Dövizdeki dalgalanmaya ekonomistler ne diyor?

Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınmasının ardından döviz kurları dün akşam saatlerinde hızlı bir dalgalanma yaşadı. Gözlerin çevrildiği Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan “Liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına kararlılıkla devam edilecektir” açıklaması geldi. Tarihi erimeye ekonomistler ise kızgın ve tepkili.

Merkez Bankası’ndaki başkan değişikliği ve siyasi gelişmelerin döviz kurunda sert hareketlilik yaşanıyor. Dün akşam Asya’daki ilk kotasyonlarda Türk Lirası, dolar karşısında yüzde 16 gerilemiş ve cuma günü 7.21 seviyesinde kapanan dolar 8.39’a kadar yükselmişti. Dolar haftanın ilk işlem gününde ise 8.05 seviyelerinden işlem görmeye başladı. Euro/TL kuru ise yüzde 11.63 yükselişle 9.5817 seviyesinde işlem görüyor.

Ekonomistler, Merkez Bankası’ndaki değişim sonrası döviz kurunda ilk hareketlilikle ilgili, “Merkez Bankası sorunlarımızın küçük olanı. Her alanda büyük sorunlarımız var. Bunları düzeltmek mümkün. Niyet, işi yapabilecek insanlara vermek ve o insanların iş yapabilecekleri bir sistem gerekiyor” değerlendirmesini yapıyor.

Saray’ın cuma operasyonları doları patlattı

REFET GÜRKAYNAK: KUR,ENFLASYON, DÖVİZ BORCUNUN YÜKÜ ARTACAK

Ekonomist Prof. Dr. Refet Gürkaynak, “Soru çalıştığım yerden çıktı” diyerek, Merkez Bankası’ndaki değişiminin bir plana işaret etmediğini savundu. Gürkaynak, şu ifadeleri kullandı: “Ne olduğunu, neden yine başkan değiştiğini anlamıyorsanız dert etmeyin, anlaşılacak tarafı yok. Yapılanın maliyetleri belli:

1) Kur zıplayacak, ithal tüketim malları da girdiler de pahalanacak, fakirleşeceğiz. Enflasyon yine artacak.

2) Döviz borcunun yükü artacak. Yapılanın anlaşılır hiçbir getirisi yok. Liranın değer kaybetmesi cari açığı azaltıyor ama fiyat etkisi ve fakirleşme ithalatı azalttığı için azaltıyor. İhracatımız kura hassas değil, genelde Batı Avrupa hızlı büyüdüğü zaman ihracat artıyor.

“KASIM 2020’DEN ÖNCE İPE SAPA GELMEZ MERKEZ BANKACILIĞI’NA DÖNEBİLİRİZ”

“Dolayısıyla Kasım 2020’den önceki ipe sapa gelmez merkez bankacılığına dönülebileceğini düşünebiliriz. Faiz ve enflasyon arasındaki bağı anlamayan merkez bankacılığından memlekete fayda gelmez. Çok zarar gelir, geldi de. ‘Yüksek enflasyon yüksek kura neden olur.’ Enflasyon nedeniyle parasının kuş olacağını düşünen borç vermek için yüksek getiri ister. Zor mu bu? Merkez Bankaları enflasyon ile faizi kendileri yükselterek, reel faizi artırarak mücadele ederler. Bu hem talep etkisiyle hem beklentileri etkileyerek işe yarar. Bu mekanizma basit değil ama temel ekonomi bilgisi. Temel iktisadi bağlantıları anlamak zor olabilir.”

“MERKEZ BANKASI SORUNLARIN EN KÜÇÜĞÜ”

“Senelerce denenip ülkeyi berbat etmiş politikaların tekrar denendiklerinde işe yaramayacaklarını düşünebilmek iktisat bilmeyi gerektirmez. 90’ların politikaları 90’ların sonuçlarını doğurur. Merkez Bankası sorunlarımızın küçük olanı. Her alanda büyük sorunlarımız var. Bunları düzeltmek mümkün. Niyet, işi yapabilecek insanlara vermek ve o insanların iş yapabilecekleri bir sistem gerekiyor. Kolay değil. Yapmaya değer hiçbir şey kolay değil.”

HAKAN KARA: ÜLKEM İÇİN ÜZGÜNÜM

Eski Merkez Bankası Başekonomisti Hakan Kara, “Neden sessiz kaldığım soruluyor. İnanın içimden bir şey söylemek gelmiyor. Bütün kariyerimi verdiğim kurumum ve çalışma arkadaşlarım adına üzgünüm. Ülkem için çok ama çok üzgünüm” ifadelerini kullandı.

