AKP'nin "torba" kanun teklifi TBMM'den geçti: TL'ye çevrilen dövize vergi istisnası

AKP'nin ekonomik düzenlemeler içeren yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. Teklifle; yabancı paraların 2022 yılı sonuna kadar Türk lirasına dönüştürülmesi durumunda, elde edilen faiz ve kar payları vergi istisnası kapsamına alınacak.

Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. AKP'li milletvekillerinin imzasını taşıyan teklife göre, mevduat ve katılım fonunun sigortalanmasında kapsam genişletilecek. Yalnızca gerçek kişilere ait olup ticari işlemlere konu olmayan mevduat ve katılım fonu tutarları değil, resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olanlar dışındaki tüm ticari mevduat ve katılım fonu da TMSF tarafından sigorta edilecek. Böylece AB mevduat sigortacılığı kriterlerine uyum sağlanacak. Hakkında iflas kararı verilmeyen veya iradi tasfiyeye giren kredi kuruluşunun tasfiyesinde ise İcra ve İflas Kanunu'nda düzenlenen adi ve rehinli alacakların sıralaması geçerli olacak. TMSF kaynaklarının, çözümleme rezervi ile mevduat sigortası rezervinden oluşması nedeniyle ödemenin, mevduat sigortası rezervinden yapılmasına yönelik düzenleme yapılacak. Bankalarda söz konusu teknik altyapının kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin kuralların TMSF Fon Kurulu tarafından belirlenmesi yönünde değişiklik yapılacak. Bu düzenleme yayımından 3 ay sonra yürürlüğe girecek. Teklifle, sigorta kapsamı dışında kalan mevduat ve katılım fonları da belirleniyor. Bu kapsamda ilgili kredi kuruluşunun hakim ortakları ya da nitelikli pay sahiplerine, bunların kontrolünde bulunan tüzel kişilere, gerçek kişi hakim ortakların ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ait mevduat ve katılım fonu ile diğer hesaplar; ilgili kredi kuruluşunun yönetim veya müdürler kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile bunların tek başına veya birlikte kontrol ettiği tüzel kişiler ve ortaklıklar ile ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ait mevduat ve katılım fonu ile diğer hesaplar; Fon Kurulu tarafından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) görüşü alınmak suretiyle belirlenen diğer mevduat, katılım fonu ve hesaplar sigortaya tabi olmayacak. TMSF Fon Kurulu başkan yardımcılarının sayısı 2'den 3'e çıkarılacak. TMSF'nin idari yapılanmasındaki görev dağılımı, artan iş yükünün etkin ve süreçleri hızlandıracak şekilde yürütülmesi için kurulacak yeni daireler vasıtasıyla değiştirilecek, ihtiyaca binaen müdürlük sayısı artırılacak ve destek personelin istihdamına yönelik değişiklik yapılacak. TMSF Fon Kurulu üyeleri ve Fon personelinin, Bankacılık Kanunu'nda yazılı görevlerine ilişkin karar, eylem ve işlemleri sebebiyle Fon'un yaptığı ödemeyi ilgililerinden talep etmesi hususunda düzenleme yapılarak, BDDK'nin yaptığı bu ödemeleri, kusurlu bulunan ilgililerinden talep etme hakkı saklı tutulacak. Bankacılık Kanunu ile TMSF'ye verilen görevlerin yanı sıra ilgili diğer kanunlar ve devlet aleyhine açılan uluslararası davaların takibine ilişkin Cumhurbaşkanlığınca verilen görevlerin ifası sırasında yapılan giderlerin de gerektiği hallerde, daha sonra ilgililerinden tahsili koşuluyla Fon bütçesinden karşılanabilmesi amacıyla ek düzenleme öngörülüyor. Teklifle, TMSF tarafından yapılan ticari ve iktisadi bütünlük satışlarında, mevcut düzenlemeler ve yargı içtihatları gözetilerek, geçmiş dönem borcuna dair kriterlerin daha açık ve anlaşılır olması amaçlanıyor. Finansal kiralama sözleşmelerinin ticari ve iktisadi bütünlük kapsamına alınacak ve ihale bedeline isabet eden tutarın sıra cetveli kesinleşmeden ödenebilecek. Sıra cetveline itiraz süresi, sıra cetvelinin Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 15 gün olacak. Bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirerek en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren şirketlerin, vade sonunda elde ettiği faiz ve kar payları ile diğer kazançları kurumlar vergisinden müstesna olacak. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edildi. Teklife göre, tasfiyesi TMSF eliyle yürütülen bankalarda tüm kanuni yükümlülüklerin ifasından sonra tasfiye bakiyesi kalması halinde bu tutarın hissedarlara dağıtımında, iflasına karar verilen bankaların hakim ortakları ve yöneticileri, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile yönetim ve denetimine sahip olduğu iştirakleri, hakim ortağı olan tüzel kişiler, bunların gerçek ve tüzel kişi hakim ortaklarının hakim ortağı olduğu şirketler, bu gerçek kişilerin kan ve kayın hısımları ile bu kişilerin hisselerini ciro, devir veya temlik suretiyle edinen üçüncü kişiler ile ortaklığın sermayesinin doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 10'unun altında kalan paylara sahip olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme ve kontrol imtiyazı veren paylara sahip olanlar, bu bankanın iflasına neden olanlar dağıtımdan pay alamayacak. Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle cezalandırılmasına karar verilenler ve bu nedenle hakkında müsadere kararı verilmiş olanlar da bu dağıtımdan pay alamayacak ve bunlara düşen pay Hazineye ödenecek. Soruşturma veya kovuşturması devam edenlere isabet edecek tasfiye payı; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak.

