AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan ve içinde 5 milyar TL'yi bulan hibenin de yer aldığı destek paketi eleştirilere neden oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün gerçekleştirilen Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada koronavirüs salgınından en çok etkilenen meslek grupları arasında yer alan esnaf için destek paketi açıkladı. Açıklanan pakette 5 milyar TL’yi bulan kira desteği ve kira stopajının indirim sürelerinde süre uzatma gibi destekler yer aldı. 200 bini bulan restoran ve kafelerin temsilcileri turizm belgeli işyerlerine sağlanan destek kapsamına alınma ve AVM’lerden tazminatsız çıkış hakkı talebinde bulunurken, esnaf ve sanatkârlar ise vadesi gelen ödemelerde erteleme, vergi borcu yapılandırmalarında da uzatma istiyor. Sektör temsilcileri, pandeminin seyrine göre ek destek taleplerini de yinelediler. Desteklerin devamı ve kapsamının genişletilmesi konusunda ümitkar olduklarını kaydeden Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, “Kirası 2 bin TL olan işletme için destek önemli ama bizde bir laf var ‘delik büyük yama küçük’ diye. Esnaf da sağından solundan çekip bir düzen almaya çalışacak” şeklinde konuştu.
YAPILANDIRMADA SÜRE UZAMALI
Palandöken, açıklanan paketi memnuniyet verici olarak niteledi. Aylardır para kazanamadıkları halde kira ödemek zorunda kalan esnaf için özellikle hibe desteğinin çok önemli olduğunu dile getiren Palandöken, esnafın kullandığı kredilerde ödeme dönemlerinin geldiğini belirterek bu noktada da çözüm beklediklerini söyledi. Palandöken, “800900 bin esnaf, esnaf kefalet kooperatifi aracılığı ile kredi kullandı. Bunların vadesi geldi ama satış olmadığı için ödemede çok zorlanıyorlar. Bunların ödemesinde erteleme talep ediyoruz. Ayrıca 31 Aralık’ta süresi dolacak olan vergi borcu yapılandırmasında da yine süre uzatımı esnafı rahatlatacaktır” diye konuştu.
ÖDEMELER FAİZSİZ OLARAK ERTELENMELİ
Dünya gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine göre; İstanbul’da 19 farklı sektörde 93 bin esnaf ve sanatkârı temsil eden İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Faik Yılmaz, tarihlerinde ilk kez verilen hibe desteğini çok olumlu bir adım olarak değerlendirdi. İkinci dalga ve sonrasında alınan kapatma kararlarının, ilk dönemdeki kapatmalara göre esnafı daha çok mağdur etmesinden korktuklarını belirten Yılmaz, “Meslektaşlarımızın ayakta durabilmesi için kredi borçlarının faizsiz ertelenmesini talep ediyoruz” dedi. Düşük faizli kredi imkânından yararlanan esnafın borcunu ödeyemediğini belirten Yılmaz, “Esnaf, biriktirdiklerini, kötü gün için ayırdığı parayı salgının ilk döneminde harcadı. 1 milyona yakın esnaf, Esnaf Destek Paketi ile düşük faizli kredi imkânından yararlandı. Ama esnafımız henüz çektiği krediyi ödeyecek parayı kazanamadan yeni kısıtlamalar geldi. Esnaf, işçisinin parasını, dükkânının kirasını ödemekte zorlanıyor. Bu durumda kredi ödemelerinin faizsiz olarak ertelenmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
200 bine yakın mafe ve restoranı temsil eden Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TURES) Başkanı Ramazan Bingöl, 5 milyar TL’lik hibenin yanı sıra kira ve stopaj oranlarındaki indirim sürelerinin uzatılmasının çok önemli bulduğunu ve yaraya merhem olacağını aktardı. Ancak esas talepleri noktasında hala çözüm beklediklerini dile getiren Bingöl, “Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’a da ilettik. Turizme verilen desteklerden turizm belgeli işyerlerinin faydalanması ibaresi var. Ancak bu şartları taşıyan restoran sayısı toplamın sadece yüzde 1’i. Hiçbirimiz bu desteklerden faydalanamıyoruz. Bu konuda bir çalışma yapılmalı ve restoranlar da bu destek kapsamına alınmalı” diye konuştu. Bir diğer önemli konunun ise AVM kiraları olduğunu aktaran Bingöl, AVM’lerde yer alan binlerce markanın kira konusunda bir destek almadığını vurgulayarak, “Hepsi şu an kapalı ve online paket servisten de faydalanamıyorlar. Ancak yine de kira ve ortak gider ödüyorlar. Kapatıp gitmek istiyorlar ama tazminat nedeni ile bunu da yapamıyorlar. AVM’lerdeki markaların tazminatsız çıkışı konusunda da düzenleme yapılmalı” şeklinde konuştu.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, açıklanan desteğin, tedarik ve tüketim zincirindeki önemli 4 halkayı güçlendireceğini söyledi. İş dünyası olarak açıklanan tedbirleri olumlu bulduklarını ve piyasanın temel direği olan esnafın salgın kayıplarını geri kazanmasına imkan vereceğine inandıklarını vurgulayan Avdagiç, “Hükümetin aldığı bu olumlu kararı, diğer işletmeleri de kapsayacak şekilde genişletmesini bekliyoruz” dedi. Avdagiç, alınan kararların, salgının etkileri azalana kadar istihdam kapılarını açık tutacağını ve küçük işletmelerin hareket kabiliyetini artıracağını kaydetti.
Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği (KOBİDER) Genel Başkanı Nurettin Özgenç, pandemi sürecinde gıda sektörü dışında kalan esnafın çok zor durumda kaldığını belirterek açıklanan destek paketinin esnafı oldukça memnun ettiğini söyledi. Uzun süredir kendilerinin de sıklıkla dile getirdiği kira desteği konusunu çok önemli bulduklarını ifade eden Özgenç,
“Dükkânlarının kapalı olduğu süre içerisinde kiraları, kredi, prim borçları birikti. Bazı mal sahipleri anlayışlı oldu, kiranın yarısını aldı ama aynı anlayışı göstermeyenler kira bedellerini tam istedi. Mal sahibiyle sorun yaşamak istemeyen esnaf, kredi alarak ödemelerini kısmen yapabildi. Açıklanan desteğin küçümsenemez bir boyutta olduğu da bilinmelidir” diye konuştu.
MÜSİAD VE AYD: MEMNUNİYET VERİCİ
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, yeni desteklerin, parasal sıkılaştırma adımlarıyla baskı altında kalan tüketim ve yatırımları pozitifte tutmaya devam edeceğini belirtti. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Altaş da açıklamasında iş yeri kiralamalarında uygulanan KDV indiriminin süresinin uzatılması ve yeme-içme, konaklama, yolcu taşımacılığı gibi birçok sektördeki KDV indirimlerinin devam etmesi ile birlikte kira gibi destekleri içeren paketi memnuniyet verici olarak niteledi. Kendilerinin de bu dönemde kirada yüzde 70'e varan oranlarda destek verdiklerini belirten Altaş, bu kapsamda şu ana kadar verilen destek mktarının 5 milyar TL'yi aştğını söyledi.