklaşık yüzde 55’ini gıda ürünlerindeki fiyat artışlarına ilişkin bildirimler oluştururken, bu ürünleri yüzde 10 ile temizlik, yüzde 9 ile bebek ürünleri takip etti. Uygulamanın piyasa koşulları içindeki tuhaflığını ve marketlerde satışı durdurulan ürünlerin akıbetini iktisatçı Ali Rıza Güngen ile konuştuk.

SORUMLULUK ALMAK İSTEMİYORLAR

İktisatçı Güngen, marketlerde patlıcan ve biber satışının durdurulmasında temel nedenin marketlerin hedefe konması olduğunu ifade etti. Güngen “marketler hedefe konduğunda orada bir geri çekilme ve böylece tekrar pazarlık masasına oturma durumu ortaya çıkıyor. Patlıcanın fiyatı 12-13 liraya çıkmışken bunun sorumlusu olarak görünmektense satmıyorum kardeşim o halde demek market için de daha makul çözüm oluyor. Verilecek rasyonel tepki bu koşullar altında bu rejim altında başka bir şey değil maalesef” dedi.
Ayrıca “Yapıyı değiştirmeden sadece tüketiciye gelen kısımda bir baskı yaratarak sorun ancak çok kısa süreyle çözülebilir “diyen Güngen, geçtiğimiz aylarda da denetim uygulamalarının bir işe yaramadığını kaydetti. Güngen’i doğrulayan bir açıklamada Antalya Yaş Meyve ve Sebze Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akcan’dan geldi. Akcan “Patlıcan ve biberin kilosu halde bile 9-10 TL’ye ulaştı. Bu şartlarda markette 20 TL’ye satılması lazım. Kimse böyle bir risk almak istemiyor” dedi.

SORUN ÜRETİCİNİN ÜRETMEMESİ

Gıda mallarında fiyat artışları gözlendikçe hükümetin gümrük kotalarını ve vergilerini düşürerek yurtiçine ithal ürün getirmesinin temel sorun olduğunu vurgulayan Güngen “ maliyetini kurtaramayan üretici üretmekten vazgeçiyor, böylece ithalatı kolaylaştırılan ürünler bir sonraki dönemde bulunamıyor” dedi. Sürecin bu şekilde bir kısır döngüye evrildiğini söyleyen Güngen gıdada dışa bağımlığın derinleştiğini vurguladı.

SADECE OCAK AYINDA YÜZDE 85 ARTIŞ

Birleşik Kamu-İş, hazırladığı “Halkın Enflasyonu araştırması Ocak 2019” raporunu yayımladı. Raporda, gıda fiyatlarında patlama yaşandığı belirtildi.Rapora göre, Ocak ayında bir önceki aya göre gıda fiyatlarında yüzde 14.75 oranında artış yaşandı. Gıda harcamalarındaki yıllık artışın ise yüzde 55.3’e ulaştığı kaydedildi. Raporda ayrıca, “Gıda harcamalarında Ocak ayında yaşanan yükselişte sebze fiyatlarında yaşanan yüzde 84,3 ve meyve fiyatlarında gözlenen yüzde 25,3 gibi yüksek oranlı artışlar belirleyici oldu” tespiti yapıldı. Öte yandan Birleşik Kamu- İş’in raporuna göre sebzelerde yıllık fiyat artışı yüzde 230,7 olarak gerçekleşti.