Beyaz Saray'da darbe girişimi! İşte 2021'de dünya gündemine damga vuran olaylar

Geçen yılın kuşkusuz en önemli gelişmesi olan Covid-19 salgınının etkileri 2021'de de devam etti. Rekor sürede geliştirilen aşılar normalleşme adına umutları artırsa da ortaya çıkan varyantlar salgının bir süre daha devam edeceğini gösterdi.

İklim değişikliği de artık daha fazla gündem olurken meydana gelen doğal afetlerin sayısı ve şiddetindeki artış önlem alınmaması halinde faturanın ne kadar yüksek olabileceğini gösterdi. İşte 2021 yılının öne çıkan olayları ve önemli gelişmeleri...

Amerika Birleşik Devletleri'nde başkanlık seçimlerini kaybeden Donald Trump seçimlere hile karıştırıldığı iddialarını 2021 yılı başına kadar sürdürürken taraftarları da 6 Ocak'ta başkent Washington DC'de düzenlenen bir gösteri sonrası Kongre binasına yürüyerek zorla içeriye girdi. Trump olayların büyümesi sonrası taraftarlarına "eve dön" çağrısında bulundu.

Baskın sonrasında yurt için ve yurt dışından çok sayıda tepki gelirken ilerleyen aylarda davalar açıldı. Trump hakkında da azil süreci ikinci defa açıldı ve dava Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato'dan döndü. Seçimleri kazanan Joe Biden ise koronavirüs önlemleri altında yapılan bir törenle yemin ederek görevine başladı. Burada da 151 yıl sonra bir ilk yaşandı ve Trump devir teslim törenine katılmadı.

Körfez ülkeleri tarafından teröre destek verdiği gerekçesiyle Katar'a uygulanan ambargo Suudi Arabistan'ın kara, deniz ve hava sınırlarını açmasıyla son buldu. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır 2019 haziranından itibaren Katar ile olan kara, hava ve deniz sınırlarını kapatmış, bu ülkeyle ekonomik ilişkilerini kesmişti.

Türkiye'nin 5'inci nesil haberleşme uydusu Türksat 5A, ABD'nin Florida eyaletinde bulunan Cape Canaveral Üssü'nden fırlatıldı. Türksat 5A, Space X firmasına ait Falcon 9 roketi ile uzaya gönderildi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması'nın (Yeni START) beş yıl uzatılmasına yönelik kararı imzaladı. Kremlin’den yapılan açıklamada, Putin’in, Yeni START anlaşmasını 5 Şubat 2026’ya kadar uzatan kararnameyi imzaladığı belirtildi.

Nijerya açıklarında 23 Ocak tarihinde saldırıya uğrayarak kaçırılan ve yaklaşık 3 hafta sonra serbest bırakılan 15 Türk gemici güvenlik güçlerinin kontrolünde başkent Abuja'da Türk Büyükelçiliği'ne ulaştı. Lagos'tan Güney Afrika'nın Cape Town kentine ilerleyen gemideki 19 kişilik mürettebattan 15'i kaçırılmış, Azerbaycan uyruklu 1 kişi öldürülmüştü. Gemi, 3 mürettebatla Gabon'un Port-Gentil Limanı'na hareket etmiş, baskından kurtulan 3 Türk denizci ise 30 Ocak'ta Türkiye'ye getirilmişti.

Myanmar ordusu, 1 Şubat'ta yönetime el koyarak, bir yıllığına olağanüstü hal ilan etti. Devlet Başkanı Win Myint, Dışişleri Bakanı ve ülkenin fiili lideri Aung San Suu Çii ile iktidar partisi Ulusal Demokrasi Birliğinin (NLD) önde gelen isimleri gözaltına alındı.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Perseverance adlı keşif aracı 7 ay süren 480 milyon kilometrelik yolculuğun ardından Mars'a indi. NASA'nın sosyal medya hesabından canlı yayınladığı tarihi inişte saatte 21 bin kilometre hızla kızıl gezegene yaklaşan araç, dev bir paraşüt sayesinde yavaşlatıldı.