TVF'CE KURULACAK ŞİRKET VE ALT FONLARA SAĞLANAN MUAFİYETLER

Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle kurumların 31 Mart 2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda söz konusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesna olacak. Cumhurbaşkanı istisnayı 30 Haziran 2022 veya 30 Eylül 2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar itibarıyla da uygulatmaya yetkili olacak. Teklifle Türkiye Varlık Fonunun (TVF) veya Fonun kurduğu alt şirketlerin ve fonların bedelini ödeyerek satın aldığı şirketlerin değer kaybına uğramaması ve şirketlerin özel sektörle adil bir şekilde devam edebilmesi için kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalardan ari tutulması sağlanıyor. Buna göre; TVF'nin kurduğu alt şirketler veya fonların bedelini ödeyerek satın aldığı şirketler, kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalara tabi olmayacak. Teklifle TVF tarafından kurulacak şirket ve alt fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş şirket ve ait fonlara da uygulanacak. Bu şirket ve fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar sebebiyle kamu idareleri tarafından geçmişe doğru herhangi bir ödeme veya iade yapılmayacak.

TMSF'NİN KAYYUM OLARAK ATANDIĞI ŞİRKETLER

Kanun teklifiyle, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyum olarak atandığı şirketlerin, şirket varlıklarını veya mal varlığı değerlerini kısmen veya tamamen satabilecek ya da feshi ile tasfiyesine karar verebilecek. Kayyumların yetkileri TMSF'ye devredilen veya TMSF'nin kayyum olarak atandığı şirketlerde, şirketin ortaklarının şirkette sahip olduğu pay oranında yeni kurulacak şirketlerde pay sahibi olmaları koşuluyla şirket yönetim organının önerisi ve Fon Kurulu kararıyla yeni şirket kurulmasına karar verilebilecek. Bu halde şirket ortaklarının yeni şirket kurulmasına ilişkin izin ve muvafakati aranmayacak. Kurulacak şirketin sermayesi kayyumların yetkileri TMSF'ye devredilen veya TMSF'nin kayyum olarak atandığı şirket tarafından ayni veya nakdi olarak karşılanacak. Yeni şirket kuruluşuna ilişkin hususlar şirketlerin yönetim organlarınca hazırlanacak ve Fon Kurulunun onayına sunulacak. Fon Kurulu kararıyla kuruluş gerçekleşecek ve tescile tabi tüm hususlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olmak üzere ilgili ticaret sicilinde resen tescil ve ilan olunacak. Düzenleme uyarınca gerçekleştirilecek kuruluş işlemleri ilgili mevzuata tabi olmaksızın uygulanacak. Yeni kurulan şirkette kayyumluk yetkisi bir mahkeme veya hakim kararına gerek olmaksızın Fona devredilmiş sayılacak. TMSF'nin kayyumlık görevini yürüttüğü şirketlerin genel kurullarının yetkileri, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olunmaksızın TMSF tarafından kullanılabilecek. Bu kapsamda bir şirketin bölünmesine karar verilmesi halinde Fon, bölünme yolu ile kurulan bu şirkete kayyum atanacak. Fonun, yönetim organı yetkilerini ya da yönetim organı yetkileri ile birlikte ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkilerini haiz kayyum olarak görevlendirildiği şirketlerde ana sözleşmelerine bağlı olmaksızın, kayyum atanmasından önceki dönem bilanço ve kar/zarar hesaplarını tasdik ile bu dönemlerde görev yapan yönetim/müdürler kurullarını ibra etmek anlamına gelmemek kaydıyla, kanunun ilgili maddesi çerçevesinde, şirketlere kayyum atanan faaliyet dönemini izleyen dönemden başlamak üzere kısmen ya da tamamen kar dağıtımına karar verilebilecek. Dağıtıma karar verilen kar; milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle haklarında mahkumiyet kararı bulunmayan hissedarlara payları oranında ödenecek. Soruşturma veya kovuşturması devam edenlerin hissesine isabet edecek kar payı; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak. Hakkında soruşturma, kovuşturma bulunmama veya müsadere kararı verilmemiş olma koşulu, borsada işlem gören hisseler bakımından aranmayacak. Kar dağıtımı kararı ilişkili olduğu faaliyet dönemi mali verilerinin ve tablolarının tasdiki anlamına gelmeyecek. Dağıtıma ilişkin hususlar Fon Kurulu tarafından belirlenecek. Kanun teklifiyle, Fonun kayyum olarak atandığı şirketlerin satışından elde edilecek tutardan satışa hazırlık ve diğer masrafların düşülmesinden sonra kalan tutarın yargılamanın sonuçlanmasına kadar bir hesapta nemalandırılmasına dair mevcut düzenlemeye "şirket ortaklık payları" ilave ediliyor. Ortaklık paylarının satışında, satışa ilişkin masraflar ile dava veya avukatlık masrafları, milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı bulunmayan hissedarların payından düşülmeyecek. Şirket varlıklarının ticari ve iktisadi bütünlük yoluyla satışına karar verilmesi halinde Fon Kurulu, geçmiş dönem borçlarını, bu borçların FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması ve Bankacılık Kanunu'nun "Fonun alacaklarının tahsiline ilişkin diğer yetkiler" başlıklı maddesinde belirtilen koşulları karşılaması şartıyla ihale bedelinden ödemeye veya ihale alıcısına ödettirmeye yetkili olacak.

