Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (GSS) kanununda değişiklik içeren kanun teklifi Meclis Başkanlığı'na sunuldu.
Genel Sağlık Sigortası'na (GSS) ilişkin düzenlemeleri de içeren kanun teklifine göre, 1 Ocak 2015 öncesine ait ödenmemiş GSS primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer'i alacaklarının tahsilinden vazgeçilecek.
Bu düzenleme ile yaklaşık 2 milyar liralık prim borcunun silineceği öngörülüyor.
TBMM Başkanlığına sunulan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile söz konusu mevzuatta değişikliğe gidiliyor. Buna göre, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalıların, 2008 yılı Ekim ayı öncesi döneme ilişkin aylık hesaplamalarında mevcut uygulama devam edecek.
Astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar, polis nasbedilmek üzere polis meslek eğitim merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda subay ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylara yetim aylığı bağlanabilecek ve bunların yetim aylıkları kesilmeyecek. Kanun kapsamda aylık alan ya da hükmün yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylığa hak kazanacak erkek çocuklara ikinci lisans ve yüksek lisans kayıtlarında aylık ödenecek.
Sigortalılığı 31 Aralık 2008 (dahil) tarihinden önce başlayan, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalılardan çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ila yüzde 49 olanlar 18 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 100 gün prim ödemeleri, yüzde 50 ila yüzde 59 olanlar ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 700 gün prim ödemeleri şartıyla yaşlılık aylığından yararlanacak.
2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı olan engelliler için vergi indirim belgesi esas alınarak yürütülen emeklilik işlemlerinin, Kanun kapsamında çalışma gücü kaybına göre belirlenmesi ve tüm uygulamanın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülmesi amaçlanıyor. Yürürlük tarihinden önce engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara mevcut aylıklarının ödenmesine devam edilecek; bunlardan kontrol muayenesine tabi tutulanların yeni sağlık kurulu raporlarına göre çalışma gücü kayıp oranları, Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu yerine SGK sağlık kurullarınca aylık bağlanmasına esas rapor tarihindeki yürürlükte olan tıbbi mevzuat da dikkate alınarak değerlendirilecek.
ZİRAAT ODALARININ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Teklifle, tarımsal faaliyette bulunan sigortalıların sigortalılık hizmetlerinin başlangıç ve sonlandırılması işlemlerinde ziraat odalarının geçmiş dönemlerde üye kayıtlarını fiziki ortamda tutmaları ve bu üye kayıt bildirimlerinin il/ilçe ziraat odalarınca kağıt ortamında yapılması sebebiyle bildirim yükümlülüklerine ilişkin takip ve kontrollerde yaşanan zorlukların ortadan kaldırılması amaçlanıyor.
Buna göre, tarımsal faaliyetlerinin başlaması ve sonlanmasına ilişkin olarak ilgili meslek kuruluşlarınca ilgili maddenin yürürlük tarihinden önceki sürelere ait bildirim yükümlülüklerinin, bu hükmün yürürlük tarihinden önce kanuni süresi dışında yerine getirilmiş olması veya hükmün yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yerine getirilmesi durumunda idari para cezası uygulanmayacak. Bu yükümlülükler için hükmün yürürlük tarihinden önce uygulanan idari para cezaları, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edilecek ancak tahsil edilmiş tutarlar ret ve iade veya mahsup edilmeyecek.
GSS prim borçlarını ödeyemeyen sigortalılara yönelik kamuya olan borç yüklerini hafifletmek ve sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla düzenlemeye gidiliyor. Hükme göre, 1 Ocak 2015 öncesine ait olup ödenmemiş GSS primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer'i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Hükmün yayımlandığı tarihe kadar söz konusu süreler için ödenmiş olan primler iade ve mahsup edilmeyecek.
Teklife göre, 2024 yılında götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesi yapılmış kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının, SGK'ye 31 Aralık 2024'e kadar bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki fark terkin edilecek. Terkin edilen tutar, Bakanlık bütçesine bu amaçla tahsis edilecek ödenekten karşılanacak.
İmalat sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerine, aylık muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi, primlerin yasal süresinde ödenmesi, Türkiye genelinde SGK'ye prim borcunun bulunmaması, borcu varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ile düzenli ödenmesi, kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması gibi şartlarla, Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası priminden 5 puanlık indirim sağlanacak. Bu uygulama, 31 Aralık 2026'ya kadar devam edecek. Cumhurbaşkanı, bu hükmün uygulanma süresini 31 Aralık 2027'ye kadar uzatmaya yetkili olacak.
ÇASMER'LERE YÖNELİK DÜZENLEMELER
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda yapılan değişiklikle, eğitim kurumu tanımı genişletilecek. Bu alanda yetkilendirilecek diğer kurum ve kuruluşların yetkilendirilme ve denetim süreçlerinin de düzenlemede yer alması amaçlanıyor.
Kanun kapsamında yer alan ancak tanımlanmayan diğer sağlık personeli ile kamu adına iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen Çalışan Sağlığı Merkezleri (ÇASMER) ve ekipmanların güvenli kullanımını sağlamak üzere bakım veya muayene, test ve kontrol yapmak üzere yetkilendirilen ekipman muayene kuruluşları da tanımlanıyor.
ÇASMER'lerin açık bir şekilde ifade edilmesiyle bu merkezlerin, iş sağlığı ve güvenliği örgütlenmesindeki konumu ve işlevini açık bir şekilde ortaya koyacak yasal düzenlemeye gidiliyor. Böylece özel hukuk tüzel kişisi olan ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin piyasaya girmediği yerlere profesyonel hizmetin kamu eliyle ulaştırılabilmesi hedefleniyor.
Mevcut hükmün yanı sıra 10'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri, bağlı bulundukları kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşundan hizmet alarak da iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirebilecek.
Teklife göre, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde bu durum, iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı veya ortak sağlık ve güvenlik birimi yönetimi tarafından Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine yoksa çalışan temsilcisine bildirilecek. Bildirim yapmadığı tespit edilen ortak sağlık ve güvenlik biriminin yetki belgesi 6 ay, tekrarında ise bir yıl süreyle askıya alınacak.
Kanun kapsamında sağlık raporları, 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli iş yerleri için aile hekimleri ve kamu sağlık hizmeti sunucularının yanı sıra ÇASMER'lerden de alınabilecek.
