Ekonomistler ‘kamuda tasarruf’u değerlendirdi: ‘Yetersiz’, ‘sığ’, ‘çok komik’…

Ekonomistler Selçuk Geçer, Şenol Babuşçu ve Murat Özsoy, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıkladığı kamuda tasarruf tedbirlerini değerlendirdi. Geçer, tedbirlerin “göstermelik olduğunu” belirtirken, Şenol Babuşçu da “bütçe açığıyla kıyasladığımızda çok komik kalıyor” dedi. Murat Özsoy ise rakam içeren açıklamalar beklemelerine rağmen sayısal veriler paylaşılmadığını ifade ederek, “‘Üzerimizde bir baskı var, çıkalım tasarruf tedbirleri açıklayalım’ denilmiş” değerlendirmesini yaptı.

İktidar, hayat pahalılığın artması ve enflasyonda düşüşün sağlanamaması nedeniyle kamu kurumlarında uygulanmak üzere birtakım tedbiri hayata geçireceğini açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın sunumuyla gerçekleştirilen basın toplantısında, tedbirler maddeler halinde sıralandı.

TASARRUF PAKETİNDE NELER VAR?

İktidarda olduğu süre boyunca dev harcamalara imza atan iktidar, önümüzdeki 3 yıl boyunca tasarruf uygulanacağını duyurdu. Söz konusu maddeleri bakan Şimşek açıkladı.

Şimşek’in açıkladığı tasarruf tedbirlerinden öne çıkan maddeler şöyle:

1- 3 yıl süreyle yeni araç satın alma ve kiralama yapılmaması

2- Kanunla izin verilenler hariç araç kullanımının yasaklanması

3- İhtiyaç fazlası ve ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtların tasfiyesi

4- Savunma ve güvenlik hariç, kamuda personel servisi hizmetinin toplu taşıma olan yerlerde kaldırılması.

5- Deprem riski hariç, yeni hizmet binası alımının/yapımının 3 yıl süreyle durdurulması

6- Yeni bina kiralanmaması, mevcut kiralamaların bir takvimle sonlandırılması

7- Doğal afet ve güvenlik hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımı/yapımı ve kiralanmasının süresiz olarak yasaklanması

8- Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesislerin ekonomiye kazandırılması

9- Lojman kiralarının ve sosyal tesis ücretlerinin rayiç bedel dikkate alınarak gözden geçirilmesi

10- Kamuda yeni personel istihdamının emekli olanlarla sınırlandırılması (3 yıl)

11- Kamuda çalışanlar için yönetim kurulu ücretlerine tavan sınır getirilmesi, aşan kısmın bütçeye gelir kaydedilmesi

12- Hizmet içi eğitim, toplantı vb. faaliyetlerin kamu tesislerinde yapılması

13- Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında yüzde 25 kesinti yapılması, devam eden yıllarda da bunun baz alınması

14- Zorunlu haller hariç, demirbaş alımlarının 3 yıl süreyle durdurulması

15- Mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesinti

BEKLENTİLERİ KARŞILAMADI

İktidarın, yerel seçimlerin sonrasına bıraktığı kamuda tasarruf tedbirleri, beklentilerin altında kaldı. Tele1.com.tr’den Egehan Erkün’e değerlendirmelerde bulunan ekonomistler, açıklanan maddelerin “göstermelik olduğunu”, “yetersiz kaldığını” ve “bütçe açığı ile kıyaslandığında pozitif etki sağlamayacağını” savundu. Maddeler ile ilgili sosyal medyada da olumsuz yorumlar yapıldı.

“RAKAMSAL AÇIKLAMALAR BEKLİYORDUK”

Tasarruf tedbirleri ile ilgili rakam içeren açıklamalar beklediklerini ancak “tedbirlerin sığ kaldığını” belirten Ekonomist Murat Özsoy, “‘”Üzerimizde bir baskı var, çıkalım tasarruf tedbirleri açıklayalım’ denilmiş. O şekilde birtakım tedbirler açıklanmış durumda” dedi.

