Atilla Birkiye’yi yıllar öncesinden tanırım ama durup bir konuşmuşluğum yoktur. Cumhuriyet Gazetesi’nin kitap eki yönetmeni, Turgay Fişekçi Atilla Birkiye’nin kimi özelliklerini biliyormuş... Bu yüzden, Asım Bezirci ile ilgili yazı istemiş Birkiye’den...
Birkiye gerekeni yapmış, Bezirci ile ilgili bir bir yazı yazmış. Çok şey söylemiş bir şey söylememiş Birkiye bu yazısında.
Yazıdan Bezirci’nin çalışkan olduğunu öğreniyorum. Şöyle diyor Bezirci için “Bezirci’nin yaşamına baktığımızda, hep çalışkan, hep bir yapıt oluştururken görüyoruz. Gerek kişisel tanıtlıklar, gerek belgeler bunu veriyor.
Birkiyenin dedikleri doğru.. gerçekten de çalışkandı Bezirci.. Peki bunun yöntemi nedir?
Bezircinin çalışma yöntemi, bir süre sonra Marxist dünya görüşünün uzantısı gerçeklik estetiğiyle tamamlanır.
Birkiyenin adını vermediği.. söylemediği eleştirinin adı sosyalist eleştiri yöntemidir.
Yönetmen Turgat Fişekçi bu konuda Birkiye’yle anlaşıyor.
Yönetmen Fişekçi, yazar Birkiye’ye sormuyor bu yöntemi..
Bezirci yöntemi konusunda şöyle der; “Ülkemizde nesnel eleştiri anlayışının yerleşmesine çalışmak yararlıydı ya yeterli değildir.” Bu anlayışın bilimsel bir dünya görüşüyle de birleştirilmesi gerekliydi. Onun için ben de ilkin nesnel anlayışın kurulup yayılmasına ve öznel anlayışın yıkılmasına giriştim. Ardından nesnel anlayışı sosyalist görüşle kaynaştırmaya yöneldim.
Birkiye Sosyalist gerçeklik dedikçe susuyor. Sonra uzun atlamayla bakın neler söylüyor.. “Kuşkusuz Bezirci yargılarında mutlak doğruları göstermeyebilir.. ”
İkisi de sosyalist gerçekçiliği saklamada dikkatli davranıyorlar.
Neymiş bu mutlak doğrular...
Fişekçiyle Birkiye mutlak doğruların ne olduğunu söylemelidir.
Yine Birkiye’ye göre eleştirilecek... eksik yönleri varmış Bezirci’nin.
Bezirci’de eksikliğin ne olduğu kesinlikle gösterilmeli.. Eleştirilecek yerlerin ne olduğu da saklanmamalı...
Fişekçiyle Birkiye, Bezirci’nin neyi eksik gördüler neyi eleştirmek istediler bu açıklanmalı..
Sanat-insan ilişkisinde de Bezirci’yi yanlış değerlendirilmiş.
Bezirci’de soyut insan yoktur. İnsan-sanat ilişkisinde görüşlerini Jdanov’un şu sözleriye pekiştirir Bezirci: “Yetkin bir ustalıkla ustalıkla düşünsel ve sanatsal içeriği yaratın! Sosyalist görüşle insanların bilincini yeniden eğiterek etkin örgütleyiciler olun.
Bu ne anlama geliyor. Bunun anlamı şudur. İnsanı, insanlaştıran yazın sosyalist gerçekçiliktir.
Bezirci, bütün yaşamı boyunca bunun kavgasını vermiştir.
Asım Bezirci kartaldır. Fişekçi’yle Birikiye, Bezirciyi serçeye benzetmeye kalkmışlar...
Kaynaklar;
Atilla Birkiye Asıl Başarısı “Asım Bezirci Olmak” Cumhuriyet Kitap 2 Temmuz 2020Asım Bezirci Sosyalizme Doğru - Yön Yayıncılık – İstanbul 1989 A.g.e