TASFİYE BAKİYESİ HAZİNEYE İRAT KAYDEDİLECEK

Bir şirketin, devletin güvenliğine karşı suçlar ile terörizmin finansmanı suçundan dolayı müsaderesine karar verilmesi halinde müsadere kararı; bu şirket, ortaklık payları ve mal varlığı değerlerinin TMSF veya şirket yönetimi, müdürler kurulu, mal varlığı değerleri kayyım temsilciliği tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı ile satış veya tasfiye edilmesi suretiyle yerine getirilecek. Müsadere kararından önce yapılan satışlarda alacaklıların alacaklarını tahsil etme imkanı varken müsadere kararından sonra yapılan satışlarda da alacaklıların sıra cetveli kapsamında alacaklarını tahsil edebilmesine imkan sağlanıyor. Müsadere kararı verilen şirket, ortaklık payları veya mal varlığı değerlerinin satış veya ticari ve iktisadi bütünlük satışları, Kanun'da belirtilen kayyumluk yetkisinin devri ve tasfiye hükmü ile TMSF'nin satış ve tasfiyeye ilişkin yetkileri çerçevesinde yapılacak. Tasfiye komisyonlarınca tasfiye tamamlanacak. Tasfiye bakiyesi Hazineye irat kaydedilecek. Şirketin yüzde 50'nin altındaki ortaklık paylarının müsadere edilmesine karar verilmesi halinde, müsadereye konu bu paylar TMSF tarafından satışa çıkarılacak. En az iki kez satışa çıkarılmış olmasına rağmen satışın gerçekleşmemesi halinde ortaklık payları ilgili şirkete bedeli mukabilinde devredilebilecek ve payların bedeli şirket tarafından Hazineye ödenecek. Müsadere kararından sonra sermaye artırımına karar verilmesi halinde bu artırım Hazine ve Maliye Bakanlığının onayına tabi olacak.

METRO PROJELERİ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yapımı tamamlanarak büyükşehir belediyelerine devredilen metro projeleri için merkezi yönetim bütçesinden harcanan tutarlar, belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylarının azami yüzde 5'i oranında tahsil edilecek. Projenin mevcut şehir içi raylı sistem hatlarının devamı olmayıp müstakil işletilebilir durumda olması halinde veya projenin kombine taşımacılığa hizmet etmesi halinde; kanunun yürürlük tarihinden önce hizmete açılmış olanlar hariç olmak üzere, mülkiyet devrine konu edilmeksizin raylı sistemin işletilmesinin bakanlık veya bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşları, bu kuruluşların bağlı ortaklıkları veya iştiraki olan şirketler eliyle yürütülmesine Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek. Bu durumda ilgili belediyenin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylarından kesinti yapılmayacak. Öte yandan önergeyle Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun'a ek madde ihdas edildi. Buna göre At Yarışları Hakkındaki Kanun ve Milli Piyango Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnameyle 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonuna devredilen lisanslarla ilgili olarak ortaya çıkan kamu payı, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren anılan sürenin sonuna kadar Türkiye Varlık Fonu veya Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulacak şirket tarafından gelir kaydedilecek.