Türkiye, ilk imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi'nden çekildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, Bakanlar Kurulu Kararı ile 2011'de onaylanan "Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi" feshedildi.

Dünyanın en önemli su yollarından biri olan Süveyş Kanalı'nda 24 Mart'ta dev konteyner gemisi, ülkede yaşanan kum fırtınası ve kötü hava koşulları neticesinde görüş mesafesinin düşmesi sonucu kıyıya çarparak kaza yaptı. "The Ever Given" isimli geminin dar kanalda enlemesine sıkışarak geçiş yolunu kapatması sonucu kanalda uzun gemi kuyrukları oluştu ve deniz trafiğinin durması nedeniyle ham petrol ve LNG sevkiyatlarında aksamalar yaşandı. Süveyş Kanalı'nı yaklaşık bir hafta tıkayan dev konteyner gemisi kısmi olarak tekrar yüzdürüldükten sonra tamamen kurtarıldı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in Ankara'da AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşme yapacakları salonda Avrupa Komisyonu Başkanı'na yer gösterilmedi. Erdoğan ve Michel, toplantı salonundaki tekli koltuklara otururken, Leyen bir süre ayakta kaldı ve daha sonra üçlü koltuğa oturdu. Leyen’in karşısındaki üçlü koltukta da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yer aldı.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden, 1915 olaylarını 'Ermeni Soykırımı' olarak tanımladı. Biden, 24 Nisan'da yaptığı yazılı açıklamada, "Amerikan halkı, 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda hayatını kaybeden tüm Ermenileri onurlandırıyor" ifadelerini kullandı. Biden’den önceki ABD başkanları, bir NATO müttefiki ve Ortadoğu'nun önemli bir gücü olan Türkiye ile ilişkilerin bozulmaması amacıyla 24 Nisan’da, 1915 olayları için "Ermeni soykırımı" yerine "felaket" veya "tarihin karanlık dönemi" gibi ifadeler kullanmayı tercih ediyordu.

ABD Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), Mars'a gönderilen helikopterin ilk kez başarıyla havalandığını açıkladı. Ingenuity, "başka bir gezegende uçurulan ilk hava aracı" olarak tarihe geçti. Ingenuity isimli helikopter, insanların Dünya dışında başka bir gezegende kontrollü bir şekilde uçurduğu ilk hava aracı oldu. NASA'dan gelen bilgilere göre Ingenuity bir dakikadan daha az süre havada kaldı.

İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 66'sı çocuk, 39'u kadın toplam 248 Filistinli hayatını kaybetti, bin 900 kişi de yaralandı. İsrail tarafında 13 kişi yaşamını yitirdi. Gazze'deki Bayındırlık ve İskanBakanlığının verdiği bilgilere göre, İsrail'in 11 gün süren saldırıları nedeniyle 1800 konut tamamen yıkıldı, 16 bin 800 konut ise kısmen hasar gördü. Çatışmalar Mısır'ın ara buluculuğunda İsrail ile Hamas liderliğindeki Gazze merkezli Filistinli grupların arasında varılan ateşkesle sonlandırıldı.

Avrupa Birliği (AB), aşı pasaportu olarak bilinen "AB Dijital Covid Sertifikası" üzerinde anlaşma sağladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB Komisyonu, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında yürütülen müzakerelerde uzlaşıya varıldığını açıkladı. AB Dijital Covid Sertifikası ilk olarak planlanan 'dijital yeşil sertifika'dan farklı olarak kart halinde taşınabiliyor ve üzerinde QR kodu bulunuyor.

Londra'da açık artırmayla 3.9 milyon TL'ye satılan Kanuni Sultan Süleyman'ın portresi İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağışlandı. İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İngiltere'deki müzayedede 438 bin sterline satılan Kanuni Sultan Süleyman'ın portresinin eser alıcısı tarafından İBB'ye bağışlandığını açıkladı. Tabloyu İstanbul'a bağışlayan kişinin ismi açıklanmadı.

