‘Dolar 3 lirayı geçerse suratıma tükürün’ demişti

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başdanışmanı Yiğit Bulut’un 2014 tarihli yazısı yeniden gündeme geldi. Bulut’un yazıda öne sürdüğü “Neyiniz varsa tam olarak en az 3’e katlanacak” iddiası boşa düştü. Ekonomi yere çakıldı.

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu Üyesi Yiğit Bulut’un Star gazetesindeki köşesinde 12 Mayıs 2014 tarihinde yazdığı “Başkanlık Sistemi Türk ekonomisini uçuracak…” başlıklı yazı yeniden gündeme geldi. Bulut’un “Bu yazıyı kesin saklayın” dediği yazıda başkanlık sistemine geçildiğinde “Neyiniz varsa tam olarak en az 3’e katlanacak” demişti.

Bulut’un söz konusu yazısının ilgili kısmı şu şekilde:

“Türkiye Başkanlık Sistemine geçerse, ekonomik analizleri son 10 yılda gerçekleşen biri olarak diyorum ki; neyiniz varsa tam olarak en az 3’e katlanacak…Türkiye’ye para girişi patlayacak ve bütün değerler yeniden tanımlanacak. Kazandığınız para, evinizin değeri, varlıklarımızı değerleyen denklemler ve birçok sebep-sonuç ilişkisi inanılmaz noktalara gelecek…

Hatta size daha iddialı bir cümle ile veda edeyim, bu yazıyı kesin saklayın; Türkiye Başkanlık sistemine geçer-yarı başkanlığı dönüştürebilir-Siyasi istikrarı geri dönüşmeyecek bir noktaya taşırsa; 2023’te İMKB-100 endeksi 400,000 üzerinde olacak…Ekonomisi uçan, hakça bölüşen, halkın Türkiye’nin değerlerine sahip olduğu bir ülke istiyorsanız, sizler de BAŞKANLIK için var gücünüzle çabalayın!”

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, aynı yazıyı 29 Nisan 2015 tarihinde yeniden köşesinde yayınladı. Borsa için verdiği hedef rakamı çıkarması dışında yazı bire bir aynıydı.

MAAŞLAR YERİNDE SAYDI

Yiğit Bulut’un bu değerlendirmesi son dönemde sosyal medyada yeniden gündem oldu. Bulut’un yazıda öne sürdüğü iddialar boşa düştü. 2014’ten bu yana Türk Lirası değer kaybetti, enflasyon arttı. Ev ve araba fiyatları 2018 yılından bu yana üçe katlandı. Sokağın enflasyonu ile TÜİK’in enflasyonu arasındaki gerçeklik bağı koptu, maaşlar yerinde saydı. Vatandaşların kazandığı para günden güne eridi, alım gücü azaldı.

İğneden ipliğe her şeye zam üstüne zam gelirken, temel ihtiyaç maddelerinde fahiş fiyat artışları yaşandı. Haziran 2018’de yüzde 15,4 olarak açıklanan enflasyon oranı, Ağustos 2021 itibariyle yüzde 20’ye dayandı.

Makro ekonomik verilere bakıldığında ülke ekonomisini uçuracağı söylenen başkanlık sisteminde Türkiye’nin patinaj çektiği görülüyor.

TL ÇÖKTÜ

Başkanlık sistemine geçilmeden önce Haziran 2018’de dolar 4.64 TL, Euro 5.41, çeyrek altın 312 seviyesindeyken bugün dolar 8.80, Euro 10.30’u ve çeyrek altın ise 810 lirayı aştı. Yiğit Bulut’un yazıyı ilk yayınladığı tarihte dolar kuru 2.07 TL, ikinci yayınladığı zamanda ise 2.66 TL seviyesindeydi…

Gayrisahfi Yurtiçi Hasıla 2018 yılında 797 milyar dolardı, 2020’de 717 milyar dolara geriledi. 2021 yıl sonu tahmini 801 milyar dolar… 2018’de kişi başına milli gelir 9 bin 792 dolardı 2020 sonunda 8 bin 599 dolara geriledi. 2021’de 9 bin 489 dolar olması bekleniyor.

İŞSİZLİK ÇOĞALDI

2018’de geniş işsizlik oranı yüzde 18.3 seviyesindeydi, 2020 sonunda yüzde 28.4 oldu. TÜİK’in yayımladığı son veriye göre bu oran Temmuz 2021 sonu itibariyle yüzde 23.1…

BORÇ KATLANDI

Merkezi Yönetim Borç Sotuku 2018’de 1 trilyon 67 milyar TL idi Ağustos 2021 sonu itibariyle 2 trilyon 41 milyar lira oldu. Borç stokunun 890.4 milyar lira tutarındaki kısmı Türk lirası, 1 trilyon 151.3 milyar lira tutarındaki bölümü ise döviz cinsi borçlardan oluştu.

REZERVLER ERİDİ

Merkez Bankası’nın kasası da söz konusu dönemde alarm verdi. Merkez Bankası’nın swap hariç net rezervleri 2018 yılında 21.6 milyar dolar seviyesindeyken, Ağustos 2021 itibariyle eksi 39.2 milyar dolar oldu.

VATANDAŞ DOLARİZE OLDU, YABANCI KAÇTI

Bankalardaki mevduat ve fonların toplamı 2018 yılında 2 trilyon 36 milyar lira sevisindeyken Ağustos 2021 itibariyle 3 milyar 976 milyon lira oldu. Mevduat içindeki yabancı para birimlerinin oranı ise yüzde 48.8’den yüzde 55.7’ye çıktı. Yiğit Bulut başkanlık sisteminde ‘Türkiye’ye para girişi patlayacak’ diye ama gayrimenkul hariç net doğrudan sermaye girişi eksiye düştü. Yabancıların borsadaki payı geriledi.

BANKALARA BORÇ ARTTI, 25 MİLYON KİŞİ BORÇLU

Bankaların şirket ve vatandaşlara kullandırdığı kredi stoku 2018’de 2 trilyon 395 milyar lirayken Ağustos 2021 itibariyle 3 trilyon 935 milyar lira oldu. Bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 3 milyon 644 bine ulaşmış durumda. Haziran 2021 itibarıyla tüketici kredileri ve konut kredileri toplamı yaklaşık 656 milyar TL olurken, kredi kullanan kişi sayısı ise 25.5 milyona ulaştı.