'Süper varyant' Omicron hakkında ne biliniyor, aşılar etkili mi?

Koronavirüs pandemisi ikinci yılını doldurmaya yaklaşırken, cuma günü Dünya Sağlık Örgütü'nün ilan ettiği yeni varyant tüm dünyada endişe yarattı. İlk olarak 'B.1.1.529' ismiyle tanımlanan yeni varyant, DSÖ tarafından hastalığı geçiren kişilere yeniden bulaşma potansiyeli nedeniyle 'endişe verici varyant' kategorisine alındı.

Dünya Sağlık Örgütü, yeni varyantın ismini 'Omikron' olarak açıkladı. Bilindiği üzere, yeni varyantlara sırasıyla Yunan alfabesindeki harflerin isimleri veriliyor.

Omikron varyantı Salı günü tespit edildi ve geçirdiği yüksek sayıda mutasyon nedeniyle bağışıklıktan kaçabileceği bildirildi. Yeni varyantın Güney Afrika'da son 2 haftada hızlı bir şekilde artan vaka sayılarıyla da ilişkiki olduğu düşünülüyor. Varyantın en erken örneği ise 11 Kasım'da Botswana'da görüldü. Bilim insanları, yeni varyantta görülen olağandışı mutasyon gruplarının, kronik Covid-19'un bağışıklık sistemi çok zayıf bir kişide mutasyonu sonucu oluşmuş olabileceğini düşünüyor.

Omikron varyantının 30'dan fazla mutasyona sahip olduğu biliniyor. Bu rakam Delta varyantında var olan mutasyonların iki katından fazlasına işaret ediyor. Bilim insanları bu çapta bir değişimin, önceki enfeksiyonlarda oluşan antikorları ve aşılamanın getirdiği korumayı etkisiz hale getirmesinden endişe ediyor. Yeni varyantın sahip olduğu mutasyonlar incelendiğinde bilim insanları daha önce hastalığı atlatmış kişilerin yeniden enfekte olmasının artık daha olası olduğunu düşünüyor.

Bu konuda henüz net bir sonuca ulaşılmış değil ancak var olan veriler endişe verici. 16 Kasım'da 273 vaka görülen Güney Afrika'da bu haftanın başında bu sayı 1200'e kadar yükselmiş durumda. Bu vakaların yüzde 80'inin ise yeni varyantın yoğun olduğu Gauteng bölgesinde olduğu ve Omikron'un hızlı bir şekilde dominant varyant haline geldiği biliniyor. Bölgesel olarak salgının yayılma oranını gösteren R değeri Güney Afrika'nın tamamında 1.47 iken Gauteng bölgesinde 1,93'e kadar yükselmesi de Omikron varyantının bulaşıcılığı konusunda ipuçları veriyor.

Yeni koronavirüs varyantı Omikron hakkındaki en büyük soru işaretlerinden birisi de var olan aşıların etkili olup olmayacağı yönünde. Bilim insanları yeni varyantın aşıları tamamen etkisiz kılacağına inanmıyor ancak bazı mutasyonların aşıların koruyuculuğunu azaltabileceği ihtimali üzerinde duruluyor. Bu konudaki net sonuçlar, yeniden enfeksiyon oranlarının tespit edilmesinin ardından belli olacak. Mevcut durumda ise aşılama oranlarını artırmak, pandemiyi sona erdirmek için atılacak en kritik adımlardan biri olma niteliğini koruyor.

Omikron varyantı vakalarının önemli bir bölümü Güney Afrika'da görülse de vaka açıklayan başka ülkeler de oldu. Botsvana ve Hong Kong'da görülen vakaların yanı sıra, Malavi'den İsrail'e dönen bir kişide ve daha önce Mısır ve Türkiye'yi ziyaret ederek Belçika'ya giden bir kişide yeni Kovid varyantına rastlandı. Bu tablo Omikron'un zaten halihazırda birçok bölgeye temas ettiğini ortaya koyuyor. Önceki tecrübelerden seyahat yasaklarının zaman kazandırdığını ancak yeni bir varyantın tamamen yayılmasını engelleyemediğini biliyoruz.