UĞUR GÜRSES: PARAMIZA BU OPERASYONU KİM ÇEKTİ?

Ekonomi yazarı Uğur Gürses ise Yeni Şafak’ın Naci Ağbal’ın hedef alarak attığı ‘Bu operasyonu kimin adına çekiyorsunuz?’ manşetine atıf yaptı. Gürses, “Yıllık 2 puanlık faiz artışını beğenmezken, ilk geçen fiyatlara göre kur bir gecede yüzde 15 artmış oldu. Tam da şimdi o manşeti atmak lazım; ‘Paramıza bu operasyonu kim çekti?’ ” diye yazdı.

MUSTAFA SÖNMEZ: TELAFİSİ HİÇ KOLAY DEĞİL

Ekonomist Mustafa Sönmez ise, “Naci Ağbal, Saray’ı dinlemeden 2 puan artış yapacak adam mı? Sanmıyorum. Bilgi iletmiştir. Bilgi ya gitmedi, ya da engellendi. Yine de böyle bir cinnet kararı olur mu? Nasıl kalkılacak bunun altından? Telafisi hiç kolay değil, hiç!” değerlendirmesinde bulundu.

MERKEZ BANKASI’NDAN ‘MÜDAHALE YOK’ MESAJI

Öte yandan Merkez Bankasının yeni başkanı Şahap Kavcıoğlu bu akşam Türkiye Bankalar Birliği (TBB) yönetimindeki banka genel müdürleri ile çevrim içi toplantıda bir araya geldi. Kavcıoğlu’nun piyasaya müdahale edilmeyeceği ve piyasaların kendi içinde hareket edeceği mesajını verdiği belirtiliyor.

Yükselen dolara ilk yorum Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan

LÜTFİ ELVAN’DAN ‘TAVİZ YOK’ AÇIKLAMASI

Gözlerin çevrildiği Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan bu sabah erken saatlerde yazılı açıklama geldi. Elvan, serbest piyasa mekanizmasından herhangi bir tavizin ‘kesinlikle söz konusu olmayacağını’ belirterek, ‘makroekonomik istikrarın ön koşullarının fiyat istikrarı ve finansal istikrar olduğunu’ ifade etti.

Elvan, “Uygulamakta olduğumuz ‘enflasyonda düşüşü önceliklendiren’ makro politika çerçevesi, enflasyonda kalıcı düşüş sağlanana kadar kararlılıkla sürdürülecektir. Maliye politikalarını, para politikasını tamamlayıcı yönde fiyat istikrarını desteklemek amacıyla uygulamaya devam edeceğiz” dedi.

Piyasaların etkin ve sağlıklı işleyişini son derece önemsediklerini söyleyen Elvan, şunları kaydetti: “Bu kapsamda serbest piyasa mekanizmasından herhangi bir taviz kesinlikle söz konusu olmayacak, liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına kararlılıkla devam edilecektir. Reform paketimizde yer alan eylemler de yapısal temellerimizi daha da güçlendirecek, olası şoklara karşı direncimizi artıracaktır.”

Türkiye'deki en önemli sorun bu değil ama çalıştığım yerden bu soru çıktığı için Merkez Bankası hakkında birkaç şey söyleyeceğim.

1. MB başkanı değişimi yeni bir program, yeni bir çerçeve anlamına gelmiyor; plan, program, çerçeve yok. Plan program yapabilecek bir idare de yok.

— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) March 21, 2021

Yıllık 2 puanlık faiz artışını beğenmezken, ilk geçen fiyatlara göre kur bir gecede yüzde 15 artmış oldu.
Tam da şimdi o manşeti atmak lazım; "paramıza bu operasyonu kim çekti?"

— Uğur Gürses (@ugurses) March 21, 2021

Naci Ağbal, Saray’ı dinlemeden 2 puan artış yapacak adam mı? Sanmıyorum. Bilgi iletmiştir. Bilgi ya gitmedi, ya da engellendi. Yine de böyle bir cinnet kararı olur mu? Nasıl kalkılacak bunun altından? Telafisi hiç kolay değil, hiç! pic.twitter.com/UlGc5m163F

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) March 21, 2021

Neden sessiz kaldığım soruluyor.

İnanın içimden bir şey söylemek gelmiyor.

Bütün kariyerimi verdiğim kurumum ve çalışma arkadaşlarım adına üzgünüm.

Ülkem için çok ama çok üzgünüm..

— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) March 21, 2021