Özsoy’un değerlendirmelerinden öne çıkanlar şu şekilde:

-Bu tedbirler açıklanmadan önce biz bir takım rakamsal bilgiler bekliyorduk: “Şu tedbirin getireceği tasarruf miktarı budur” diye… Bunları aradık açıkçası. Ancak rakamsal bilgiler verilmedi. Tedbirlerin de sığ kaldığını düşünüyorum. Sadece araç tasarrufu ve kamu binalarıyla ilgili tedbirler. Bir diğeri de çok uzun vadeli olması. Üç yıllık araç alımlarının durdurulacak olması, kamu binalarıyla ilgili adımlar, memurlara yönelik servislerin kaldırılması gibi… Hayat pahalılığının giderilmesi için, para politikasıyla tasarrufların eş güdümle olabilmesi için bizim çok hızlı çözümlere ihtiyacımız var. Hızlı sonuçlar alınması gerekiyor. Para politikasında adımlar uzun süredir atılıyor. Gecikmeli etkiler çerçevesinde daha yeni yeni etkilerini görmeye başladık. Ancak kamu maliyesinde atılan bu adımlar hemen hızlı çözümler sağlayacak tedbirler değil.

“BU ADIMLAR İÇİN ÇOK GEÇ KALINDI”

-Bu adımlar için çok geç kalındı. Mehmet Şimşek göreve geldiğinde hem para politikası hem de kamu maliyesi adımlarının atılması gerekiyordu. Bu tedbir adımları da kamuoyunun baskıları sonucunda gündeme geldi. Kamuoyu tarafından baskı yapılmıyor olsaydı belki biz bu tedbirleri duymuyor olacaktık. Adım atılması güzel ancak zamanlaması çok tatminkar değil.

“HAZIRLIK YAPILMADIĞINA KANAAT GETİRDİM”

-Hem yap işlet devret, hem de iktidarın verdiği garanti taahhütleri içeren projelerle ilgili tasarruf açıklanması gerekirdi. Açıklanmamasıyla ilgili bir hazırlık olmadığına kanaat getiriyorum. “Üzerimizde bir baskı var, çıkalım tasarruf tedbirleri açıklayalım” denilmiş. O şekilde birtakım tedbirler açıklanmış durumda.

SELÇUK GEÇER: ASIL GİDERLERDE KESİNTİ YOK

Ekonomist Selçuk Geçer, söz konusu tedbirlerin “göstermelik olduğu” görüşünü paylaştı. Kamudaki asıl giderlerin tasarruf kapsamına alınmadığını belirten Geçer, “Gerçekçi bir karar görmüyorum kamuda tasarrufla ilgili. Devede kulak bile değil. Esas konularda tasarruf yapılmadığı sürece bunun bir katkısının olmayacağını düşünüyorum” diye konuştu.

Geçer’in değerlendirmeleri şöyle:

“GÖSTERMELİK TEDBİRLER”

-Son derece göstermelik tedbirler. Araç tasarrufuyla, otellerde seminer düzenlememeyle bir tasarruf yapılacağı kanaatinde değilim. Asıl giderlerde bir kesinti olmadığını görüyoruz. Bunların başında elbette faiz ve borç giderleri, müteahhitlere yapılan zorunlu ödemeler, yap-işlet-devret kapsamındaki giderler… Bunlarda herhangi bir kısıtlama açıklanmadı.

“KAMUDA TASARRUFLA FATURA YİNE VATANDAŞA ÇIKARILDI”

-En önemli başlıklardan bir tanesi, emekli olan sayısı kadar kamuya alım yapılması hikayesi konusu. Türkiye’de zaten yıllardır bir atama problemi var. Yıllardır atama bekleyen öğretmenler, kamuda çalışmak zorunda olan memurlar var. Bunların atamasını kısarak tasarruf yapmak demek, bu faturanın vatandaşa çıkartılmış olması demek aslına bakarsınız. Dolayısıyla ben faturanın yine vatandaşa çıkarılmış olduğunu düşünüyorum. Kamuda tasarrufla kasıt, anladığım kadarıyla halktan tasarruf gibi gözüküyor.