Orta Amerika ülkesi El Salvador kabul ettiği bir yasa tasarısıyla dünyanın en popüler kripto parası Bitcoin'i resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülke oldu. Kongre'de Bitcoin'in günlük hayatta yapılan alışverişlerde kabul edilip edilmemesi yasa tasarısı oylamaya sunuldu. Yapılan oylamada 62 Kongre üyesi "evet" derken, 22 üye olumsuz görüş bildirdi. Ülkenin 39 yaşındaki Cumhurbaşkanı Nayib Bukele bu gelişme üzerine sosyal medya hesabında, "Bitcoin yasası geçerli çoğunlukla kabul edildi. Bu tarihi bir gün" ifadelerini kullandı

İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ülkenin sekizinci cumhurbaşkanı seçildi. Seçimlerden önce cumhurbaşkanı yardımcısı, eski cumhurbaşkanı ve eski meclis başkanı gibi isimlerin adaylığı veto edilmişti.

Kanada’nın Sakatchewan eyaletindeki Marieval Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde yapılan aramalarda, resmi kayıtlarda olmayan 751 çocuk cesedi kalıntısının olduğu isimsiz mezarlar bulundu. Kanada resmi kayıtlarına göre Marieval Kızılderili Yatılı Kilise Okulu, 1899'dan 1997'ye kadar eyaletin başkenti Regina'nın yaklaşık 140 kilometre doğusunda, Cowessess yerlilerinin olduğu bölgede faaliyet gösterdi

Çiftlik Bank davasında binlerce kişiyi dolandırarak saadet zinciri kurmakla suçlanan firari sanık Mehmet Aydın Türkiye'ye getirildi. Hakkındaki iddialar sonrası Uruguay'a kaçan Çiftlik Bank'ın sahibi Mehmet Aydın, Brezilya'da Türkiye'ye teslim oldu. "Tosuncuk" lakaplı Aydın, INTERPOL tarafından kırmızı bültenle aranıyordu.

Avrupa Futbol Şampiyonası'nda (Euro 2020) kupanın sahibi penaltılarla İngiltere'yi 3-2 yenen İtalya oldu. İtalya normal süresi 1-1 biten maç sonrası penaltılarla kupaya uzandı. İtalya bu sonuçla Avrupa Futbol Şampiyonası'nda 2'inci kez şampiyonluk yaşarken, yenilmezlik serisini de 35 maça çıkardı. İngiltere ise bu turnuvada ilk kez final oynarken, Avrupa Futbol Şampiyonası tarihindeki en büyük başarısını elde etti.

ABD'li uzay aracı üreticisi Virgin Galactic, şirketin yolcu roketi VSS Unity ile tam mürettebatlı ilk test uçuşunu gerçekleştirdi. Altı kişilik ekipte şirketin kurucusu İngiliz milyarder Richard Branson da yer aldı. ABD’li e-ticaret devi Amazon’un kurucusu Jeff Bezos da, sahibi olduğu uzay araştırmaları şirketi Blue Origin roketi ile uzaya çıktı. 11 dakikalık süren uzay yolculuğunda Bezos'a, kardeşi Mark Bezos, 82 yaşındaki Wally Funk ve 18 yaşındaki Oliver Daemen eşlik etti.

Almanya'da ve Belçika'da yoğun yağışların neden olduğu şiddetli sel sonucu çok sayıda insan öldü ve yüzlerce insan da kayboldu. Almanya'da en az 103 Belçika'da ise en az 15 kişi hayatını kaybetti. Almanya'nın Rheinland-Pfalz ve Kuzey Ren-Vestfalya eyaletleri, binaların ve arabaların su altında kalmasından en çok etkilenen yerler oldu.

