AVM devri sona mı eriyor?

Türkiye’deki 452 Alışveriş Merkezi (AVM)’nin doluluk oranı koronavirüs salgını etkisiyle yüzde 92-93’ten 85’e geriledi. İstanbul’da ise 10’un üzerinde AVM‘nin doluluk oranı yüzde 50’nin altına düştü.

AVM sektörü bir dönem oldukça popülerken, güncel durum tam tersi yönünde. Dünya Gazetesi’nden Şebnem Turhan’ın haberine göre; yüksek rekabet ortamı, kötü yönetim, yanlış marka karmasına salgının negatif etkisi de eklenince birçok AVM’nin doluluk oranı yüzde 50’nin altına geriledi. Sadece İstanbul’da sayısı 20’yi bulduğu belirtilen yapılar, adeta birer hayalet AVM’ye dönüştü. Bunlar arasında borçları dolayısıyla bankalara devredilenler olduğu gibi, ihale yöntemi ile satışa çıkarılanlar da var.

Hayalet AVM’lere dönüşen yapılar arasında Metrocity’den Novada’ya, Beylicium’dan Prestige Moll’a, Airport Outlet Center’dan Galeria’ya, Bayrampaşa Axis’ten Sapphir’e kadar onlarca AVM bulunuyor. Bunun yanında İstinyePark’tan Zorlu’ya, Akmerkez’den Cevahir’e kadar birçok AMV için de aylarca sıra bekleniyor.

KONTROLSÜZ YATIRIMLAR AVM SEKTÖRÜNÜ OLUMSUZ ETKİLEDİ

Daha önce günde 6,5-7 milyon ziyaretçi ağırlayan AVM’leri bu duruma getiren başlıca nedenler arasında önceki dönemlerde çok hızlı ve kontrolsüz şekilde artan yatırımlar geliyor. 1988’de Ataköy’de bulunan Galleria ile başlayan AVM furyası 2000’lerin başından itibaren hızlandı. 2006-2015 arasında Türkiye’de 278 AVM açıldı. Üstelik Levent ve Bakırköy gibi bölgelerde AVM sayısı AB ortalamasını 5’e katladı.

KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve Yönetim Danışmanlık Kurucusu Murat İzci, bin kişiye düşen AVM sayısının AB’de 206 metrekare iken bu rakamın Türkiye’de 162,5 seviyesinde olduğunu belirterek, “Biz AB’nin 4’te 1’i kadar kazanıp 4’te 3’ü kadar AVM’ye ev sahipliği yapıyoruz. Bugüne kadar bu açığı turistler kapattı. Ama salgında o da düştü” dedi. İzci’nin verdiği bilgilere göre salgın öncesinde bir turist 10 yerli kadar alıveriş yaparken şu an bu rakam 5’e geriledi.

MARKA SEÇİMİ ÖNEMLİ

Sektör temsilcilerinden edinilen bilgiye göre Türkiye’de AVM markası olarak adlandırılan marka sayısı 500. Bir AVM’nin zarar etmemesi için en az 120 markayı bünyesine dahil etmesi gerekiyor. Salgın öncesinde başlayan yabancı markaların çıkışı ve yerli markaların ise mağazalaşmadan kaçınması AVM’leri zorladı. Bu da doluluk oranlarını olumsuz etkiledi.

Alışverişi Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hüseyin Altaş, AVM’lerde markalar açısından çok fazla sirkülasyon yaşandığını aktardı. Altaş, “Salgın öncesinde yüzde 100’e yakın olan doluluk oranları yüzde 7-8 geriledi” dedi.

AVMLER EL DEĞİŞTİRİYOR

Son yıllarda birçok AVM, bankalara geçti. Profilo AVM İş Bankası portföyünde iken Ankara’da bulunan Next Level AVM ise Ziraat Bankası’nda. Ziraat’te ayrıca Ora AVM’de bulunuyor. Banka geçtiğimiz günlerde Kayaşehir Palladium AVM’yi de İsra Group İnşaat’a sattı. Öte yandan Geçtiğimiz yıllarda VakıfBank tarafından haczedilen ve Samsun’da bulunan Makro AVM, 87 milyon TL değerle ihale yöntemi ile satışa çıkarıldı. 37 bin metrekare alan üzerinde kurulu alışveriş merkezi için dün ilki yapılan ihale ile satışın ikincisi önümüzdeki ay yapılacak. Yine Adana’da bulunan ve salgın döneminde kapanan 65 bin metrekarelik kiralanabilir alana sahip Adana Park AVM’nin ise hastaneye dönüştürülebileceği konuşuluyor.

AKP, AVM yapmak için cami yıkacak