“DEVEDE KULAK BİLE DEĞİL”

-Gerçekçi bir karar görmüyorum kamuda tasarrufla ilgili. Devede kulak bile değil. Esas konularda tasarruf yapılmadığı sürece bunun bir katkısının olmayacağını düşünüyorum. Önemli olan asıl giderlerin görülmesi ve ciddi tedbirler alınması. Aynı zamanda da yapısal reformların gerçekleştirilmesi. Mehmet Şimşek, tarıma vs. teşvik, destek vereceğiz diyor ama çok havada kalmış bir cümle. Bunun detayları da ellerinde yok gördüğüm kadarıyla. Sadece insanların havasını, gazını almak için yapılmış bir şey bu. Bir sonuç getirmeyecek bu tasarruf zinciri.

ŞENOL BABUŞÇU: KURUMLAR 4. HAFTA ‘TEDBİRLERE NASIL UYMAYIZ’I TARTIŞMAYA BAŞLAR

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu da kamuda tasarruf tedbirlerinin “yeterli olmadığını” vurguladı. Şimşek’in göreve geldiğinden bu yana geçen süreyi de işaret eden Babuşçu, “31 Mart’a kadar beklendi. Seçimden bu yana 45 gün geçti. Niye 1 Nisan’da açıklanmadı? Gecikmenin anlamı yok” değerlendirmesinde bulundu.

Babuşçu’nun açıklamaları şöyle:

-Tasarruf tedbirleri genel olarak kulağa hoş gelen bir deyimdir. Tabii ki böyle bir çalışmanın yapılması önemli ve iyi bir gelişme ekonomik açıdan. Ama bu süreç zordur, ciddi zaman alır ve uzundur. Esas yorumu sonuçları gördükten sonra yapmak gerekir. Şu an kötü bir yorum yapmak çok doğru değildir. Ancak benim tecrübelerime göre, kamuda tasarruf genelgesi yayımladıktan sonra kurumlar bir toplantı yapar. Birinci hafta tasarruf tedbirlerine uyum toplantılarıyla geçer. İkinci hafta tasarruf genelgesi masanın öbür ucuna konur. Üçüncü hafta dolaba kaldırılır. Dördüncü hafta da bu tasarruf genelgesini ekarte edebiliriz, nasıl uymayabiliriz bunun tartışmaları yapılır. Bugüne kadar hep böyleydi, yine aynı olacağını düşünüyorum.

“BÜTÇE AÇIĞIYLA KIYASLANILDIĞINDA ÇOK KOMİK KALIYOR”

-Tasarruf tedbirlerine genel olarak baktığımızda, 100 milyarlık tasarruf, bütçe açığıyla kıyasladığımızda çok komik kalıyor. 2024 bütçe açığı 2.7 trilyon. 100 milyarlık tasarruf yapsanız, 2.6’ya indiriyorsunuz. 27’de 1 bu. Çok küçük bir rakam. Yap-işlet-devret gibi projeler büyük projeler, büyük ödemeler. Bunlarda tasarruf yapılması lazım. Teşvikler de önemli. Yoksa 5 bin, 10 bin taşıt… Bütçeye baktığımızda bunlar rakam değil.

“MEHMET ŞİMŞEK BU KADAR BEKLEMEMELİYDİ”

-Mehmet Şimşek, tedbirleri 342. günde açıkladı. 11 ay oldu. Tamam ‘seçim, seçim’ denildi. 31 Mart’a kadar beklendi. Seçimden bu yana 45 gün geçti. Niye 1 Nisan’da açıklanmadı? Gecikmenin anlamı yok.

Har vurup harman savuran AKP’nin tasarruf tedbirleri! Kamuda personel servisleri kaldırılıyor

See more