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, "ülkenin içinde bulunduğu olağanüstü koşullar nedeniyle" Meclisin tüm yetkilerini dondurduğunu, milletvekillerinin dokunulmazlığını askıya aldığını belirterek, mevcut Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden aldığını ve kendi atayacağı bir başbakanla yürütmeyi devralacağını bildirdi. Tunus Meclis Başkanı ve ülkedeki en büyük parti olan Nahda Hareketi'nin lideri Raşid el-Gannuşi, başbakanı görevden alan ve meclisin yetkilerini donduran Cumhurbaşkanı Kays Said'i darbe yapmakla suçladı.

2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda final maçında milli okçu Mete Gazoz, İtalyan Mauro Nespoli'yi yenerek olimpiyat şampiyonu oldu. Klasik yay bireysel kategoride mücadele eden Mete Gazoz'un şampiyonluğu ile Türkiye olimpiyat tarihinde ilk kez okçulukta altın madalya kazandı.0

2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda boksta kadınlar 69 kiloda Busenaz Sürmeneli, altın madalya kazandı. Böylece, Türkiye boksta, olimpiyat tarihindeki ilk altın madalyasını Tokyo 2020'de elde etti. Türkiye, böylece olimpiyatlarda Mete Gazoz'un okçulukta altın madalya almasının ardından ikinci altın madalyasını kazandı.

Karadeniz bölgesini seller vurdu Karadeniz Bölgesi'nde devam eden aşırı yağışlar sonucu meydana gelen sel ve toprak kayması sebebiyle Kastamonu'da 60, Sinop'ta 9, Bartın'da 1 kişi hayatını kaybetti.

Afganistan'da Amerika Birleşik Devletleri'nin askerlerini çekmeye başlamasıyla ülkenin büyük bir kısmını hızla kontrol altına alan Taliban son olarak başkent Kabil'e de girerek yönetimi ele geçirdi. Afgan ordusunun ciddi bir direnişi ile karşılaşmayan Taliban Kabil'in eteklerine ulaştığında Devlet Başkanı Eşref Gani ülkeyi terk etti. ABD ve batılı ülkeler askerleri ve vatandaşlarını tahliye etme yarışına girerken Taliban yönetiminden korkan onbinlerce Afgan'da sınır kapıları ve Kabil havalimanı önüne yığıldı.

Kuzey yarımkürede yüzyılın en sıcak yazlarından biri yaşanırken dünyanın bir çok noktasında da orman yangınları çıktı. Özellikle Türkiye, Yunanistan, İtalya, Fransa ve Cezayir'de çıkan yangınlarda binlerce dönüm orman küle döndü. Çok sayıda kişi de hayatını kaybetti. ABD'nin Kaliforniya eyaletinde de tarihinin en büyük ikinci yangını çıktı.

Moskova, Avrupa'da tartışmalara yol açan Kuzey Akım 2 Doğal Gaz Boru Hattı Projesi inşaatının tamamladığını duyurdu. Projeyle yıllık 55 milyar metreküplük Rus gazının Baltık Denizi üzerinden Almanya'ya sevk edilmesi planlanıyor. Yaklaşık 10 milyar euroya mal olan boru hattının, sene sonundan önce faaliyete geçmesi bekleniyor.

İspanya'nın güneybatısındaki Kanarya Adaları grubundan La Palma Adası'nda 50 yıllık bir aranın ardından tekrar aktif hale gelen Cumbre Vieja Yanardağı yaklaşık 3 ay boyunca lav, kül ve volkanik gaz püskürttü. Ada tarihinde görülen en uzun süreli volkanik aktivite sırasında çok sayıda deprem de meydana geldi.

Almanya'da 20. dönem Federal Meclisi'ni (Bundestag) belirlemek için yapılan genel seçimlerde Sosyal Demokratlar oyların yüzde 25,9'unu, Hristiyan Demokratlar Birliği yüzde 24,1'ini aldı. Böylece Almanya tarihinde ilk defa birinci gelen parti yüzde 31'den daha düşük oy almış oldu. Geçen seçimde 14 olan Türkiye kökenli milletvekili sayısı bu seçimde 18'e yükseldi.

