Uzay turizminden, domuz böbreği nakline... 2021 yılında bilimsel gelişmeler baş döndürdü
Bilim tarihinde bir ilk yaşanarak bir insana domuz böbreği takıldı ve organın 54 saatlik izleme sırasında normal şekilde çalıştığı gözlemlendi. Domuzun böbreği genetik olarak insanın reddetmeyeceği şekilde değiştirilerek beyin ölümü gerçekleşmiş bir insanın damarlarına bağlandı. Nakledilen böbrek iki gün boyunca atık filtrelemeyi ve idrar üretmeyi başardı.
16 Eylül’de içerisinde dört uzay turisti bulunan astronotsuz uzay aracı yolculuğa çıktı. Dünya çevresinde üç gün süren gezi, uzay turizminin öncüsü olarak görüldü. Tesla'nın sahibi Elon Musk'ın kurucusu olduğu ABD'li uzay şirketi SpaceX'e ait bir Falcon 9 tipi roket, Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi'nden yerel saatle 20.00'de uzay yolculuğuna başladı. ABD'li milyarder Jared Isaacman ve beraberindeki üç kişinin yer aldığı "Inspiration4" adlı gezi, 18 Eylül günü uzay yolculuğunu tamamlayarak gezegene döndü.
Yerli Kovid-19 aşısının adı "TURKOVAC" oldu. AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, yerli aşının üçüncü fazının ilk doz uygulamasına video konferans ile katılarak aşının adının "TURKOVAC" olduğunu açıkladı.
Çinli Sinovac firması tarafından üretilen CoronaVac aşısına Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından "Acil Kullanım Onayı" verildi. Aşının ilk dozu Ankara Şehir Hastanesi'nde uygulanmaya başlandı. Aşı ilk olarak Sağlık Bakanı Koca ile Koronavirüs ve Toplum Bilim Kurulu üyelerine uygulandı.
NASA'nın keşif aracı Mars'a başarıyla indi. Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Perseverance adlı keşif aracı 7 ay süren 480 milyon kilometrelik yolculuğun ardından Mars'a indi. NASA'nın sosyal medya hesabından canlı yayınladığı tarihi inişte saatte 21 bin kilometre hızla kızıl gezegene yaklaşan araç, dev bir paraşüt sayesinde yavaşlatıldı.
Google’ın DeepMind şirketinin elinde bulunan AlphaFold isimli bir yapay zeka programı, insanda ve diğer organizmalarda (Ör: mısır, fare, sıtma paraziti) bulunan 350 bin farklı proteinin yapısını tahmin edebiliyor hale geldi. İnsanı oluşturan toplam 20 bin protein bulunmakta ancak bugüne kadar bunların üçte birinin şekli keşfedilmişti. Bir proteinin şekli onun işlevini ve mekanizmasını belirliyor. Bu bilgi her türlü tıp alanı ve başta hastalıklara çare olacak ilaçlar üretebilmek için en önemli anahtar.
Bilim insanları çok acayip bir deneye imza atarak deney kabına koydukları canlı insan beyni hücrelerine Pong oyunu oynatmayı başardı. Hücreler mikro elektrot dizisinin üzerine yerleştirildi ve topun nerede olduğunu göstermek için dizinin sağına veya soluna sinyal gönderildi. Bu durumda hücreler palet gibi hareket etmeye başladı. Daha sonra bilgisayar top yollamaya başladığında hücreler kendilerinin palet olduğunu sanarak topa yönelmeye başladı.
Süngerlerin kanser tedavisinde kullanılması için çalışmalar başlatıldı. Binlerce yıl yaşayabilen, sürekli büyümeye devam eden ve bağışıklık sistemi olmayan süngerler kanser tedavi araştırmaları için ümit olmaya devam ediyor. Arizona Üniversitesinde yapılan çalışmada süngerlerin aşırı radyasyona da dayanıklı oldukları görüldü. Radyasyon onlara zarar verip kanser ürettiğinde ise süngerler yarım yıldan az bir sürede kendilerini iyileştiriyordu.
3D printer’da organ basma aşamasına geçen bilim insanları bir kademe daha ileri adım attı. İlk kez besinlerin ve artıkların taşınabileceği damar sistemli bir karaciğer dokusu elde edildi. Bu karaciğer dokusu en yakın zamanda ISS’e yollanacak. Ve radyasyondan koruyacak atmosfer olmadığında insanların organlarına nasıl bir zarar geldiği araştırılabilecek. Bunun sonucunda uzayda insanlara nakletmeye uygun organ basma çalışmaları yapılacak.
DNA'nın temel kodlarının değiştirme yolları aranıyor. Harvard Üniversitesi araştırmacıları, genetik teknoloji ile ölmekte olan farelerin ömrünü uzattı. Yapılan çalışmada farelere çocuklarda erken yaşlanmaya neden olan progeria verildi. Progerialı çocukların on dört yaşına kadar yaşadığı biliniyor. Çalışma sonucunda 215 gün yaşamasını bekledikleri kemirgenler, ortalama 510 gün yaşadı.
M87* adlı kara delik görüntülendikten sonra bilim insanları çalışmalarını bir sonraki aşamaya geçirdi. Daha önce de görüntülenen ilk kara delik olan M87* adlı karadelik, bu defa da etrafındaki elektromanyetik dalga yapısı ortaya çıkarılan bu türdeki ilk yapı oldu. Bu çalışmaların sonucunda da M87* kara deliğinin etrafında yer alan manyetik alan, ışığın bükülmesi sayesinde ortaya çıkarıldı. Event Horizon Teleskobu'ndan gelen verileri işleyen bilim insanları, manyetik alan keşfini gerçekleştirdi.
Türkiye'nin uzaydaki 8'inci aktif uydusu Türksat 5B uzaya fırlatıldı. Uydu projesinin uzaya fırlatılmasında Space X firmasının Falcon 9 roketi tercih edildi.