AYM: Yoklama tutanağı için karakolda bekletilme kişi hürriyetinin ihlali

Anayasa Mahkemesi yoklama kaçağı Muhammed Neşet Girasun’un isimli bir gencin tutanak tutulması için jandarma karakolda bekletilmesini “kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlali olduğuna” karar verdi. Yüksek Mahkeme Girasun’a bin lira manevi tazminat verilmesine hükmetti.

Muhammed Neşet Girasun’un, 7 Şubat 2015 tarihinde Hakkari Yüksekova’da bir otelde kaldığı sırada Asayiş Büro Amirleri tarafından yapılan yoklamada asker bakaya durumda olduğu anlaşıldı. Kendisine askerlik işlemlerini yaptırması için 15 günlük süre verildi. Bundan 3 gün sonra 10 Şubat tarihinde otomobiliyle seyir halindeyken Diyarbakır yolu üzerinde durdurulan Girasun’un yoklama kaçağı olduğu için araçtan inmesi istendi ancak Girasun kendisine daha önce tutulan yoklama kaçağı tutanağını gösterdi. Girasun, jandarmalara 15 günlük sürenin daha dolmadığını belirtti. Fakat jandarmalar bakaya durumunun devam etmesi nedeniyle tutanak tutmanın zorunlu olduğunu Girasun’a bildirdi. Karakola götürülen Girasun yaklaşık bir saat tanzim tutanağı için bekledikten sonra serbest bırakıldı.

Girasun karakolda belediği sürede ‘özgürlüğünün kısıtlandığını’ belirterek, Van 3. İdare Mahkemesi’ne 500 liralık manevi tazminat davası açtı. Mahkeme, Girasun’un daha önce alınan bakaya kaydının geçiş sürecinde olduğu için sisteme düşmemiş olduğu sonucuna vararak, olayda manevi tazminat şartının oluşmadığına hükmetti.

Mahkemenin gerekçesinde şöyle denildi:

“Olayda, manevi tazminat için gerekli olan ‘idari işlem ve eylemler nedeniyle kişinin manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelmemesi, eylem ve ıstırap duyması, yaşama zevkinin azalması, haysiyet ve şerefinin rencide edilmesi’ şartlarının gerçekleşmediği, idarelerin her kusurlu işlemi için de ilgililere manevi tazminat ödenmesi olmadığının bulunmadığı dikkate alındığında, manevi tazminat ödenmesi koşullarını taşımayan davacı isteminin reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.”

Mahkeme kararı Girasun’a 23 Mart 2017 tarihinde tebliğ edildi, Giresun da 24 Nisan tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Girasun askerlik işleminin tamamlandırılmak amacıyla bir süre karakolda bekletilmesi nedeniyle kişi hürriyetinin ve güvenliğinin ihlal edildiğini ileri sürdü.

AYM, Girasun’un başvurusunu 2 Haziran 2020 tarihinde görüştü. Oy çokluğu ile kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlal edildiğine ve Girasun’a bin lira manevi tazminat verilmesine karar verdi.