Çin, nükleer kapasiteli hipersonik füze denemesinde bulunduğu yolundaki haberi yalanlarken, bunun uzay aracı denemesi olduğunu duyurdu. Çin Dışişleri Bakanlığı, the Financial Times gazetesinin haberini yalanladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, "Bu bir füze değil uzay aracıydı" dedi.

Fransa'nın başkenti Paris'te üç günlük toplantılarının ardından bir açıklamada bulunan Uluslararası Mali Eylem Görev Gücü, Türkiye'yi 'kara para aklama' ve 'terörizmin finansmanı' ile mücadele konusunda 'yeterince çaba göstermeyen' ülkelerin bulunduğu 'gri liste'ye aldıklarını duyurdu. Hazine ve Maliye Bakanlığı karara tepki göstererek, "Yapılan uyumluluk çalışmalarına rağmen ülkemizin gri listeye alınması hak edilmeyen bir sonuç ortaya çıkarmıştır" ifadelerini kullandı.

10 ülkenin Ankara büyükelçilikleri tarafından yapılan açıklamada, "Osman Kavala’nın tutuklanmasının üzerinden dört yıl geçti. Davanın, farklı dosyaların birleştirilmesi ve beraat kararından sonra yeni davaların yaratılması yoluyla sürekli geciktirilmesi, Türk yargı sisteminde demokrasiye saygıyı, hukuk devleti ve şeffaflık ilkelerini gölgelemektedir" ifadeleri kullanıldı. AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan bu büyükelçilerin 'istenmeyen kişi' ilan edilmeleri için Dışişleri Bakanına talimat verdiğini söyledi.

Avrupa’da değişik ülkelerde yaşamak için çok sayıda düzensiz göçmenin Belarus üzerinden Avrupa Birliği (AB) sınırına geçmek istemesi Belarus ile Polonya sınırında tansiyonu yükseltti. Belarus’ta yaz aylarından bu yana AB’ye süren düzensiz göç hareketlerinden en büyüğü kasım ayında Polonya’ya sınırı olan Grodno şehrinde gerçekleşti.

Güney Afrika'da bilim insanları mutasyona uğramış yeni bir Covid-19 varyantı tespit ettiklerini açıkladı. Virolog Tulio de Oliveira, düzenlediği basın toplantısında "Maalesef, şu an Güney Afrika'da endişelere sebep olan yeni bir varyant tespit ettik." dedi. Oliveira, B.1.1.529 koduyla numaralandırılan varyantın "çok sayıda farklı mutasyon barındırdığını" söyledi. Daha sonrasında yapılan çalışmalar Omicron varyantının bulaşıcılığının çok yüksek olmasına rağmen sebep olduğu hastalığının şiddetinin düşük olduğunu gösterdi.

ABD, İngiltere ve Avustralya'nın ardından Kanada da Pekin'deki Kış Olimpiyatları'na diplomatik boykot uygulanacağını duyurdu. Çin'de başta Uygur Türkleri olmak üzere etnik ve dini azınlıklara yönelik uygulanan politikalar, uluslararası camianın tepkisine neden oluyor. Ülkede yaşanan insan hakları nedeniyle Çin'e yaptırımlar uygulanırken Pekin'de Kış Olimpiyatları'na diplomatik boykot kararları alınıyor.

Almanya Federal Meclisi'ndeki oylamada Sosyal Demokrat Parti Milletvekili ve Maliye Bakanı Olaf Scholz, ilk turda başbakan seçildi. Başbakan Scholz, yemin töreninin ardından Angela Merkel'den görevi devraldı. Federal Meclis Başkanı Baerbel Bas başkanlığında toplanan Federal Meclis’te yapılan gizli oylamada, Scholz, ilk turda oylamaya katılan 707 milletvekilinden 395'inin oyunu aldı. 2005’te başbakan seçilen Merkel, Almanya tarihinde 16 yıl 16 gün ile Helmut Kohl’dan sonra en uzun süre Başbakanlık yapan ikinci kişi oldu.