TV100 yazarı İslam Memiş doların faiz kararı sonrası hızlı toplamasının nedenlerini şöyle anlattı:
Geçmiş dönemlerde ekonomi yönetiminin sık değişikliği ciddi sorunlara neden olmuştu. Özellikle Merkez Bankası başkanlarının görev değişiklikleri güven ortamını bitirmişti. Önce kimler ne kadar görev yapmıştı hatırlayalım:
N. Süreyya Serdengeçti (2001-2006)
Durmuş Yılmaz (2006-2011)
Doç. Dr. Erdem Başçı (2011-2016)
Murat Çetinkaya (2016-2019)
Murat Uysal (2019-2020)
Naci Ağbal (2020-2021)
Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu (2021-2023)
Dr. Hafize Gaye Erkan (2023-…)
Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesinin sonrasında sürdürülemez eleştirilerinin odağı olan ekonomi adımlarının ardından alışılagelmiş politikalara dönüşe işaret olarak Mehmet Şimşek, Hazine Bakanı ve uluslararası finansal deneyimi olan Hafize Gaye Erkan ise TCMB başkanı görevlerine atanmıştı.
Reuters anketine katılan 15 kurumun hepsi politika faizinde artışa gidileceğini öngördü. Tahminlerin medyanı bir haftalık repo faizinin 1150 baz puan arttırılarak yüzde 20 seviyesine çekileceğini gösterirken, tahminler yüzde 12,5 ile yüzde 30 aralığında bulunuyor.
Kamu kontrollü bir yapıdan daha serbest politikalara geçişin önemli bir aşaması olarak görüldüğü için 22 Haziran’daki PPK kararı piyasa açısından çok önemli. Şimşek ya da Erkan bugüne kadar beklenen faiz artışlarının miktarı konusunda yorumda bulunmadığı için piyasanın faiz artış tahminleri de geniş bir bantta.
Ekonomistler faizlerdeki artışın tek seferde mi yapılacağını zamana mı yayılacağını anlamak için PPK metnindeki değişimlere de odaklanacaklar.
Dünyayı şaşırtan rekor faiz artışının altında yatan sebepler:
- Kredi piyasasını yeniden açmak
- Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkış hazırlığı
- Enflasyonu dizginlemek, kontrol altına almak
- Döviz kurunun yükselişini engellemek
132 gün görevde kalan Naci Ağbal olayı piyasaları oldukça şaşırtmıştı. Çünkü 7 Kasım 2020’de Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal görevden alınmış yerine Naci Ağbal atanmıştı. Ancak 20 Mart 2021’de Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile tekrar görevden alınmıştı. Nedenini kimse bilmiyor. Özel bir devlet sırrı olduğu kesin. Gelecek yıllarda anca öğreniriz. Hepsinin tarzı, sınavı, taktiği ve uygulaması farklıydı. Peki şimdi ki ekonomi yönetimi ne yapmak istiyor? Öncelikle şunu söylemeliyim, duruşlarıyla verdikleri mesaj şu: “Biz politikacı değil, bürokratız.” Ondan sebep ortada çok görünmüyorlar. Şimdilik. TCMB, 27 ay aradan sonra 22 Haziran’da politika faizini yüzde 15’e yükselterek 650 baz puan faiz artırdı. 20 Temmuz’da yüzde 17,5’e yükselterek 250 baz puan faiz artırdı. 24 Ağustos’ta yüzde 25’e yükselterek 750 baz puan faiz artırdı.
TCMB’nin bugün yayımladığı reel ve finansal sektör tahminlerini derlediği piyasa katılımcıları anketinde faiz artış tahminleri yaklaşık 900 baz puan oldu.